«Каçхине хĕвел анать те
Ыйха сир эс хăвăнтан,
Мăшăру килĕ çитет те
Вырăнтан та ан хускал.
Упăшку ыйха путсан
Çурта çут эс вăрттăн çеç,
Те пĕрер-пĕрер усал вăл
Те çĕлен вăл илĕртмĕш».
Аппăшсем каланă пек
Хĕр çурта çутать çĕрле,
Çывхарать кравать патне:
Упăшка çыврать канле.
Ылтăн тĕслĕ çÿçĕсем
Йăлтăртатаç çутăра,
Пикен савнă куçĕсем
Пăхса савнать мăшăра.
Ыйхăра тĕлленнĕрен-ши
Йăл-кулу тутисенче,
Юмах евĕрех-çке каç
Асампа тулли тĕнче.
Юрату турăш куçне
Пур илемĕпе курнать,
Хĕр пĕшкĕнсе мăшăрне
Çепĕççĕн çеç чуптăвать.
Шутламан пике çавна:
Çуннăçем, çурта йĕрет.
Тумламсем тумлаç çуртан
Инкек çуммăнах çÿрет.
Çурта çути куçĕнче
Вылянчăклăн ялкăшать,
Юрату çулăмĕнче
Ылхан хăй ĕçне тăвать.
Ах! Инкек! Вĕри ăвăс
Тумлать мăшăр хул çине,
Ыратăва тÿсеймесĕр
Амур уçать куçсене.
Ÿкĕтлĕн куçсем пăхаççĕ
Пике çине тинкерсе,
Ăнланчĕ пике: йăнăшнă,
Ма итлесе аппăшне.
«Эх, савниçĕм, мĕскершĕн
Пăхăнмарăн хушнине,
Ылхан халĕ пирĕншĕн
Пурнăçлать хура ĕçне».
Çавăнтах вăл кантăкран
Вĕçсе тухать хăварса,
Сарă хĕре хуйхăра
Йăнăшнăшăн хурланса.
Хыçĕнчен тухса чупать,
Кăлăхах. Вăл инçетре,
Афродита, ак, çыхать
Амурăн пиçне хулне.
Тата тепĕр тавăру
Шутласа тупать хĕре:
«Илем ещĕкне тыт çул
Хальллĕхе вара ĕçле».
Ĕçленĕ май хĕр пухать
Çул çине вак-тĕвексем,
Тĕрлĕ майăн шухăшлать
Тупсăмĕ çук ниепле.
Вăт çапла хĕр çул тытать
Илем ещĕкĕ патне,
Çул тăрăх вăл кĕл тăвать
Ватă Турăш амăшне.
Тур амăш сар пикене
Малалли пирки калать.
Мĕнлерех унта çитме
Еплерех хăйне тытма:
«Ещĕке эсĕ ан уç,
Хăрушлăха вăл таять»,
Çав сăмахсемпе карчăк
Куç умĕнчен çухалать.
Хĕр чылай çулпа утать-и
Кун кунлать те, çĕр çĕрлет.
Тĕ хĕвелĕ çутатать-и
Каçхине уйăх çÿрет.
Çитрĕ, акă, шыв хĕрне,
Анлăн сарăлса выртать.
Шыв тĕкĕрĕ тыткăнлать те
Çавах шухăша ярать.
Аслă çырма каçма çук
Пĕр Харон çеç каçарать.
Анчах та тискер йытти
Шăлĕсемпе йăлтăрать.
«Вилесен çырми урлă
Каçать пике кимĕпе,
Ват карчăк канашĕпе
Шăплантарать йыттине.
Кĕçех ещĕке илсе
Çĕр çине вăл таврăнать.
Усă курас-ши тесе,
Ещĕке пике уçать.
Кĕтнĕ илем вырăнне
Ещĕкрен тухать усал,
Ним ăнкартман пикене
Тарăн ыйха путарса.
Усал сывлăш алхасать,
Сиен кÿрет халăха,
Те çилĕ вĕрет урса,
Тÿсейми çук шăрăхпа.
Хÿтĕлĕх ыйтса халăх
Турăшсене тилмĕрет,
Зевс пуринчен те асли
Олимпра канаш сĕнет.
Çÿллĕ ту çинче пуху
Йĕркелет Турăшсемпе,
Афродитăн сăн хĕрхÿ
Айăпĕ пĕр ун çинче.
Телее, Амур çитет,
Вăратать вăл сăнăпа,
Ещĕке часах леçме
Сĕнет вăл Психейăна.
Турăшсен патши патне
Хăй васкавлăн вĕçтерет,
Савнийĕ хутне кĕме
Вăл патшана тилмĕрет.
Зевс Амурăн сăмахне
Тăнласа итлет тимлĕн.
Юрату асамлăхне
Хăй çинче пĕлет чупкăн.
Леда ятлă арăма
Акăш пулса илĕртнĕ.
Тепĕрин вĕчи çине
Çумăр пулса тăкăннă.
Арăмĕ вара хăйĕн
Тĕшмĕртет кил таврашра.
Çавнашкал-ши, тен, шăпи
Пĕтĕм влаç пĕр алăра.
Çавăнпа та-ши тен,
(Халапсенче хурав çук).
Пикене хута кĕрсе
Вилĕмсĕрлĕх парнелет.
Хăйĕнчен вăл чаплă туй
Çамрăксене йĕркелет.
Чĕрере пур юрату
Темĕне те çĕнтерет.
Ациспа Галатея
Ешĕл курăк пур çĕрте
Çитĕнеççĕ çимĕçсем.
Йыхăраççĕ хăй патне
Ывăçпа виноградсем.
Хумханать тинĕс йăвашшăн,
Çуйхашаççĕ кайăксем,
Хĕвелĕ пăхать ачашшăн
Çăтмах тейĕн ку çĕре.
Кашни кун пĕр вăхăтра
Хĕвел çÿллĕ çĕкленсен,
Килсе тухать тинĕсрен
Ытарма та çук пике.
Хыçĕнчен хумсем сирсе
Татах тухаç пикесем.
Ку тинĕс патши Нерей
Илĕртÿллĕ хĕрĕсем.
Пуринчен те хитререх
Галатея пулнă теç.
Тинĕсри моряксене
Пулăшу кÿнĕ вăл çеç.
Сывлăша хумсем хăрушшăн
Çĕкленеç-и хăмсарса,
Карапсене айлĕн-çийлĕн
Çавăраç-и путарса.
Çак йышши çанталăкра
Галатея пĕр шанчăк:
Хумсене лăплантарма
Çителĕклĕ пĕр авăк.
Халь кăна хаяр хумсем
Çак хĕр çепĕç сассинчен,
Майĕпен пĕчĕкленсе
Çухалаççĕ тинĕсре.
Çÿллĕ тури шăтăкра
Пурăннă сăнсăр циклоп,
Кĕтÿ кĕтнĕ айлăмра
Хевтепе пулнă улăп.
Сăрт çийĕпе çумăрта
Кĕтĕвне вăл çÿретнĕ,
Хысаксене хушăран
Катмакпала тĕпретнĕ.
Пĕр шухăшсăр çак таран
Иртттернĕ вăл ĕмĕрне,
Шăхличепе выляса
Хăш чух юрă сĕрленĕ.
Тен, çавнашкал малалла
Пурнăçĕ пыратчĕ-ши:
Кĕтĕвне ертсе çыра
Килсе тухма пÿрнĕ-ши?
Сăрт çамкинчен инçете
Тинкерет циклоп тимлĕн,
Хумсем тинĕс çийĕпе
Шăмпăлтатаççĕ лăпкăн.
Хăйĕн пысăк кÿсекне
Карап мачтипе пĕр тан,
Пăрахать çерем çине,
Кăларать шăхлич унтан.
Шăхличĕ вĕрсен, тавралăх
Сисчÿвленсе шăпланать.
Кайăк-кĕшĕк самантрах
Хăй йăвинче пытанать.
Акă, шыв çине сирсе
Ылтăн хĕвел тухнă пек,
Циклопа тĕлĕнтерсе
Килсе тухрĕ сар пике.
Полифем куç чакăртса
(циклопа çапла чĕнеç),
Сывлама та чарăнса
Пăхса ларать ун çине.
Асамлă курăну, тейĕн,
Шикленет çухаласран.
Галатея пур шыв çийĕн
Киленет чăмпăлтатса.
* * *
Полифемăн сăнарне
Уçса пама питĕ хĕн,
Илес-милес сăн-питне
Кăтартма сăмах çук-мĕн.
Лăпăс-лапăс çÿçĕсем
Çумăрта çеç шыв кураç,
Ÿссе кайнă сухалсем
Пĕтĕмпех питне сăраç.
Пĕртен-пĕр куç циклопăн
Вырнаçнă çамки çинче,
(Халь куратăр, ав, хăвăр
Шăнăçмасть сăмахсенче).
Çак сехмет сар пикене
Пĕрре курсах куç хывать,
Астаррăн вăл тинкерет
Хăрах куçĕпе шыва.
Кам юраттăр эсреле
Сăн-сăпатсăр усала.
Тирпейленме Полифем
Кăнтăралла çул тытать.
Катмакпа çÿç якатма
Тытăнать вăл çитсенех,
Çăлăнаççĕ пайăркан
Тусăнса пĕтнĕ çÿçсем.
Чÿхенсен çăмăлтарах
Пулатчĕ-ши якатма?
Хĕн пулĕ çав, сахалрах
Ăс пулсассăн пуçăнта.
Çап-çутă çивчĕ çурла
Кăларать вăл кĕтесрен,
Сухалне ывăçласа
Кĕскетме хатĕрленет.
«Тирпейлерĕм сăн-пуçа»,
Кÿленчĕкрен тинкерет.
Чунсăрне анчах шута
Вăл илмен-тĕр, куçкĕрет.
Канăçа циклоп çухатнă
Çемĕçелнĕ чĕрипе.
Çавах та ăна шăпа
Пиллемен-тĕр телейне.
Полифем пĕлмен пикен
Ацис савнă каччи пур.
Кăмăллаççĕ пĕр-пĕрне
Яшсен çирĕп юрату.
Кăпăклă хумсем чупаççĕ,
Кăпăклă хумсем сирсе.
Тĕл пулаççĕ савăнса
Галатеяпа Ацис.
Çĕркаçа мĕнле чăтса
Шурăмпуç çывхарнине
Вĕсем кĕтнĕ хумханса
Теприне çитессине.
Ырă кун сана, савниçĕм!
Хумсем витĕр сас çитет.
Ырă кун, çутă телейĕм!
Хирĕçле хурав вĕçет.
Çĕнĕ кун çĕн йăл-кулу
Туйăмсем çирĕпленеç.
Савнипеле калаçу
Чĕрене килентерет.
Çыр тăрăх вĕсем çÿреççĕ
Алла-аллăн тытăнса,
Полифем сăнать çиллессĕн
Юратăва ăмсанса.
Кĕтÿне ертсе çыра
Килсе тухать вăл, курать.
Алла-аллăн тытăнса
Ациспа пике утать.
Полифем сăнĕ хăрушшăн
Кайăк та çумĕн вĕçмест.
Тинкерен куçĕ юнавлăн
Тутисем ун шăл йĕреç.
Шăхличĕ хăрушшăн вĕрчĕ
Çĕр чĕтренчĕ кисренсе.
Тинĕсре хумсем çĕклерĕ
Асар-писер çил иртсе.
Çамрăксен чĕри шуйланчĕ
Ырăпа вĕçленес çук.
Полифем хысак шыранчĕ
Циклопран тармашкăн çук.
Тинĕсе пике ыткăнчĕ
Хÿтлĕ хумсен ытамне,
Пĕр хысак çитсе çĕмрĕлчĕ
Ацис юлчĕ ун айне.
Чул хысак ик ванчăка
Çурăлчĕ те, варринче
Хăмăш курăнчĕ куçа
Çăл куçăн тĕкĕрĕнче.
Шывĕ, ак, тинĕс енне
Тупрĕ çулне шыраса,
Часах хумсем сирпĕнсе
Ыталарĕç çырмана.
Халăхра çакăн йышши
Халап юлнă ас илме,
Ĕмĕрне те ан çухатăр,
Чăн юрату илемне.
Купидон
Карса илнĕ тĕттĕмлĕх
Çăлтăрсем те палăрмасть.
Кун-каçа ырнă халăх
Канлĕ çывăрать.
Ăнсăртран сас пулчĕ
Шаккаççĕ алăка.
Кам-тăр сасă пачĕ
Сирчĕ ыйăха.
Çакăн пек çанталăкра
Кам çÿретĕр терĕм,
Çук, шаккаççĕ хытăрах
Тĕлленчĕ, темерĕн.
«Кам пĕр шикленмесĕр,
Каçхине çÿрет?»
Çилле пытармасăр
Чĕнтĕм хайхине.
«Ÿт-пÿ шăнчĕ пĕтĕмпех
Сивĕ çил кашлать,
Хăв куратăн, ав, тÿпе
Хуп-хура тавра.
Мĕскертен хăратăн,