Стракозка апусціла вочы, баючыся, што калі падыме іх на каханага, то ўбачыць дакор.
Я столькі часу змарнаваў на Лілю. А замест гэтага ўжо некалькі месяцаў мог абдымаць сваю сапраўдную каханую, ён пяшчотна дакрануўся да плячэй дзяўчыны.
Агата цалавала яго і дагэтуль. Але толькі цяпер яна адчула, як на дотыкі яе вуснаў Макс адгукаецца ўзаемнасцю.
Стракозка і жук-насарог сталі парай. Прыгожай і крыху шалёнай. Ён сустракаў яе пасля вучобы, прысвячаў песні, казаў усім сябрам, што яго Агатка самая лепшая. Яна таксама была ўсюды, куды ішоў ён. Сядзела на парах у яго музычнай вучэльні, прыходзіла на рэпетыцыі аркестра, у якім ён іграў. Нібы кроплі на дне пустой шклянкі, гэтыя двое прагна прыцягваліся адно да аднаго.
Без сварак таксама не абыходзілася. Наэлектрызаваная атмасфера іх пачуццяў сама нараджала маланкі, якія часам досыць балюча білі.
Мы вырашылі разысціся. Бо часта сварыліся, а навошта гэта? Нам было добра проста быць побач, бачыцца, як сябры, адчуваць шчасце ад таго, што ён ці я дзесьці ёсць, стракозка выдыхнула, узмахнула рукамі і склала іх на каленях.
Агата расказала мне сваю гісторыю пасля моладзевага фестывалю «Час жыць!» у Маладзечне, дзе мы абедзве выступалі як паэткі. Я як запрошаны аўтар з Менска. Яна як мясцовы Галоўны Кальмар.
Мы сядзелі пад вялізным каляровым дрэвам, сплеценым з пасмачак, якое займала ледзь не паўгрымёркі, пілі гарбату, а яна працягвала:
Дзесьці праз год пасля расстання ехалі разам на машыне. І нехта з нас, нават не помню хто, прапанаваў пажаніцца. Вырашылі, што гэта слушна. Проста хацелася ўжо зехацца і быць разам. Зладзілі сціплы роспіс, куды былі запрошаны толькі бацькі, пару сяброў і сведкі без іх проста нельга. Нам яшчэ пашанцавала, што наша свята фатаграфавала сваячка, у якой гэта былі першыя такія здымкі. А ўжо хутка яна стала адным з самых высокааплатных вясельных фатографаў у Менску.
Агатка, у вас жа ёсць маленькі? нашу размову перапыніла дырэктар фестывалю, якая таксама сядзела ў грымёрцы.
Так. Яму годзік ужо, адказала стракозка.
Ніна, а ты б ведала, як прыгожа Макс спявае і іграе на гітары! на гэты раз Марына Іосіфаўна звярнулася ўжо да мяне. Агатка такія цудоўныя вершы піша.
«Мае вершы, твая гітара, мы цудоўная пара», прыгадала я радок з папулярнай папсовай песні.
Крыху шалёная пара, дадала Агатка.
Мы выйшлі ў лабірынт, створаны ў холе. Яго зрабілі з папяровых крылаў і кардонных людзей. Яркім, чырвоным былі выведзены іх сэрцы. Наверх нанеслі каардынатную сетку. Рабі разлікі, пацаляй, трапляй. А можаш забраць сэрца проста так. Ці пакінуць некранутым.
Плямы на скуры
Ад яе амаль заўсёды пахла фарбамі і растваральнікамі. Нават пасля таго, як прымала душ, дзе-нідзе на целе заставаліся яркія плямачкі. Быццам разнаколерныя радзімкі. Любімыя джынсы былі выпацканыя жоўтым і зялёным толькі крыху, не выкідаць жа! А рукі месцамі памаранчавыя, з жаўтаватымі пазногцямі, якія немагчыма адмыць, усё гэта так натуральна для мастачкі.
Ядвіся жыла пасярод сваіх работ. Яны былі і домам, і храмам, і сэнсам жыцця. Быццам парфюмер, які паляваў на водары і ўсёй сваёй існасцю ператвараўся ў нюх, яна таксама хацела толькі аднаго вынайсці найлепшыя колеры, напісаць карціну, якую ўвесь свет прызнае шэдэўрам. Таму давярала адно ўяўленню і ўласным вачам. Мастацтва займала думкі. Яна нястомна ўзіралася ў палітры і палотны. Выплёсквалася і вылівалася. Праз фарбу і пэндзаль на мальберт.
Майстэрня размяшчалася ў мастацкай школе, дзе яна працавала. Было вельмі зручна правесці пару ўрокаў, а затым зачыніцца ад іншых у сваім маляваным свеце. Каб зноў вынаходзіць і ствараць. Вяршыня майстэрства заўсёды заставалася дзесьці за гарызонтам. Недасяжная, як заснежаныя Альпы.
Ці знаходзілася ў яе свеце месца мужчынам? Маючы трыццаць з невялікім гадоў, яна была вельмі прыгожай. Да таго ж хударлявая, з доўгімі каштанавымі валасамі. Увечары Ядвіся ўсё-такі расставалася са сваімі карцінамі, каб прапусціць па шклянцы віна разам з сяброўкай, патанчыць у бары. Чаму ж не? І мужчыны часам вынырвалі з гэтай багны аднастайных вечароў. Ды чамусьці не затрымліваліся надоўга. Мажліва, ёй не хапала ні часу, ні жадання на тое, каб іх прыручыць? У майстэрні і дома чакала штосьці больш блізкае яе карціны.
Але аднойчы ўсё склалася. Яны пазнаёміліся, як гэта часта бывае, у кампаніі агульных сяброў. Прыгледзеліся адно да аднаго і вырашылі, што можна спрабаваць пабудаваць нешта разам.
Сяргей працаваў інжынерам на мясцовым заводзе. З творчасцю зазвычай не сутыкаўся яго свет быў абсалютна тэхнічным і лагічным. Але ў сустрэчах з мастачкай ён бачыў пэўную экзатычнасць, адценне іншага, недаступнага яму раней свету. Да таго ж Ядвіся, бясспрэчна, была вельмі сімпатычнай падобнай да галівудскай актрысы. Нізкі голас каханкі выклікаў у Сяргея дрыжыкі адразу хацелася пацалаваць.
Ён першым прамовіў запаветнае «кахаю». Яна адказала тым жа. Неўзабаве згулялі вяселле. Сэрца мастачкі атрымала прытулак, а ў душы інжынера зявіўся новы палёт.
Ядвіся не перастала любіць карціны. Следам за мядовым месяцам на адэскім узбярэжжы прыйшоў час вяртання ў майстэрню да пакінутых так надоўга палотнаў. Яна ўжо засумавала па іх. Мастацтва жыло ў сэрцы і не збіралася нікуды сыходзіць. Зрэшты, жанчына таксама не планавала нешта мяняць.
А мужу было яе мала. Хацелася пастаянна бачыць побач з сабой тую, з якой вырашыў злучыць жыццё. Ядвіся не кожны вечар затрымлівалася ў майстэрні, але ўсё-такі Сяргей адчуваў, што даводзіцца дзяліць яе не з іншым мужчынам, а з захапленнем, з недарэчным хобі, якому яна ўдзяляла так шмат увагі.
Ён лічыў, што ў доме шчаслівых людзей, якім добра адно з адным, павінна пахнуць блінамі, баршчамі. Ядвіся ж не здзіўляла яго кулінарнымі цікавінкамі. Яна меркавала, што дарослы чалавек у стане сам прыгатаваць паесці. І таму не абавязкова некаму іншаму гадзінамі праседжваць на кухні. Часам Ядвіся рабіла нешта смачнае для мужа. Аднак яна даўно вырашыла, што кулінарыя не яе моцны бок.
Таму са скуры вон лезці не збіралася, вынаходзячы новыя рэцэпты супоў.
Ішоў час. Незадаволенасць Сяргея расла. Ён усё больш адчуваў сябе пакрыўджаным і абдзеленым увагай каханай жонкі. Яна не была яго вернай спадарожніцай ва ўсім. Часам сыходзіла да сваіх карцін. І гэта не ўкладвалася ў рацыянальны розум інжынера. Дзе яна і чаму не побач? Ці гэтага ён хацеў? Ці пра тое марыў?
Падалі на развод.
* * *
Калі я пачула гэту гісторыю пра знаёмую мастачку, была вельмі ўзрушана. Прыйшла дадому і адразу распавяла сваякам пра тое, што карціны і любоў да мастацтваў сталі такой моцнай перашкодай для сямейнай пары. Аднак мая маці, звычайна не схільная да лірыкі, на гэты раз сказала: «Зусім не карціны прынеслі разлад. Проста яны не кахалі. Каб жанчына сапраўды любіла, ёй было б прыемна рабіць ежу для мужа. А каб ён усурёз кахаў, то сам гатаваў бы для жонкі».
Прыгожую, як і раней маладую, мастачку часам бачу позна ўвечары ў горадзе. Адну ці з сяброўкай.
Рукі па-ранейшаму не адмываюцца ад фарбаў. На джынсах светлыя плямы ад ацэтону. Яна працягвае нагадваць парфюмера. Які, аднак, палюе не на водары, а на колеры.
* * *
Колькі год таму мастачку звольнілі з працы. За пянства. Штосьці пайшло не так.
«Веташок, веташок, табе неба»
Гэта быў адзін з тых залатых вечароў, якія надараюцца хіба што пару разоў на год. І тое, не ўсе могуць пахваліцца, што маюць такі час. На небе ззяў трынаццаты месяц. Прызнацца, я не магу патлумачыць гэту астранамічную зяву але менавіта так пазначана ў нататніку. Верагодна, месяц зяўляецца з-за таго, што ў кожным дні насамрэч не роўна дваццаць чатыры гадзіны, а на пару секундаў больш. І вось, адна да адной, яны збіраюцца, каб аднойчы стаць яшчэ адным, трынаццатым месяцам.
Магчыма, яго зяўленне тлумачыцца неяк іначай. Не буду спрачацца. І не так істотна, што па астраноміі ў мяне ў атэстаце стаіць дзясятка. Насамрэч я і мая суседка па парце Марго атрымалі яе, што называецца, за прыгожыя вочкі. Проста астраном мужчына. Марго яскравая брунетка, а я светла-русая, блакітнавокая. Мы сядзелі пасярэдзіне класа і, як цэнтр галактыкі, прываблівалі да сябе ўвагу навакольных зорак, у тым ліку астранома. Прыемны настаўнік паставіў прыемным вучаніцам, брунетцы і бландзінцы, дзясяткі. Вось і ўсё. Ніякіх схаваных сэнсаў.
Карацей, на небе ззяла мая любімая залацістая сырная поўня. Як і ва ўсе іншыя такія ж вечары. Кожны раз я ўспрымала яе як дарунак. Калі ты сядзіш пасярод высачэзных траў, якія ўзвышаюцца над галавой, калі бліжэйшыя сілуэты гэта вялізныя старыя дрэвы, а перад табою раскладзенае цяпельца, то і поўня, скажу я вам, мае значэнне. І важная тут не толькі яе прыгажосць. Вялізны дадатковы ліхтар над галавой нікому не зашкодзіць. Акрамя хіба што зладзеяў, якія меркавалі зрабіць нешта цёмнае пад покрывам непрагляднай ночы. А нечаканы месяц, як пільны суддзя, зрабіў заўважнымі іх постаці і нават вымаляваў рысы твару. Светлыя ночы зламыснікам не на руку. Яны больш прыдатныя для такіх згуртаванняў, як наша.