Jednakże większość z nich to zwykła próba ustalenia, czy Jakub istnieje. Z nadzieją, że tak jest w rzeczywistości.
Istniejesz, prawda?
(e-mail: [email protected])
Nie, Jakub nie istnieje.
Jest zbyt nieprawdopodobny, aby mógł istnieć poza stronami tej książki. Gdy czyta się o nim, powstaje w wyobraźni obraz wymarzonego mężczyzny. Szczególnie gdy widzi się ten obraz niezbyt wyraźnie, zamazany łzami, tuż po przeczytaniu ostatniej strony książki. Czuje się wtedy rodzaj więzi z kimś naprawdę dobrym, szlachetnym i tak pokaleczonym przez los, że chce mu się pomóc.
Zapewne mnóstwo kobiet utożsamia Pana z głównym bohaterem, a jeśli tak jest – to dostaje Pan sporo miłosnych wyznań. Jakub jest osobą, której chce się wynagrodzić poniesione straty, chce się przytulić i zapewnić, że choć tak ogromna jak jego wrażliwość niesie ze sobą cierpienie, ale i dostarcza wzruszeń, pozwala na doświadczanie takich uczuć, które nie są dane innym, „twardo stąpającym po ziemi” osobom. Jakub wzbudza uczucia wręcz macierzyńskie…
Czy Pan to robi świadomie, czy naprawdę… Trudno uwierzyć, że to nie manipulacja uczuciami czytelnika – ale i ja jestem oczarowana Pana stylem – bowiem Pan – nawet Pański sposób pisania przykuwa uwagę -jakby każde krótkie, mocne zdanie było na wagę złota.
Jeszcze chwila i sama się rozpłynę jak jakaś nastolatka:-)
Pozdrawiam serdecznie
Ania (e-mail: [email protected])
Witam Pana
Dziękuję Panu bardzo za tę historię miłości cudownej, ale z góry skazanej na porażkę. Proszę tylko o odpowiedź na jedno pytanie: Czy ta historia jest tylko niesamowitym wytworem Pańskiej wyobraźni?
Pewnie pomyśli Pan, że to banalne i naiwne, ale modlę się wieczorami za Jakuba. Myślę o nim z przerażającą intensywnością w bezsenne noce, gdy przez uśpiony Kraków pędzą nocne pociągi. Ich gwizd dociera do najmniejszych komórek mojego mózgu, a Jakub w takich momentach stoi znów na rampie…
Pozdrawiam
JL (e-mail: [email protected])
Ta empatia, a miejscami nawet autentyczna litość, zaburza postrzeganie. Gdyby osuszyć te łzy, odczekać jakiś czas, nabrać dystansu i spojrzeć dokładnie, to zauważy się na obrazie Jakuba wyraźne szwy, łączące kawałki, z których ułożyłem tę postać.
Bo obraz Jakuba w „[email protected]ści w Sieci” to nic innego jak złożone w pewną całość puzzle.
Wyciąłem fragmenty biografii kilku mężczyzn (z moją własną), nałożyłem je na tło, które pobrałem z mojego naukowo-intelektualnego świata (tak naprawdę tylko taki świat znam na tyle, aby mógł być przekonujący w opisie), kolory wzmocniłem swoimi wyobrażeniami o mężczyźnie, jakim chciałbym być, i to wszystko złożyłem w całość. Na dodatek składałem to „na Cohenie, Mozarcie, Beethovenie i Bachu”, ucząc się – po raz kolejny w moim życiu – na pamięć wierszy Wojaczka („zrób coś, abym rozebrać się mogła jeszcze bardziej”), Poświatowskiej („i nie umiem ani pisać ani kochać”) i Leśmiana („modlę się o twojego nieśmiertelność ciała”). W rezultacie w tym metafizycznym stanie uniesienia wykreowałem Wertera z adresem e-mailowym i własną stroną internetową, o IQ upoważniającym go do członkostwa w elitarnym stowarzyszeniu MENSA i wrażliwości graniczącej z neurozą. Jakub to trochę perła wydobyta nożem z muszli. Takich mężczyzn można sobie wymarzyć, ale nie można ich dotknąć.
„[email protected]ść…” budzi niepokój… roznieca świadomość tego, że nic nigdy nie jest tak, jak być powinno, że nie ma mężczyzny, który będzie potrafił zaspokoić wszystkie pragnienia i myśli, z którym każde dotknięcie będzie budziło zafascynowanie, z którym wszystko będzie inne… i nigdy nie dojdzie do znudzenia… chyba nie potrafię, może nie chcę napisać nic więcej… teraz wiem, że dużo mnie jest w „[email protected]ści…”, że te wszystkie tęsknoty i pragnienia są też gdzieś w środku…
Maja (e-mail: [email protected])
Czytając epilog o 2-giej w nocy, z pasją rzuciłam nią o podłogę z głuchym okrzykiem: Żałuję, że przeczytałam!… Ten okrzyk był jakby przekornym błaganiem o to, aby Jakub mógł kochać dalej, aby ten cudowny, idealny mężczyzna istniał… Sama przeżywałam w podobny sposób pierwsze zetknięcie z ICQ, siecią i potęgą komunikacji z każdym i wszędzie. Była to więc dla mnie podróż w przeszłość, przez własne fascynacje, pasje i lęki. Nie miałam szczęścia przeżyć takiej miłości, jak bohaterka, ale wierzę, iż jest właśnie taka, jaką ją opisał autor. Każdy, kto czatuje, wie, iż jest w czacie coś nieuchwytnie uroczego i tajemniczego. To pomaga, dawkuje emocje, wzbudza podniecenie. Można się tym zachłysnąć… Autorowi nie mogę wybaczyć pewnej niekonsekwencji, a mianowicie spotkania ich obojga w pociągu i spotkania w Paryżu. Czy to możliwe, aby nie zapamiętał tej kobiety? Poza tym fascynująca opowieść dla wszystkich, którzy czują, doznają i pragną…
„Panie, pomóż mi być takim człowiekiem, za jakiego bierze mnie mój pies…”
Joanna Glembin (e-mail: [email protected])
Panie Januszu,
Być może ma Pan już dość listów od czytelniczek, być może ma Pan sto innych, lepszych sposobów na spędzanie czasu, niż czytanie tych maili. Ale jest Pan sprawcą mojego stanu ducha i w związku z tym powinien się Pan poczuwać do jakiejś odpowiedzialności i chociaż przeczytać, co mam Panu do powiedzenia.
Wczoraj był 30 kwietnia – dzień, który wybrał Pan na urodziny Jakuba, i tak się składa, że wczoraj skończyłam czytać „[email protected]ść w Sieci”. W trakcie czytania miałam ochotę już do Pana napisać, ale zupełnie o czym innym niż dziś. Bo dziś chcę Panu głównie powiedzieć o swojej złości. Jestem zła na Pana, że napisał Pan tak smutną książkę. Jak można pisać coś tak smutnego i skazywać niewinnych ludzi na trwanie w takim nastroju?!
JAK MOŻNA NAPISAĆ COŚ TAK SMUTNEGO???
I jeszcze jedno. Na początku miałam nadzieję, że można spotkać w życiu takiego mężczyznę jak Jakub. Pewnie każda kobieta o tym marzy. Ale teraz mam nadzieję, że takich mężczyzn nie ma. Bo byłoby niesłychaną niesprawiedliwością skazywać ich na życie w takim świecie. Człowiek o dwóch sercach zawsze będzie nieszczęśliwy.
Przepraszam. Pozdrawiam.
Ewa (e-mail: [email protected])
Tak na dobrą sprawę nie tylko Jakub, ale także świat, nie tylko ten naukowy, w którym go ulokowałem, powinien budzić, i u niektórych faktycznie budzi, wątpliwości. Dużo racji jest w poniższej recenzji, adresowanej do przyjaciółki nadawczyni, Niny, a mnie tylko przesłanej „do wiadomości”:
Ten Janusz Wiśniewski…
Jego książka jest ważną i niezwykłą, gdyż przede wszystkim to chyba pierwsza, poza Lemem, pozycja w polskiej literaturze napisana przez autora bywającego głównie w salonach naukowych. I właśnie dlatego jest mi bliska. Przekracza ogromnym susem, wręcz wystrzelona na fotonie tradycyjną polską mentalność, tę nigdy prawie nie sięgającą poza magnetyczne pole romantyczno-pozywistyczne, i to z taką ilością referencji do narodowych motywów, że na inną wybitną myśl nie zostawało już wiele miejsca. W [email protected]ści Polska jest obecna, ale nie jest zupełnie wiążąca. Wiesz, Wiśniewski mógłby się nazywać na przykład Segda, a Warszawę wymienić na Pragę czy Budapeszt i książka nie przesunęłaby się na jotę w swym klimacie. Jest to opowieść o umiejętności kochania, jaką posiedli zdolni, znakomicie wykształceni ludzie i na dodatek wolni jak nigdy dotąd w literaturze! Zamiast obciążeń tradycją zobowiązującą czy padającą jak ponury cień, oni od niczego nie muszą uciekać, z nikim walczyć o wyzwolenie czy prawa do czegoś. Więcej jeszcze, ich praca otwiera im świat w geograficznych przestrzeniach poprzednio dostępnych tylko dla zdobywców albo szpiegów. Ich wiedza jest skuteczną bronią przed nudą i komfortem fabrykującym nieustannie ciekawość świata. Marzą co prawda o miłości, ale z drugiej strony już wiedzą o niej tyle, że nie kusi ich jak terra incognita. Ich fascynacja miłością kojarzy się z apetytem klientów wykwintnej restauracji. Zasiadając przy takim stole, spodziewają się pyszności. Rytuał może się zacząć. Mniej więcej wiadomo, o co chodzi. Nawet jeśli homara będą jeść po raz pierwszy.
Nauka obecna w tej powieści to nauka uczestników kongresów, publikacji w międzynarodowych pismach specjalistycznych, kolokwiów, kongresów i konferencji. Taka postać badacza-latającego Holendra, dla którego Nowy Orlean, Paryż czy Monachium są tym samym pejzażem hoteli, restauracji, barów z whisky i coca-colą i lotnisk, jest czymś zupełnie nowym. Waham się, jak ją określić. Z pewnością już nie w klasycznych kategoriach bohaterów pozytywnych i szwarccharakterów, bojowników o coś, zmagających się z wrogami i nieszczęściami losu. I mimo że śmierć, kalectwo, narkotyki i wyzysk bywają na kartkach tej opowieści, to nie mogę oprzeć się wrażeniu, iż głównym bohaterem jest tam technologia, konsumpcja, zadowolenie z posiadania talentu i umiejętności zgrabnego poruszania się po nowoczesnym świecie. On i ona są sympatyczni i wrażliwi, dobrzy studenci dawniej, sprawni pracownicy dzisiaj. I tu wkrada się stareńkie jak krytyka literacka pytanie. Kim są w zamierzeniu autora? Modelami, za którymi tęsknią absolwenci ważnych uczelni? Czy przedstawicielami współczesnego społeczeństwa, w których przeglądamy się jak w lustrze. A zwierciadło odsyła nam obraz może taki sam, jak ten z naszej łazienki czy toalety w restauracji. Ze zmarszczkami na szyi, inaczej niewidocznymi, z lekko przygasłym spojrzeniem, przypominającym, że coś powinniśmy ze sobą zrobić.
No więc, jeżeli jest to model, to od razu powiem, że bardziej o zapachu reklamy niż tęsknoty. Promocyjny zestaw wyglądu i zajęć zachęcających do naśladowania (…).
Dlatego, Nino, ci bohaterowie są smutni i samotni. Nawet jak piją w zachwycających smakiem barach hotelowych, patrzą na Pola Marsowe czy z zapałem pracują w laboratoriach rozświetlonych komputerami. Gdyż problemy nie są kwestią czasu. A wręcz przeciwnie. Są życiem samym, nieustannym ścieraniem się przeciwieństw, nieprzepartym poszukiwaniem przyjemności za cenę dla każdego różną.
Ta książka jest sprzed Gaussa, sprzed Godla, Heisenberga i przede wszystkim sprzed Vincenta.
Pozdrawiam serdecznie dalekomorskiego rybaka.
Magda Dunikowska (e-mail: [email protected])
W odpowiedzi napisałem:
Szanowna Pani,
0. Czyż o smutku nie powinno się pisać właśnie… dekadencko?
W kolorach koktajli w kieliszkach i przywodząc na myśl zapach jaśminu w perfumach kobiet, które uważają, że prawo do pralni chemicznej na rogu powinno być wpisane w Kartę Praw Człowieka?
Ja uważam, że tak.
Głównie po to, aby pokazać, że smutek jest wszechobecny i tak naprawdę rozdzielony między wszystkich po równo.
Zarówno pomiędzy tych, którzy myją kieliszki po tych koktajlach, jak i tych, którzy wiedzą wszystko o nich z wyjątkiem ceny, która nie interesuje ich zupełnie.
Smutek jest globalny i poddaje się statystyce. Wynika z niej jasno, że smutni są częściej ci bogatsi, o czym wie i psychiatra, i lekarz, który wypisuje akty zgonów samobójców. I to pomimo tego, iż na prozac stać głównie tych bogatszych.
Dlatego ma Pani rację, pisząc, że bohaterowie SwS są, cytuję, „smutni i samotni”.
Zresztą, ja w smutku pisałem ten tekst, więc nie mógł być inny.
1. Nauka jest w SwS boginią.
Ale boginią z billboardu. I tak miało być.
Mądrość z SwS ma gwarantować wygodę, luksus i świecić jak nienaturalnie białe zęby modelek w stanikach wypchanych silikonem, reklamujących pastę do zębów.
Mądrość ma być sexy, mądrość ma być czymś pożądanym i stać się modelem życia, który zapewnia sukces.
Czy nie lepiej, w sensie wychowawczym, pokazać, że można być bogatym, nie tylko jeżdżąc szybko samochodem przypominającym bolid, kopiąc pitkę lub pokazując brzuch w MTV?
To nie miała być książka o Marii Curie-Skłodowskiej wyglądającej tak, że chce się ją albo przytulić ze współczucia, albo zorganizować składkę na jej wyjazd do sanatorium. To miała być historia smutku mądrych ludzi, którzy są smutni nie dlatego, że są wyzyskiwani – o tym pisał faktycznie Broniewski. Oni mają być smutni, bo tak naprawdę wiedzą, jak będzie smakował ten homar, którego nigdy jeszcze nie jedli.
Nauka w SwS przypomina tournee Bon Joviego po świecie z koncertami w wypełnionych do ostatniego miejsca salach koncertowych. Ale musi Pani przyznać, że mato kto chce czytać o tym, jak pomiędzy koncertami Bon Jovi chodzi do studia i całymi dniami nagrywa płyty.
Nikogo tak naprawdę nie zainteresuję, gdy będę opowiadał, jak składa się wnioski o fundusze na projekt naukowy. Już bardziej, gdy opowiem, co robią żony tych naukowców w czasie rautów, gdy projekt udało się zakończyć i trzeba koniecznie o tym opowiedzieć światu.
2. Przyzna też Pani, że w SwS nauka jest ważna, prawda?
Że nie zdejmuję jej – nauki – z piedestału? Że piszę o naukowcach jak o ludziach, którzy są zawistni, kłamliwi, słabi? Tacy sami jak inni. I piszę to tak -proszę wybaczyć samochwalstwo – że chce się to czytać. Wiem o tym, wielu mi o tej nauce w SwS pisze. Bytem rozbawiony, gdy jedna pani napisała mi, iż „ona w książkach zawsze opuszcza te naukowe kawałki, a Pan napisał to tak, że nie zauważyłam, że je czytam”.
Albo gdy jeden pan napisał mi, że „SwS to książka popularnonaukowa z wątkiem miłosnym”.
Ludzie po SwS idą do księgarni i kupują książki o dekodowaniu genomu albo upewniają się, że ta historia z mózgiem Einsteina jest prawdziwa, albo sprawdzają, czy nie kłamałem, pisząc o Kinsey'u lub czy naprawdę sperma po ananasch smakuje inaczej.
I to jest QL, nawet jeśli jest to z tylko nauka z billboardu.
Rozpisałem się…
A tak naprawdę chciałem tylko Pani podziękować. Najbardziej za przypomnienie mi Godla, którego biografię czytam przynajmniej raz w roku.
Bo widzi Pani, to moje pisanie jest trochę jak kolorowy koktajl w moim życiu. Tak naprawdę robię w życiu naukę. I tak pozostanie.
Ostatnio, podczas obrony doktoratu mojego pierwszego doktoranta, recenzent, mój przyjaciel i absolutny polski autorytet z dziedziny chemoinformatyki, powiedział mi tak:
„Janusz, ja myślałem, że ty jesteś poważnym człowiekiem. A okazało się, że ty piszesz powieści…”
Ale potem, podczas obiadu, gdy wypił trochę wina podszedł do mnie i dodał:
„Nawet nie wiesz, jak ci zazdroszczę…”
Bien cordialement,
Janusz L Wiśniewski, Frankfurt/Main, starszy rybak.
(e-mail: [email protected])
Wiedza i mądrość Jakuba – nie tylko ta akademicka – pojawia się także w innym kontekście. Jest dla niektórych czymś pierwszoplanowym, pociągającym i fascynującym:
Żadna kobieta, która przeczyta tę książkę, nigdy w życiu nie zwiąże się z żadnym miernotą.
Nie wyrazi przyzwolenia (dobrowolnie) na bylejakość. Na bycie z mężczyzną, który nie wie, do czego może służyć termofor w kształcie serca, jak słodko jest całować kobiece nadgarstki i jak w języku migowym powiedzieć „kocham”!
Co gorsza, po lekturze tej książki wydaje mi się, że facet, który nie wie nic albo niewiele na temat genomu, struktury mózgu, procesu przewodzenia bodźców, neuroprzekaźników, na temat PMS-ów, tantry i BB Kinga oraz Bacha -jest całkowitym ignorantem niewartym uwagi:-).
I to jest niewątpliwa zaleta tej książki. Jedna z wielu.
Poza tym „[email protected]ść…” pozwala dotknąć bólu w taki sposób, że czyniąc go jakby jeszcze większym, mimo to czyni możliwym do strawienia. Na zasadzie pewnego wykroczenia poza jakieś „ustalone” granice. Nagle w zdziwieniu spostrzegamy, że granica została przekroczona, a my w dalszym ciągu… jesteśmy żywi.
Nigdy w życiu nie przeczytałam o seksie, o miłości tak wzruszających i mądrych słów.
Nigdy jeszcze nie udało się nikomu mnie przekonać, że miłość jest taka ważna i piękna…