Надаўшы твару строгі i пафасны выраз, я пакінуў сваё сховішча. Так, цяжка паўстаць з кустоў, у якіх сядзеў і падслухоўваў, з паважным выглядам. Напэўна, мне гэта не ўдалося, паколькі Іза хмыкнула. Яна зусім не здзівілася майму з'яўленню. Мабыць, даўно мяне заўважыла.
— Ну, як табе жанішок? — пацікавілася яна. Паклала ў рот адну барбарыску i прынялася жаваць, зусім не скрывіўшыся. Скрывіўся я, рот напоўніўся слінай ад адной думкі пра кіслю...
— Ён лёгка ад цябе адступіўся. Ці варта было прыходзіць?
— Калі злы вядзьмар мяне выкрадаў, Іосіф прылюдна даў зарок, што адшукае ненаглядную нявесту, — з іроніяй сказала Іза. — Вось i мучыцца праз неабдуманыя словы.
— Чаму ты не сышла з ім? — спытаў я. Яна з'едліва ўсміхнулася.
— Каб мяне ратавалі толькі дзеля дурнога зароку? Вось яшчэ! Не жадаю!
— Чаго ж ты жадаеш? — я абняў яе і пацалаваў у шыю. Вецер варушыў завіткі залацістых валасоў, веяла ваніллю, мяккая і паслухмяная Іза прыціхла ў маіх руках.
— Жадаю, каб мяне кахалі, — прашаптала яна.
— Я цябе кахаю, — таксама шэптам паведаміў я.
Як ні дзіўна, і зараз яна не выпусціла кошык. Для выкрадзенай асобы яна мае занадта моцныя нервы. Я, прызнацца, чакаў слёз падзякі і доўгіх шчаслівых абдымкаў. Але Іза не пераставала мяне здзіўляць. Яна зірнула на мой урачысты твар — і зарагатала. Кошык з барбарысам, нарэшце, не вытрымаў і зваліўся на зямлю...
***
Прыцемкам, пасля вячэры, мы сабраліся ў гасцінай, як маленькая дружная сям'я. Прысеўшы каля каміна, я варушыў вуглі качаргой, глядзеў на агонь і марыў пра тое, як выкраду Ізу, павязу яе далёка-далёка і зраблю шчаслівай. Уяўленне малявала карціны, адну прывабнейшую за другую. Вось Іза абдымае мяне і шэпча словы падзякі. Цалуе мяне, свайго героя, i нясмела пытае, што прыгатаваць на вячэру... А дзядзька Лунеш, самотны і няшчасны, піша мне пакаянны ліст, дзе моліць не забываць яго, старога, i наведваць час ад часу...
Іза i Лунеш гулялі ў шахматы. Дзядзька старанна абдумваў хады, а Іза, наадварот, перасоўвала фігуркі з вусцішнай хуткасцю. Яна вытанчаным рухам брала ферзя ці слана i змяшчала яго ў такую пазіцыю, што дзядзька Лунеш хапаўся за галаву. Белых фігурак станавілася на дошцы менш i менш, але дзяўчыну як быццам нават цешыў пройгрыш. Я рабіў выгляд, што назіраю за гульнёй, а насамрэч сачыў за іншым аб'ектам. Калі Іза схілялася над дошкай, у глыбокім выразе вячэрняй чорнай сукенкі адкрываўся выдатны від, i я на ўсе жылы імкнуўся надаць твару абыякавы выраз.
Шахматная партыя не ладзілася. Іза нахмурылася і раптам, нібы выпадкова, шырокім рукавом змахнула фігуркі на падлогу.
— Вось i добра, — дзядзька пацягнуўся, зірнуў на мяне. — Час выпіць шампанскага. Усё-такі сёння асаблівы дзень.
Іза хутка зірнула на яго, у яе вачах мільганулі спалох i роспач. А можа, адлюстраваліся блікі каміннага полымя.
— Асаблівы дзень? — перапытаў я, назіраючы, як з ніадкуль узнікаюць вядзерца з лёдам, келіхі на тоўстых зялёных ножках, талерка з закускамі.
— Сёння роўна месяц, як Іза жыве ў мяне, — растлумачыў дзядзька, спрытна раскручваючы дрот на бутэльцы. Іза панура сачыла за яго рукамі i не выяўляла ніякай радасці з нагоды знамянальнай даты.
— Вы толькі месяц жанатыя? — спытаў я, каб не маўчаць. Дзядзька ўсміхнуўся, Іза гаротна ўздыхнула, і ў гасцінай запанавала панурая цішыня. Я глядзеў на Ізу, яна не адводзіла погляд ад дзядзькі, дзядзька захоплена займаўся шампанскім. Вось з рыльца бясшумна выскачыў корак, вылецеўтонкі белы дымок, залацістыя іскрынкі паліліся ў келіхі.
— За вяртанне Ізы дадому! — абвясціў тост дзядзька Лунеш.
Я піў шампанскае і нічога не мог уцяміць. Значыць, дзядзька ўжо дамогся сваёй мэты, i дапамога Ізы яму больш не патрэбна? ЦІ звязана гэта нейкім чынам са мной?
— Роўна апоўначы ты сядзеш у карэту і паімчыш да мамы і таты, — казаў Лунеш тым часам. — Хіба гэта не кранальна? Як знудзіліся бацькі! Як тужыла сястрычка Адэліна! Як смяротна пакутаваў няшчасны Іосіф!
Іза павольна паставіла келіх. Да шампанскага яна так i не дакранулася.
— Ідзі пакаваць валізкі! I не крыві носік, а то пакідаю ўборы ў кардонныя скрынкі і заляплю скотчам, — прыстрашыў дзядзька.
— Я нікуды не паеду!
— Паедзеш, — запярэчыў дзядзька. — Ты абяцала.
— Акалічнасці змяніліся!
Дзядзька пакруціў галавой і пачаў прамаўляць штосьці ўзнёслае пра непарушнасць зарокаў, важнасць абяцанняў і легкадумства юных дзяўчат, якія бестурботна парушаюць умовы пагаднення. Іза, са счырванелым носам і бліскучымі вачамі, але пакуль яшчэ без слёз, выглядала, быццам вінаватае, непаслухмянае дзіця, і зрэдку спрабавала ўставіць у дзядзькаў маналог сваю пару рэплік, што ёй так ні разу i не ўдалося.
— ...таму ты без лішняй гаворкі з'язджаеш, і спрэчкі на гэтым скончаны, — роўным голасам прамовіў дзядзька. — Петэр, дапівай шампанскае.
Іза ўсхліпнула і, закрыўшы рот рукамі, уцякла.
— Што гэта з ёй? — спытаў я.
— Закахалася, — паціснуў плячамі дзядзька. — 3 дзяўчынкамі яе ўзросту гэта здараецца вельмі часта. Вырашыла, што сустрэла свайго нарачонага, хоча звязаць з ім жыццё.
Я булькнуў шампанскім, насілу стрымаўшы шырачэзную ўсмешку трыумфатара. Ах, як прыемна, я — аб'ект любові! Небарака Іза, як моцна яна мяне кахае! Я піў шампанскае, а ў галаве спеў план. Спаслацца на стомленасць, прыкінуцца, што іду адпачываць, а самому — прабрацца да Ізы. Не цярпелася пачуць гарачыя прызнанні з вуснаў дзяўчыны. Ганарлівая, яна выдатна хавала свае пачуцці. Але няма сэнсу больш утойвацца. Мы ідэальная пара, мы створаныя, каб быць разам, мы сёння ж уначы з'едзем адсюль. Збяжым. Употай прабяромся на станцыю, сядзем у цягнік... Разамлеўшы, я ўяўляў, як знаёмлю Ізу з бацькамі, як яна цалуе мне руку i дзякуе за выратаванне, а потым у цішы і адасобленасці шлюбнага гняздзечка яна... яна... i я...
— Петэр! — дзядзька ўстрывожана паляпаў мяне па шчацэ. — Ты спіш, дружа! Штосьці мы заседзеліся. Жыва ў пасцель!
— А як жа... поўнач... Іза... — залапатаў я, вынырваючы з салодкіх мрой і спалохаўшыся раптам, што дзядзька чытаў мае думкі.
— Ты паверыў? — ён усміхнуўся. — Поўнач, карэта, — гэта спецэфекты для застрашвання свавольнай дзяўчыны. Заўтра раніцай я адвязу яе на вакзал і пасаджу ў цягнік, толькі і ўсяго. Якія карэты ў наш час, што ты! — ён пажадаў мне салодкіх сноў і, прыхапіўшы свечку са стала, выйшаў. А я, узяўшы іншую свечку, пусціўся адшукваць спальню Ізы.
Уначы дом дзядзькі Лунеша паводзіў сябе яшчэ больш загадкава i непрадказальна, чым днём. Там, дзе я меркаваў усходы, знаходзілася камора з мяцёлкамі. Замест вокнаў за гардзінамі хаваліся таямнічыя замкнёныя дзверцы. Цёмныя калідоры прыводзілі мяне ў тупікі, у прамым значэнні гэтага слова. У кожным тупіку стаяла ўтульнае мяккае крэсла — быццам дом прапанаваў мне прысесці і падумаць, ці варта працягваць блуканні і ці не лепш пайсці ў люлю. Уласную спальню я абмінуў не меней за пяць разоў. Гэта ўжо злавала. Два паверхі і з тры дзясяткі памяшканняў! Як жа мог я так бязглузда заблудзіцца?
Да таго ж, скразняк раптам задзьмуў маю свечку, i я апынуўся ў цемры. Прыйшлося тупаць, выцягнуўшы наперад рукі, i шэптам лаяць дзядзьку, які не лічыў патрэбным начное асвятленне. Чараўнікам добра, яны добра бачаць нават уначы, а як хадзіць простым смяротным? Уразаючыся ў куты, натыкаючыся на мэблю i чапляючыся за дзвярныя ручкі, я вельмі хутка здаўся. Прападзі яно пропадам! Перахаплю Ізу раніцой, а цяпер нядрэнна было б дабрацца да ўласнай пасцелі. Я замёр, спрабуючы вызначыць напрамак, і пачуў прыдушаныя рыданні зусім блізка. Іза!
Мудры чалавек той, хто, не здаволены заваламі і клямкамі, вынайшаў ключ, замок і заадно замочную шчыліну. Уладкоўваючыся ямчэй на каленах, я прытуліўся да дзвярэй. Заспець мяне, падкраўшыся ззаду, не было каму: дзеючыя асобы сабраліся ўнутры. Таму я расслабіўся і пачаў прагна падглядваць і падслухоўваць.
Зарумзаная Іза, усё ў той жа чорнай сукенцы з шырокімі рукавамі, стаяла сярод пакоя i хлюпала носам. Дзядзька Лунеш размясціўся ў фатэлі каля акна і моўчкі глядзеў на дзяўчыну, мабыць, чакаючы, калі ж струмені слёз вычарпаюцца. Мне нібы давалі час азнаёміцца з дэкарацыямі, перш чым акцёры пачнуць спектакль.
Што першае прыйшло ў галаву: цікава, хто абстаўляў пакой Ізы? Я ўявіў дзядзьку Лунеша, які натхнёна перабірае ўзоры ружовага паркалю, спрабуе на мяккасць пуфы і скупляе ў краме ўвесь асартымент парцэлянавых кацянят. Дзіўна, як дом трывае ў сабе гэты прыкры, засмечаны статуэткамі і фальблокамі, куток?
Іза пачувала сябе тут камфортна. Аб гэтым сведчылі кінутыя на падлозе панчохі, поўная шакаладу банбаньерка з размаляваным вечкам і тонкі водар ванільных духоў, які моцна засеў ва ўсіх здольных пахнуць паверхнях і тонкай нябачнай стужкай працякаў праз замочную шчыліну. На падаконніку ляжала расчыненая на сярэдзіне кніга і стаяла талерка з надкушаным зефірам. Пасцель хавалася пад ахапкам сукенак. Ці то Іза не магла выбраць, што надзець да вячэры, ці то ўжо складвала рэчы. У гэты момант яна стаяла спінай да дзвярэй, а дзядзька круціў у руках нейкі ліст, напісаны фіялетавым чарнілам. Якая якасная замочная шчыліна, уразіўся я. Увесь пакой відаць у падрабязнасцях, як на далоні. Вось што значыць жыллё чараўніка! Магічная архітэктура прадугледжвае кожную дробязь, нават не ў меру цікаўных госцяў, якія рашылі разнастаіць вольны час падгляданнем за гаспадарамі...
А гаспадарам, нарэшце, надакучыла маўчаць.
— Іза, хопіць ужо разводзіць сырасць. Ты дарослы чалавек, вазьмі сябе ў рукі!