— "Яраслаў бысць хром", — прабасіў другі юнак, у акулярах.
— Ды яшчэ па белай пляме на чэрапе, — жвава падхапіла яна. — След мяча. Неяк і гэтага пазналі б.
І тут Міхал не вытрымаў. Страшна было нават падумаць, што дзяўчына знікне некуды — і канец. Таму ён падышоў і глухім, бы ў бочку, ненатуральным голасам спытаў:
— Прабачце, хіба дакладна невядома, дзе пахаваны князь?
— Ну так, так, — загарэлася яна. — А хіба вы не ведаеце?
У Міхала быў выгляд чалавека, які праглынуў лом.
— Не ведаю, — сказаў ён, — я толькі паляўніцтвазнавец.
— А мы археолагі, - усміхнулася яна, — зараз тут, з украінцамі разам, працуем.
— Цікавая ў вас праца, — шчыра сказаў Міхал.
— А ў вас?
— Таксама. Але ў вас яна асаблівая: скарбы шукаць, закінутыя гарады.
Усе пырснулі. Толькі яна надзвычай уважліва глядзела на яго:
— Гэта не так прыгожа. Вы што, ніколі не бачылі раскопак?
— Не. Але вельмі хацеў бы.
— Хлопцы, — рашуча сказала яна, — бяром яго з сабой. Хочаце з намі?
— Вельмі, - загарэўся ён.
— Тады едзем. На Борычавым Узвозе пракладалі траншэю і натрапілі на цікавыя рэчы. Нас там чакаюць.
— Горача, — заныў Лёвачка, — піва хачу. Паспеем.
— Леў Пятровіч, — яна заклала рукі за спіну, тонкія рукі з залацістым пушком каля локцяў, - я думаю, з вас ніколі не выйдзе акадэмік. І не толькі акадэмік, а нават чалавек. Наш знаёмы імкнецца павысіць свой узровень, а вы… Фу, якая негасціннасць!
І ўсе паехалі. Відаць, Мар'яна была добрым завадатарам.
У трамваі Міхал сядзеў поруч з ёю і расказаў, па яе патрабаванню, аб тым, хто ён такі, ці надоўга тут (на два дні) і як палююць на лісіцу ў нары (з факстэр'ерам).
А ветрык гуляў яе валасамі, лашчыў твары ўсіх, сваволіў у лістоце каштанаў, прыгаршчамі кідаў на рукі дязўчыны залатыя плямы.
Так Міхал, нечакана для самога сябе, папаў ад саркафага на раскопкі.
Э-ех, князь, князь, што ты са мною зрабіў!
На раскопцы было вельмі пыльна і горача. Усе хлопцы працавалі ў адных трусах, і Міхала таксама прымусілі распрануцца.
Булыжнік на ўзроўні вачэй блішчаў так, што вачам было балюча. І дзівосным караблём плыў над галавою блакітны, белы і залаты Андрэеўскі сабор.
Але Міхал больш глядзеў на дзяўчыну, якая пэндзлем і гнутаю голкай вельмі старанна ачышчала ад глеістай зямлі нейкую рэч.
Усе людзі падабаліся Міхалу. І адзін тоўсты чалавек, відаць, вялікая шышка, але таксама ў трусіках, ляпаў Міхала па плячы.
Такія слаўныя хлопцы былі гэтыя археолагі!
І раптам Міхал заўважыў, яе сінія халаднаватыя вочы, узнятыя на яго.
— Бачыце, Міхал, ёсць такія знаходкі, пра якія ніхто і дагэтуль не ведае, што гэта. Дорага дала б я, напрыклад, каб даведацца, што гэта такое. Але мне ніхто не скажа.
Лёвачка ў папяровай касцы (ён стаяў над траншэяй, як Банапарт) з'едліва сказаў:
— Мар'яша, абяцанне помніш?
І ўсе загулі:
— Абяцанне… Абяцанне…
— А што, — сур'ёзна сказала яна, — і сапраўды пацалавала б таго, хто б растлумачыў.
— Не спадзявайся, родненькая, — прытворна ўздыхнуў Лёвачка, — калі будзеш чакаць тлумачэння, так і памерці табе нецалаванай.
— Пакажыце мне, — сказаў міхал і пряцягнуў руку.
Пальцы яго, калі ён браў рэч, сутыкнуліся з пальцамі Мар'яны, і ён адчуў сябе так, быццам нейкая стрэмка мякка ўвайшла ў яго сэрца, напоўніўшы хваляваннем.
У Міхала ў руках была невялічкая штучка з рога: круг, перасечаны, перпендыкулярна па плоскасці, квадратам. І ў тым і ў другім былі прабітыя невялічкія дзірачкі. Мала таго, было прасвідравана нават месца перасячэння плоскасцяў, на ўсю даўжыню.
Міхал сядзеў на кукішках і моршчыў лоб. Усе глядзелі на яго, большасць з усмешкаю.
— Кінь, Міша, — сказаў Лёвачка, — гэта галава яшчэ спатрэбіцца для вырашэння праблема аб месцы, дзе паміраюць сланы.
Кругом відны былі ўсмешкі. Белазубыя, шырокія. І яшчэ панавала цішыня.
— Ведаю, — вельмі проста адказаў Міхал.