- На полi яе варона выдзяўбе...
- Дык на дварэ.
- На дварэ яе курыца выграбе...
- Тады давай пасадзiм хiба ў хаце пад палацямi.
- Добра, - згадзiўся дзед i пасадзiў бобiнку ў хаце пад палацямi.
Узыйшла бобiнка ды давай расьцi. Расла, расла, уперлася ў палацi.
- Што, баба, рабiць будзем? - пытаецца дзед.
- Трэба палацi разьбiраць.
Дзед разабраў палацi, а бобiнка як расьцi ды расьцi - дарасла да столi.
- Што, баба, рабiць будзем? - зноў пытаецца дзед.
- Трэба столь разьбiраць.
Дзед i столь разабраў, а бобiнка як расьцi ды расьцi - дарасла да страхi.
Дзед i страху разабраў. Выглянула бобiнка на сьвет i давай расьцi яшчэ весялей. Дарасла аж да неба.
Узяў тады дзед торбу, палез па сьцяблу на неба, абабраў сьпелыя струкi i вярнуўся назад.
Зарадавалася баба - цэлую торбу струкоў прынёс дзед!
- Ну, цяпер то мы ўжо наядзiмся пiрага!
Палузала баба струкi, высушыла боб на печы, змалола i расчынiла ў дзяжы цеста на пiрог.
Цеста як расьцi ды расьцi - зь дзяжы вон лезе. Палажыла яго баба на лапату, загладзiла пiрагом, размалявала рознымi ўзорамi, каб прыгожы быў, ды ў печ. А пiрог як расьцi ды расьцi - зь печы на прыпечак лезе. Адсланiла баба заслонку, а ён - скок на хату, з хаты за парог - i ўцёк...
Кiнулiся дзед з бабай даганяць пiрог. Ды дзе там! Так i не дагналi.
Прыкацiўся пiрог у лес. А тут насустрач яму рыжая лiсiца-хiтрыца. Схапiла яна пiрог, выела мякiш, у сярэдзiну шышак насыпала ды пабегла зь пiрагом да пастушкоў.
Знайшла пастушкоў у полi i кажа:
- Пастушкi, пастушкi, дайце мне бычка-трацячка, а я вам дам за гэта пiрог.
Бачаць пастушкi - добры пiрог у лiсiцы, жоўценькая скарынка аж блiшчыць, так i хочацца яго папрабаваць. Згадзiлiся яны на мену i аддалi лiсiцы бычка-трацячка.
- Толькi-ж, глядзiце, ня ешце пiрага, пакуль я не заеду за горку, - кажа лiсiца.
Села яна на бычка верхам i паехала. Як толькi схавалася за горкаю, пастушкi i кажуць: "Сядзем на пясочку, зьядзiм па кусочку!" Разламалi пiрог, а там - адны шышкi яловыя... Падманула iх хiтрая лiсiца!
Едзе лiсiца на бычку, бачыць - на дарозе пустая павозка стаiць, а недалёка чалавек арэ. Падкралася яна цiшком да павозкi, запрэгла ў яе бычка-трацячка, села на мяккай саломе i едзе сабе далей, пугай бычка паганяе.
Прыехала ў лес. Насустрач ёй воўк iдзе. Зьбегаўся, змарыўся, ледзьве ногi валачэ.
- Куды, кума, едзеш? - пытаецца.
- За трыдзевяць зямель, у трыдзесятае царства.
- Чаго?
- Там, кажуць, курэй i каршуны не дзяруць...
- А бараны ў тым царстве ёсьцека? - аблiзнуўся воўк.
- Ды iх там хоць гаць гацi!
- А лiсiчка, а сястрычка, вазьмi i мяне з сабою. Падвязi хоць мой хвост.
- Што адзiн хвост везьцi, садзiся ўвесь ты.
Сеў воўк. Едуць далей. Сустракаюць мядзьведзя.
- Куды, кумы, едзеце?
- За трыдзевяць зямель, у трыдзесятае царства...
- Чаго?
- Там, кажуць, курэй i каршуны не дзяруць, - адказвае лiсiца.
- Там, кажуць, бараноў хоць гаць гацi, - падтаквае ёй воўк.
- А мёду там многа?
- Ды там, кажуць, мядовыя рэкi цякуць!
Мядзьведзь зарадаваўся:
- То вазьмiце i мяне. Хоць адну лапу падвязiце.
- Што адну лапу везьцi, садзiся ўвесь ты.
Уселiся ўтраiх, едуць далей. Аж раптам зламалася аглобля. Лiсiца кажа мядзьведзю:
- Схадзi, кум, прынясi аглоблю.
Пайшоў мядзьведзь у гушчар, знайшоў вывярнутую елку i прывалок да возу. Убачыла лiсiца, крыку нарабiла:
- Ах ты, мядзьведзiшча, ах ты, дурнiшча, цi-ж гэта лясiна для аглоблi!
I да ваўка:
- Схадзi, куме, прынясi тонкую аглоблю.
Пайшоў воўк i прынёс крывы яловы сук. Лiсiца i на яго накрычала, плюнула ды пайшла сама па аглоблю.
Тым часам мядзьведзь з ваўком зьелi бычка-трацячка, скуру саломай напхалi, на ногi паставiлi ды пайшлi сабе пасьмiхаючыся.
Вярнулася лiсiца, бачыць нi ваўка, нi мядзьведзя, толькi бычок стаiць. Прыладзiла яна аглоблю, села ў павозку, махнула пугаю на бычка, а той - брык! - i павалiўся.
Паглядзела лiсiца на бычка i аб усiм здагадалася.
- Пачакайце-ж вы ў мяне! Я вам гэтага не дарую! - пагразiла яна ваўку i мядзьведзю ды пайшла сваёю дарогаю.
Шмат часу iшла цi мала, а ў дарозе ўжо i восень яе застала. Сустракае ваўка, таго, што зьеў бычка.
- Добры дзень, кум! Як маешся?
- Дрэнна, - кажа воўк. - Нешта азяб на дажджы, аж увесь калачуся. Зуб на зуб не трапляе.
- То трэба новы кажух пашыць, - раiць лiсiца.
- Праўду, кумка, кажаш, - згадзiўся воўк.
Пабег ён на выган, схапiў авечку i прывалок у лес.
- Хопiць на кажух? - пытаецца ў лiсiцы.
- Мала, - кажа лiсiца.
Прынёс воўк яшчэ адну авечку:
- Цяпер хопiць?
- Не, яшчэ адну трэба.
Воўк i трэйцюю прывалок.
- Ну, а цяпер, - кажа лiсiца, - трэба краўца шукаць.
- Дзе-ж мне яго шукаць, кумка?
- Я ведаю добрага краўца. Хадзем да яго.
Прывяла лiсiца ваўка на луг. Там, у кустох, на прывязi жарабец пасьвiўся.
- Вунь ён, кравец!
Воўк зарагатаў:
- Гэта не кравец, а жарабец! Не, кумка, як сабе хочаш, а розуму ў цябе мала.
Лiсiца пакрыўдзiлася:
- Ты пра мой розум ня вельмi языком мялi. Я была разумнай i буду, а ты быў дурань, дурнем i застанешся.
Тут ужо i воўк пакрыўдзiўся, аж узлаваўся:
- Паглядзiм яшчэ, хто з нас разумнейшы!
- Не хвалiся загадзя, - кажа лiсiца, - лепш паглядзiш, як зараз зь цябе скуру зьнiмуць.
- Хто зьнiме? - ляснуў зубамi воўк.
- Гаспадар гэтага каня.
- Ня можа быць! - ня верыць воўк.
- Пабачыш. На чым жарабец навязаны? - пытаецца лiсiца.
- На вяроўцы.
Лiсiца засьмяялася:
- Вось i вiдаць, што дурань!
- Чаму? - падскочыў воўк.
- Жарабец на калу навязаны.
- Ня можа быць! - залыпаў воўк вачыма.
- Хадзем пакажу.
Прывяла лiсiца яго да калка, за якi быў прывязаны канец вяроўкi, зьняла вяроўку, зрабiла пятлю i закiнула ваўку на шьпо. Воўк i азiрнуцца не пасьпеў, як у пятлi апынуўся. Тады лiсiца падбегла да жарабца, замахала хвастом. Той спужаўся ды як драпнуў дахаты, толькi падковы заблiшчэлi.
Так i прыцягнуў у пятлi ваўка да свайго гаспадара. Ну, а там зь яго i скуру зьнялi.
Вярнулася лiсiца ў лес, закапала авечак у мох на запас, адны толькi мазгi на абед пакiнула. Села пад елкаю i есьць.
Iдзе мядзьведзь - той, што бычка зьеў.
- Што гэта ты, кума, жуеш? - пытаецца.
- Мазгi. Сьляпы ты, цi што?
- А дзе-ж ты iх дастала?
- З галавы. I ты можаш дастаць, калi хочаш.
- Як?
- Вельмi проста: разганiся ды стукнiся галавою аб дуб - мазгi i выскачаць.
- Дзякую-ж табе, кума, за добрую параду. Так я i зраблю. А то есьцi даўно хочацца.
Знайшоў ён самы тоўсты дуб, разагнаўся з усяе сiлы ды i грымнуўся ў яго лобам.
Тут яму i канец.
А хiтрая лiсiця наелася мазгоў ды пайшла запiваць крынiчнаю вадою.
САБАКА I ВОЎК
Быў у ваднаго гаспадара сабака. Шчыра служыў ён гаспадару, ды не агледзеўся, як пастарэў. Горш сталi бачыць яго вочы, i цяжэй яму стала вартаваць гаспадарава дабро. Тады скупая гаспадыня перастала кармiць яго, а потым i зусiм пачала з двара праганяць.
"Чым так жыць, - думае сабака, - лепш няхай мяне воўк зьесьць".
Надумаўся ён i пайшоў у лес шукаць ваўка. Iдзе ён лесам, а тут насустрач i воўк бяжыць.
- Куды, сабака, iдзеш? - пытаецца воўк.
- Да цябе.
- Чаго?
- Зьеш ты мяне, воўча...
I расказаў ён ваўку пра сваю бяду.
Бачыць воўк, што сабака надта худы - яшчэ зубы паломiць, i кажа:
- Не, цяпер я цябе есьцi ня буду. Трэба, каб ты трохi патлусьцеў.
- Як-жа я патлусьцею, - кажа сабака, - калi мяне гаспадыня зусiм ня кормiць?
- Нiчога. Мы зробiм так, што яна цябе з ахвотаю будзе кармiць.
- Дзе там! - пакруцiў хвастом сабака. - Гаспадыня мая вельмi скупая.
- Слухай ты мяне, - кажа воўк. - Iдзi дадому i сядзi там на агародзе. Адвячоркам, як пачне цямнець, я прыбягу i ўхаплю лепшага гаспадаровага падсьвiнака. Ты наробiш брэху, пабяжыш за мною, i я табе аддам падсьвiнака. Гаспадар убачыць гэта i загадае гаспадынi добра кармiць цябе. А празь месяц, як патлусьцееш, - прыходзь да мяне, тады я цябе зьем.
Сабака падумаў i згадзiўся.
Адвячоркам прыбег воўк, ухапiў падсьвiнака i павалок цераз агароды.
Тут сабака як наробiць ляманту, як кiнецца за ваўком...
Пачуў гэта гаспадар, выскачыў з хаты, бачыць: воўк падсьвiнака валачэ цераз агароды, а сабака яго даганяе, адбiрае.
- Туйга! Туйга! - закрычаў гаспадар на ўсю сiлу. - Кусi яго, Лыска!
Воўк тым часам кiнуў падсьвiнака, а сам ходу ў лес.
- Малайчына, Лыска! - пахвалiў гаспадар сабаку, прывёў на кухню i загадаў жонцы кармiць яго.
Жыве Лыска прыпяваючы. А празь месяц зрабiўся такi тлусты, аж шэрсьць блiшчыць. I пра дагавор з ваўком забыўся.
Вось аднойчы сабралiся ў гаспадара госьцi. П'юць, гуляюць, песьнi сьпяваюць. Нямала тут i Лыску перапала - цэлую кучу касьцей пад стол яму накiдалi.
Наеўся Лыска ды выйшаў на двор - у сваю будку. Глядзiць - аж у будцы воўк чакае яго.
- Чаго ты тут? - зьдзiвiўся сабака.
- Па цябе прыйшоў, - адказвае воўк. - Памятаеш наш дагавор з табою?
Спалохаўся сабака - ня хочацца яму на воўчыя зубы трапляць. Вось ён i кажа:
- Ня еш ты мяне, воўк. Я цябе за гэта добра пачастую самаю смачнаю ядою.
- Адкуль-жа ты возьмеш?
- У майго гаспадара госьцi. Там пад сталом поўна касьцей - навет зь мясам. Хадзем!
- Баюся. Яшчэ заб'юць мяне там.
- Ня бойся, не заб'юць, - угаворвае сабака. - Я цябе правяду так, што нiхто i ня ўбачыць.
Згадзiўся воўк i пайшоў за сабакам.
Лыска пакiнуў яго ў сенцах, сам убег у хату, махнуў хвастом i патушыў лучыну.
- Цяпер бяжы пад стол, - паклiкаў ён ваўка. Воўк так i зрабiў.
Сабака накармiў ваўка, навет вiном напаiў. Сядзяць яны сабе пад сталом ды зюкаюць пацiху.
А тым часам госьцi засьпявалi вясёлыя песьнi.
Воўк слухаў, слухаў, ды кажа сабаку:
- Мне таксама сьпяваць хочацца.
- Маўчы лепш, - адказвае сабака.
Воўк памаўчаў крыху ды зноў за сваё:
- Ня вытрымаю, - кажа, - аж язык сьвярбiць, гэтак сьпяваць захацелася.
I зацягнуў на ўсю хату басам:
- Ау-ау!
А сабака таксама ня вытрымаў ды давай падпяваць яму:
- Гаў, гаў! Цяў, цяў!..
Пачулi гэта госьцi, ухапiлi хто качаргу, хто чапялу, набiлi ваўка i выкiнулi яго з хаты разам з сабакам.
Ачухаўся воўк i кажа сабаку:
- Ну i накармiў-жа ты мяне! Я табе не дарую гэтага.
- Сам вiнаваты, - кажа сабака. - Трэба было маўчаць.
- Не, - не згаджаецца воўк, - гэта ты вiнаваты. Навошта ты завёў мяне ў хату?
Спрачалiся яны, спрачалiся, нарэшце воўк кажа:
- Калi так, давай будзем ваяваць: хто каго зваюе, той таго i зьесьць. Зьбiрай сваё войска i прыходзь да мяне ў лес.
- Што-ж, - кажа сабака, - няхай будзе так.
Назаўтра ўзяў ён барана, ката i пеўня сабе ў памочнiкi ды пайшоў на вайну з ваўком.
А воўк запрасiў да сябе ў ваякi мядзьведзя, дзiка i зайца. Сабраў ён сваё войска, выйшаў на ўскраек лесу i чакае.
- Палезь ты, Мiхайла, - кажа ён да мядзьведзя, - на елку ды паглядзi, цi ня iдзе сабака iз сваiм войскам.
Мядзьведзь узьлез на елку, прыгледзеўся i кажа:
- Iдзе!
- Ну, дык злазь! - клiча воўк. - Будзем ваяваць.
- Не, ня зьлезу, - адказвае мядзьведзь.
- Чаму?
- Страшна.
- Што-ж там за войска такое, што ты гэтак спужаўся? - пытаецца воўк.
- Такое войска, што я нiколi i ня бачыў, - адказвае мядзьведзь калоцячыся. - Адзiн ваяка тоўсты i калматы, зь вiламi iдзе; другi - грозны, вусаты, ззаду пiку нясе; трэйцi - у шапачцы чырвонай, iз шпорамi на нагах, шабляю махае... Першы iдзе, галавою трасе ды ўсё крычыць: "Бэ! Я ўсiх пакалю, на вiлы пасаджу!" Другi сярдзiта чмыша, па бакох азiраецца i ўсё мармыча: "Мне, мне iх давай!" А трэйцi, ганарысты такi, крычыць: "Куды, куды iсьцi! Я адзiн усiх паб'ю!".
Дзiк пачуў гэта ды хутчэй у мох па самыя вушы зашыўся. А воўк бачыць, што не пасьпее схавацца, - стаў на заднiя лапы i стаiць. "Хавайся за мяне, - кажа ён пералалоханаму зайцу. - Яны падумаюць, што я - пень, i абмiнуць нас".
Прыходзiць сабака iз сваiм войскам, бачыць - нiдзе нiкога няма.
Тут якраз барану рогi засьвярбелi. Глядзiць ён - побач нейкi пень стаiць. Разагнаўся баран ды - трах! - рагамi ў пень. У ваўка ад гэтага i галава раскалолася. Павалiўся ён дагары ды ногi выцягнуў. Заяц выскачыў з-пад ваўка, але сабака згледзеў яго i адразу злавiў.
Дзiку ў гэты час, як на бяду, села муха на вуха. Паварушыў ён вухам, каб сагнаць яе, а кот падумаў, што там мыш. Кiнуўся туды ды давай мох разграбаць. Так i дзярэ дзiка вострымi кiпцюрамi! Цярпеў, цярпеў, дзiк, а потым усхапiўся ды наўцёкi...
Певень напужаўся дзiка, залопаў крыльлямi, узьляцеў на елку i нарабiў крыку:
- Куды, куды?
Мядзьведзь падумаў, што гэты самы грозны ваяка да яго дабiраецца, i залез iз страху аж на верхнi сук. Сук ня вытрымаў, зламаўся, мядзьведзь грукнуўся вобземлю i забiўся.
З таго часу больш i не сябруюць сабака з ваўком.
КОТ МАКСIМ
Жылi дзед i баба. Мелi яны сына i ката. Сына звалi Марцiнам, а ката Максiмам.
Памерлi дзед i баба. Застаўся Марцiн з катом Максiмам.
Марцiн гультай быў вялiкi, усё на печы ляжаў, а кот яду яму насiў: то птушку дзе зловiць, то каўбасу цi сала ў суседзяў украдзе...
Вось так жылi яны, жылi - згарэла хата, адна глiняная печ засталася.
- Што рабiць будзем? - пытаецца кот у гаспадара. - Трэба хату будаваць.
- Ат, - кажа Марцiн, - навошта нам хата? Хопiць i печы.
Пажылi яны з год на печы, а тут i печ развалiлася.
- Што рабiць будзем? - зноў пытаецца кот у гаспадара.
- Ты, - кажа Марцiн, - як сабе хочаш, а я надумаўся жанiцца: вазьму багатую жонку, яна мне пабудуе хату.
- Хто за такога гультая пойдзе замуж? - сьмяецца кот. - Ты-ж толькi любiш ляжаць на печы, у цябе i выгляд нечалавечы.
- Пойдзе! - кажа Марцiн. - Няма чаго сьмяяцца! Сама царэўна пойдзе. Iдзi, Марцiн, да цара. Скажы яму - так i так: пан Марцiн, па прозьвiшчу Глiнскi-Папялiнскi, сватаецца да тваёй дачкi. Ну i зрабi ўсё, як трэба: нагавары яму, што багацейшага за мяне пана ўва ўсiм царстве не знайсьцi...
- Цяжкую ты загадаў мне службу, пан Марцiн Глiнскi-Папялiнскi, - кажа кот.
- Нiчога, iдзi, а то папругi дастанеш! - пагразiў яму гаспадар.
- Ну што-ж, паспрабую шчасьця.
Нанасiў кот гультаю Марцiну яды ў запас, каб той з голаду не памёр, а сам выправiўся ў далёкую дарогу.
Iдзе ён, iдзе, прыходзiць у лес. Бяжыць насустрач заяц.
- Куды, кот, iдзеш? - пытаецца ён.
- Да цара.
- Чаго?
Кот падумаў i кажа:
- На суд...
- На якi суд?
- Праўды хачу дайсьцi.
- Якой праўды?
- А вось якой. Дзе што котка ўкрадзе або нашкодзiць - усё на ката звальваюць. Кот, кажуць, сьмятану зьлiзаў, кот сала ўкраў... А ката там i блiзка ня было. Не магу я пярпець такога паклёпу на сябе.
- Пайду хiба i я з табою! - кажа заяц.
- Чаго?
- Таксама на суд. Дзе што зайчыха зробiць - усё на зайца кажуць. Хто ў садзе прышчэпы папсаваў? Заяц! Каго сабакi ганяюць? Зайца! А там зусiм i ня заяц быў, а зайчыха. Не магу я такой няславы цярпець. Пайду да цара на суд.
- Дык што-ж ты - адзiн пойдзеш? -кажа кот. - Хто табе аднаму на судзе паверыць. Там трэба сьветкi мець.
- А ты чаму адзiн iдзеш?
- Ну, у мяне iншая справа. Там у мяне дзядзькi, бацькi, дзяды, браты жывуць. Усе па слову скажуць, мне i павераць. Вось каб ты набраў сотнi тры сьветак, тады можна сьмела iсьцi.
Як пакоцiцца заяц, як наробiць крыку на ўвесь лес:
- Дзядзькi, бацькi, дзяды, браты, бяжыце сюды!
Тут, як бачыш, з усiх бакоў пасыпалiся зайцы.
Назьбягалася iх цэлая чарада.
Прывёў кот Максiм зайцоў да царскiх палацаў. Бачыць - на дварэ вялiкi хлеў стаiць. Ён i кажа зайцам:
- Пачакайце вы ў гэтым хляве. Скончыцца мой суд, тады я вашу скаргу падам цару.
Зайцы паскакалi ў хлеў, а кот - бразь! - ды i зачынiў iх там на засаўку.
Iдзе ён да царскiх палацаў, падскокваючы, у лапкi плешчучы.
Узыходзiць на ганак, стукае ў дзьверы:
- Адчынiце!
Адчынiў яму салдат-вартавы.
- Чаго трэба? - пытаецца.
- Пакажы, дзе цар жыве.
Салдат паказаў.
Увайшоў кот Максiм у вялiкi пакой, а там цар сядзiць.
- Добры дзень, ваша вялiчаства-вымператарства!
- Добры дзень, каток! - адказвае цар. - Што скажаш?
- Ды вось прыслаў табе мой гаспадар пан Марцiн Глiнскi-Папялiнскi гасьцiнчыка.
- Дзе-ж той гасьцiнчык?
- У хляве.
Прыйшоў цар у хлеў, паглядзеў, а там поўна зайцоў, як зачынiць.
- Мусiць, дужа багаты твой гаспадар, калi гэтулькi зайцоў прыслаў? дзiвiцца цар. - Мусiць, у яго яшчэ больш ёсьць.
- Ён, панок-царок, такi багаты, што дай ты рады. Усяго ў яго многа, няма толькi гаспадынi ў пакоях. Прыслаў мяне тваю дачку сватаць.
Павёў цар ката ў палацы, накармiў, напаiў, ды яшчэ i на дарогу ў торбу даў. А пра дачку змаўчаў.
Вярнуўся кот Максiм дахаты. А яго гаспадар ледзьве дыхае: усе катовы запасы даўно паеў.
Разьвязаў кот торбу, дастаў адтуль усё, што з дарогi засталося, i пачаў кармiць гаспадара.
Акрыяў сяк-так пан Глiнскi-Папялiнскi ды пытаецца ў ката:
- Ну, што табе цар сказаў?
- Нiчога цiкавага, - кажа кот.
- Дык iдзi яшчэ раз да цара. Толькi нанасi мне больш яды ў запас.
Нанасiў кот яму яды, а сам зноў пайшоў да цара.
Прыходзiць у лес, а тут насустрач яму воўк:
- Куды iдзеш, кот?
- Да цара.
- Чаго?
- На суд.
I расказаў ваўку, на якi суд ён iдзе. Воўк кажа:
- Дык i я пайду з табою! Мяне таксама часта дарэмна лаяць.
- Аднаму табе суд не паверыць, - кажа кот.
- А ты чаму адзiн iдзеш?
- Што ты параўняўся зы мною. Мяне ўся царская радня ведае, а ад цябе навет сабакi ўцякаюць, калi дзе ўбачаць. У мяне там дзядзькi, бацькi, дзяды, браты...
- Дык што-ж мне рабiць?
Зьбяры сотнi тры сьветак, тады павераць.
Падскочыў воўк, аб зямлю стукнуў ды завыў на ўвесь лес:
- Дзядзькi, бацькi, дзяды, браты, бяжыце сюды!
Назьбiралася ваўкоў з усяго лесу.
Павёў iх кот Максiм да цара.
Прыходзяць на царскi двор. Нецярплiвыя ваўкi кажуць:
- Мы першыя пойдзем на суд.
- Не, - кажа кот, - мая скарга там даўно ляжыць. Як скончыцца мой суд, тады я падам вашу скаргу i вас паклiчу. А пакуль што пачакайце ў гэтым хляве.
Ваўкi падагнулi хвасты ды пацягнулiся ў хлеў. Як толькi зайшлi ўсе, кот бразь! - i зачынiў iх там. А сам падаўся ў палацы, у лапкi плешчучы.
Узыходзiць на ганак: стук, стук! Знаёмы салдат адчынiў яму. Кот проста да царскiх пакояў шыбае. Увайшоў да цара, добры дзень даў.