О проповеди креста - Романский Гумберт 7 стр.


В этой проповеди среди прочего говорится о Георгии Подебраде.

F. 135r–145v Thomas Harder. Sermo in dominica XI post Pentecosten. Среди прочего, речь здесь идет и про еретиков.

F. 146r–146v [Littere indulgentiarum omnibus fidelibus contra hereticos pugnantibus concessarum].

Incipit: Nos de omnipotentis Dei misericordia et beatorum Petri et Pauli apostolorum eius auctoritate confisi…

Explicit: …et qui nos admones ad secuenda (?) vestigia sua. Qui vult post me venire abneget semetipsum et tollat crucem suam et sequatur me.

F. 147r–153v [Thomas Harder. Sermo de assumptione Marie et de cruce signandis, anno 1467].

Incipit: In nomine Domini nostri Iesu Christi amen. Veni coronaberis. Ita dilectionem patris. Dilectissimi in Deo verba que a principio locutus sum…

Explicit:…leticia ibi regnat, quam nobis concedat dominus noster Iesus Christus per meritum matris sue gloriose virginis Marie, qui cum patre suo celesti in unitate spiritus sancti vivit et regnat Deus in secula benedictus. Amen.

F. 154r – l56v Thomas Harder. Sermo in defensionem ecclesie.

F. 157r–158v Thomas Harder. Sermo in festo S. Stephani.

Vacant: f. 159a–166b.

F. 167r–180r Reinherus Sacconus, O.P. Tractatus de hereticis.

F. 180r–181r Inquisitio hereticorum facrta Chremse.

F. 181r–183r Sermo, De Maria Virgine.

F. 183r–183v Sermo, De Maria Virgine.

F. 183r–184v Sermo, De sancto Georgio.

F. 184v–190r Syboto, O.P. Tractatus super Pater Noster.

F. 191r–194v Paulus II, papa. Littere ad hereticos.

F. 194v–195r Augustinus. De sanitate anime (Homilia 64).

F. 195r–196r Augustinus. Homilia conta augurias et filias observantes

F. 196r–197r Augustinus (?). Homilia conrtra clamantes, in suffragia Luc. De fraternitate.

F. 197v–202v Johannes Gyrudus, Patrus Symon et alii consiliari. Littere admonentes hereticos ad reditum ad ecclesiam.

F. 203r–211r Sermo ad verba: Nolite ante temus iudicare (Thomas Harder).

Vacant: f. 211v–217v.

F. 218r–226r Thomas Harder. Sermo ad verba: Gaudete in Domino semper.

F. 227r–237r Thomas Harder. Sermo ad verba: Lapidatus est Naboth et mortuus est.

F. 239r–248r Tractatus de hereticis.

Vacant: f. 249r–251v.

F. 254r–275r Liber synodalis, qui purum jus continet a domino Raimundo ecclesie Nemausensis episcopo, anno 1252.

F. 275v–280v Summa de penitentia, qualiter se debet habere confessor et confitens in confessione.

F. 280v–308r Summa de penitentia.

F. 308v–310r Hugh, of Saint – Cher, Cardinal, ca. 1200–1263. Summa super canon Misse.

F. 311r–320v Tractatus, quo datur sapienti occasio proponendi cum gratia oportuna negotia cum responsis dignis.

F. 321r–331r Liber de vitiis et de virtutibus.

Vacant: f. 331v–333r.

F. 335r–348v Nicolaus Vischel, Ord.Cist. Tractatus de sex operibus Abygail.

F. 348r–349v Sermones de Beata Maria Virgine.

F. 349v–367v et 368v–371r Iohannes Boleto. Summa de divinis officiis.

F. 368r Rithmi contra regentes in civitatem Wiennensen dum erat dissentio inter prelatum Georgium Hansmannstetteret veneratum conventum [Lingua: teutonica].

F. 371v–372v Bernardus. Epistola ad Raymundum castri Ambrenosii.

F. 373r–384r Thomas Harder. Sermo in dominica II post Epiphaniam.

F. 388r–401v Thomas Harder. Sermo in dominica post Epiphaniam de matrimonio.

F. 402r–413v Thomas Harder. Sermo de matrimonio.

Кроме вышеперечисленных кодексов, документы, касающиеся борьбы с гуситами, расположены во всех пяти кодексах, содержащих краткую редакцию трактата, однако этому посвящена отдельная статья, а в этой книге внимание все же будет сосредоточено на пространной редакции, перевод которой здесь представлен[79].

Документы, касающиеся турок

Имеются два кодекса пространной редакции, богатые на предмет документов, связанных с борьбой с турками-османами в XV в. Именно в это время последние серьезно продвинулись по территории Европы. Проиграны крестовые походы против турок-османов 1396 и 1444 гг. Государства крестоносцев в Греции последовательно сдаются в руки турок. 29 мая 1453, захватив Константинополь, турки окончательно стирают с карты Европы Византию. Стоит напомнить, что войны против турок в XIV–XV вв. имели характер крестовых походов.

Первый из двух кодексов – манускрипт из Зайтенштеттена (St)[80]. Все документы, расположенные на листах 93-103 этой рукописи относятся к сфере священных войн против турок-османов в годы, последовавшие за падением Константинополя. Среди прочего речь идет о буллах Каликста III. Кроме того, на листах 51v-89r расположен “Commentarius de passione Domini Iesu Christi”, в котором мы находим некоторые exempla про чудеса, связанные с историей крестовых походов (см. конкретные примеры на листах 78r, 80r, 84v-85v, 87 г). Присутствие трактата о страданиях Христа, в котором много говорится о знаке креста, между трактатом «О проповеди креста» и документами, связанными с крестовыми походами, уже вызывает подозрения. Кроме того, трактат «О проповеди креста» и трактат о страданиях Христа написан тем же почерком, тогда как документы, касающиеся турок, переписали другие два писца.

Ниже приведено существующее каталожное описание, доработанное мной в части документов, связанных с борьбой с турками:

F. 1r–51v Tractatus venerabilis patris fratris Humberti quondam magistri generalis de predicatione crucis.

F. 51v–89r Commentarius de passione Domini Iesu Christi.

Vacant: 89v–92v.

F. 93r–98r [Calixtus III papa. Bulla de movendo bello in Turcas de 1455, Ad summum pontificatus apicem].

Datum: 1455.

Incipit: Calixtus episcopus etc ad futuram rei memoriam. Ad summi pontificatus apicem disponente Deo nuper assumpti dum singulos propriosque multarum ac prope omnium orbis christiani…

Explicit:…se ad iter ponere volumus atque decernimus. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud sanctum Petrum anno incarnationis dominice 1455 Idus Maii pontificatus nostri anno primo.

Издание: Diplomatarium svecanum Appendix. Acta pontificum svecia I. Acta cameralia/Ed. L. M. Baath. Stockholm, 1942–1957.

Vol. II, n° 1251.

F. 98v–99r Huius bulle excerpta per reverendum patrem dominum Iohannem Aichelperger [de Novoforo] officialis in Wienna.

Datum: 1455.

Incipit: Item dominus papa Kalixtus hortatur et requitur universos principes christianos…

Explicit: …solemniter publicent ac exponant per alios ad hoc deputaverint publicari et exponi faciant ut melius et clarius interpretantur ab omnibus etiam in vulgari.

F. 99v–100r Mandatum domini nostri gloriosissimi domini Udalrici episcopi Pataviensis [Passau].

Datum: 1456.

Incipit: Urdalricus Dei gratia episcopus Pataviensis universis et singulis… salutem in Domino. Recepimus sepe iteratis vicibus litteras karissimi in Christo patris domini domini Iohannis miseratione divina sacrosancte Romane ecclesie dyaconi cardinalis per Germaniam Hungariam regna et terras Turcis subiectas et illis finitimas…

Explicit: …et vos indelgentiarum earundem participes sicut in uno suo puncto continetur. Aliter non factum etc. Datum Wienne die decima octava mensis Iulii anno etc. LVIto [1456].

F. 100r Scriptum domini Iohanni cardinalis tituli Sancti Angeli apostolice sedis legati.

Datum: 1456.

(1)Incipit: Tenore presentium monentur omnes Christi fideles. Qui ut animarum suarum saluti saluberius consulerent Christo se devoverunt contra Thurcos fidei nostre hostes…

Explicit: …pro executione voti sui debiti Christo cui se devoverunt ministrare valeant. Datum Bude sub nostro signeto ultima mensis maii anno Domini 1456.

(2) Incipit: Tenore presentium intimamur omnibus Christi fidelibus quod iam est tempus defendendi ad bellum…

Explicit: …excipitur votum religionis et peregrinationis ad sanctum sepulchrum Domini. Datum Bude octava iulii anno Domini MCCCCLVI etc.

(3) Incipit: Tenore presentium mandamus omnibus et singulis predicatoribus cuiuscumque ordinis et condicionis…

Explicit: Et quod quibus tenere de necessitate salutis tamen facere quantum potest in isto negotio contra Thurcum. Ex Buda xviii Iulii anno ut supra.

F. 100v–103r Bulla secunda sanctissimi domini pape Kalixti secundi [Cum hiis superioribus annis].

Datum: 1456.

Incipit: Calixtus episcopus servus servorum Dei… Cum hiis superioribus annis impius nominis Christiani persecutor Thurcorum tirranus post oppressam Constantinopolitanam civitatem…

Explicit:…et alios secte damnate machumetane in partibus orientalibus sectatores. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare …se noverit incursurum. Datum Rome apud Sanctum Petrum anno incarnationis dominice 1456 12 Kal. Iulii pontificatus nostri anno secundo etc.

Издание: Raynaldus O. Annales Ecclesiastici. Ab anno MCXVIII, ubi desinit cardinalis Baronius usque ad annum MDXXXIV continuati. Vol. 29. Bar-le-Duc, 1880. 1456, § 19–23.

F. 103v–104r Item notanda sunt aliqua ex parte malicie Turcorum.

Incipit: Item quod Deus permittat ecclesiam suam etiam populos suos propter peccata aliquando variis tribulationibus agitari… Totam Asiam et magnam partem Europe et ceperunt illam preclaram civitatem urbium reginam Constantinopolitanam.

Explicit: …quod omnes pecunie ibunt ad istum usum et non ad manus alterius etc.

F. 105–205 Sermones festivales <de s. Jacobo).

F. 206–222 Tractatus de indulgentiis.

F. 206–222 Tractatus de thesauro ecclesie et de indulgentiis.

Другим кодексом является манускрипт из Мелька. Наличие документов, связанных с борьбой с турками, было открытием, поскольку рукопись до сих пор не описана в каталоге. В описании, которое имеется на сайте Hill Museum and Manuscript Library листы 48–273 описаны как tractatus varii, bullae papales, epistolae, numero 44. К счастью, Т. Каппели был в курсе того, что в составе рукописи имеется трактат «О проповеди креста», и благодаря ему я знал, что этот манускрипт представляет интерес[81]. Проверка показала, что помимо нашего трактата манускрипт содержит множество текстов, связанных с борьбой с турками в XV в.

За исключением описания процедуры отпущения грехов крестоносцам, отправляющимся против гуситов от 1421 г. (161r–162r), вероятно, приведенного здесь в силу своей универсальной применимости (текст не сконцентрирован на гуситах), все описанные ниже документы относятся к войнам с турками.

При отсутствии каталожного описания я ограничился характеристикой тех частей рукописи, которая касается непосредственно турецкой тематики (листы 78–233 из 272):

F. 78r–83v Sentimentum super infestationem Turcorum. Quidam doctorum ordinis Carthusiensis.

Datum: 1460 (?)

Incipit: Reverande ac predilecte patri ad satisfaciendum de infestatione infidelium Turcorum istorum qui ecclesiam Dei sanctam graviter impugnant.

Explicit:…tradere propter peccata ut animabus nostris saltem providerat de salute eterna. Scriptum Salisburgo (?) etc (?) LX anno 60.

F. 83v–153v Tractatus venerabilis Humberti ordinis predicatorum de predicatione crucis contra hereticos vel paganos.

Incipit: Ea que infra scripta sunt de pertinentibus ad crucis predicationem contra Saracenos…

Explicit:…nos extendemus cum Moyse manus indefessas orantes in celum, vos exite et vibrate intrepidi preliatores in Amalech gladium.

F. 154r–156v Copia cruciate domini pape Pii secundi [Ecclesiam Christi].

Datum: 1459.

Incipit: Pius episcopus servus servorum Dei. Ad perpetuam rei memoriam. Ecclesiam Dei variis mundi turbinibus ac persecutionibus agitatam ex divinis scripturis et veterum annalibus semper agnovimus…

Explicit:…et hostes catholice fidei ab universis Christi cultoribus habeantur. Nulli ergo omni homini liceat… infringere vel ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc attemptare… se noverit incursurum. Datum Mantue anno incarnatione dominice millesimo quadringentesimo quinquagesimo nono decimo nono kalende februarii mensis pontificatus nostri anno secundo.

Издание: Theiner A. Vetera Monumenta Historica Hungariam Sacram Illustrantia, Roma, 1860. Vol. II. P. 366–369.

Diplomatarium svecanum Appendix. Acta pontificum svecia I. Acta cameralia/Ed. L. M. Baath. Stockholm, 1942–1957. Vol. II, n°1295.

F. 157r–158v [Scriptum de indulgentiis crucesignatorum et de modo absolvendi crucesignatorum].

Incipit: Si quis proficisci desiderat in subsidium terre sancte vel nunc contra Teucros advertat quod habet primo facere votum…

Explicit: … legislationis id est domini apostolici bullam mittentis.

F. 159r–160r Emissio voti.

Incipit: Iturus ergo in subsidium terre sancte vel contra Turcum bene deliberatus et confessus in facto vel proposito veniat ad sacerdotem habentem dare crucem indutum stola plicata…

Explicit: …eorum iter custodiendo eos ab omni malo. Amen. Hortentur ut orent devotius Dominum Deum pro bono exitu et pro me sicut et ego paratus sum pro omnibus vel [incomplet].

F. 160r–160v Nota exhortando populum ad assumendum crucem contra Turcos possunt commemorari hec que secuntur et similia.

Datum: post 1453 (civitas Constantinopolitana capta)

Incipit: Quod Deus permittit ecclesiam suam et populos suos propter peccata aliquando variis temptationibus agitari, ideo videmus aliquando pestes, aliquando tempestates, aliquando bella inter christianos.

160r: … potentia ipsorum infidelium… totam Asiam, et magnam partem Europe et ceperunt illam preclaram civitatem urbium reginam Constantinopolim 1453. Item quod nunc parant se ad capiendam Ungariam.

160v: item maxima iam periculum imminet omnibus christianis, nisi cito provideatur et precipue ab Alamannis qui sunt vicini Ungarie per totum populum fidelem.

Explicit: Item de modo custodiendi pecuniam et quod omnes erunt certi quod omnes pecunie venient ad istum usum et non ad manus (?) alterius.

F. 161r–162r [Modus absolvendi crucesignatorum contra hussitos iturorum].

Datum: 1421, pontificatus Martini V

Incipit: Nota anno Domini M CCCC XXI fuit dispositus grandis exercitus contra hussitas et crux predicata et data. Et ibi omnes predicatores crucis etiam poterant audire confessiones crucesignatorum et eos absolvere ab omnibus peccatis… Formula absolutionis. Dominus noster Ihesus Christus qui pro salute humani generis crucifixus est te dignetur absolvere, et ego te auctoritate eiusdem Domini nostri Ihesu Christi… domini Martini pape quinti ac ipsius pape legati qua fungor, absolvo te…

Назад Дальше