— Як ты сябе адчуваеш — добра? — запытаўся Коні.
— Стамілася. Цяжка ехаць пад такім сонцам.
— Нічога не зробіш. Іначай мы ніколі не дабяромся да Каліфорніі.
— Ведаю, — сказала Ружа Сарона.
Сабака, прынюхваючыся, абмінуў грузавік, падбег да лужыны пад вадзяным шлангам і пачаў хлябтаць мутную ваду. Потым адышоў убок, апусціў нос да зямлі і звесіў вушы. Абнюхваючы пыльную траву, ён дайшоў да самага краю дарогі, падняў галаву, паглядзеў на шашу і пайшоў упоперак яе. Раптам Ружа Сарона пранізліва закрычала. Міма, віскочучы шынамі, імкліва імчалася вялікая машына. Сабака бездапаможна шарахнуўся назад і, ледзь паспеўшы скавытнуць, апынуўся пад коламі. У акенцах з'явіліся твары, павярнуліся назад, машына на імгненне сцішыла ход, потым зноў набрала хуткасць і знікла з вачэй. А сабака з вываленымі вантробамі ляжаў акрываўленым камяком на зямлі, слаба падрыгваючы нагамі.
Ружа Сарона ўтаропілася на яго шырока расплюшчанымі вачамі.
— Мне гэта не пашкодзіць? — жаласна запыталася яна. — Як ты думаеш, не пашкодзіць?
Коні абняў яе.
— Ідзі пасядзі, —сказаў ён. — Гэта нічога.
— Але я адчула боль. Калі я закрычала, нешта ў мяне ўсярэдзіне нібы абарвалася.
— Ідзі пасядзі. Гэта нічога. З табой нічога не будзе. — Ён падвёў яе да грузавіка, далей ад сабакі, і пасадзіў на падножку.
Том і дзядзька Джон падышлі да акрываўленага камяка. Пакалечанае цела сабакі апошні раз сутаргава страпянулася і замерла. Том узяў яго за заднія лапы і адцягнуў на абочыну. Дзядзька Джон стаяў збянтэжаны, быццам на ім ляжала віна за тое, што здарылася.
— Няхай бы я прывязаў яго, — сказаў ён.
Бацька глянуў на сабаку і адвярнуўся.
— Паехалі далей, — сказаў ён. — Мы ўсё роўна не пракармілі б яго. Так, можа, і лепш.
З-за грузавіка вынырнуў гаспадар заправачнай.
— Вось шкада, людзі, — сказаў ён. — Каля вялікай шашы сабачае жыццё кароткае. За год у мяне тут трох раздушыла. Больш іх не трымаю. — І дадаў: — Вы не трывожцеся. Я ўсё зраблю. Адцягну ў кукурузу і там закапаю.
Маці падышла да Ружы Сарона, якая сядзела на падножцы, усё яшчэ калоцячыся з перапуду.
— Ну што з табой, Разашарна? — запыталася яна. — Табе нядобра?
— Усё было на маіх вачах. Я вельмі перапужалася.
— Я чула твой крык. Але цяпер пара ўжо супакоіцца.
— Думаеш, мне гэта не пашкодзіць?
— Не, — адказала маці. — Калі будзеш глядзець насупай, ад усяго нюні распускаць і цацкацца сама з сабой, вось тады добрага не чакай. А зараз падымайся, памажы бабку ўсадзіць. І хоць на хвіліну кінь думаць пра сваё дзіця. Яно само пра сябе паклапоціцца.
— А дзе яна, бабка?
— Не ведаю. Недзе тут. Можа, у прыбіральні.
Ружа Сарона пайшла да будкі і неўзабаве вярнулася, ведучы за руку бабку.
— Яна там заснула, — сказала Ружа Сарона.
Бабка шырока ўсміхнулася:
— А як там добра! Такое ўсё фірменнае, і вада яшчэ ліецца згары. — І радасна дадала: — Мне вельмі спадабалася. Я б там добра выспалася, ды вось жа пабудзілі…
— Не самае гожае месца для спання, — сказала Ружа Сарона і падсадзіла бабку ў кабіну. Тая задаволена апусцілася на сядзенне і сказала:
— Гожае ці нягожае, а што добра, дык добра.
— Ну, паехалі, — сказаў Том. — Яшчэ шмат міль наперадзе.
Бацька паклаў два пальцы ў рот і пранізліва свіснуў.
— Во, цяпер малыя недзе зашыліся, — сказаў ён і яшчэ раз свіснуў.
Праз момант дзеці выскачылі з кукурузы — Руці наперадзе, Уінфілд за ёю.
— Яйкі! — крыкнула Руці. — Я мяккія яйкі знайшла! — Яна падбегла да грузавіка, Уінфілд не адставаў. — Гляньце! — На мурзатай далоні ляжаў з дзесятак маленькіх светла-шэрых яек. І калі яна працягнула руку, каб паказаць знаходку, позірк яе ўпаў на здохлага сабаку, які ляжаў з краю дарогі. — Ой! — крыкнула яна і разам з Уінфілдам асцярожна падышла да сабакі. Абое пачалі разглядаць яго.
Бацька паклікаў малых:
— Ну, хутчэй, а то без вас паедзем.
Дзеці моўчкі павярнуліся і пайшлі да грузавіка. Яшчэ раз глянуўшы на маленькія яйкі нейкай рэптыліі, Руці скінула іх з далоні і разам з Уінфілдам ускараскалася па борце на машыну.
— У яго яшчэ вочы адплюшчаныя, — здушаным голасам прагаварыла яна.
Але Ўінфілд вырашыў трымацца малайцом і храбра сказаў:
— У яго кішкі ўсе так і вываліліся, так і вываліліся… — І, крыху памаўчаўшы, зноў: — Вываліліся… усе кішкі. — Раптам ён упаў на жывот над самым краем борта і званітаваў. Калі зноў сеў, вочы яго слязіліся, з носа цякло. — Калі свіней рэжуць, тады зусім іншае, — апраўдваўся ён.
Эл падняў капот «гудзона» і змераў узровень масла ў маторы. Потым дастаў з-пад сядзення ў кабіне бляшанку ёмістасцю адзін галон, падліў у картэр таннага чорнага масла і зноў праверыў яго ўзровень.
Падышоў Том.