21
pejsy długie pasma włosów na skroniach, zwieszające się przed uszami, noszone przez ortodoksyjnych Żydów. [przypis tłumacza]
22
chasydzi spolszczone chasidim (hebr.), dosłownie: pobożni, nazwa zwolenników chasydyzmu, ruchu religijnego, który powstał w Polsce w drugiej połowie XVIII stulecia, a którego założycielem był rabi Israel Baal Szem Tow (17001760). Chasydyzm przeciwstawiał się rabinicznemu judaizmowi, kładąc nacisk na osobistą modlitwę. Mistyczne zjednoczenie z Bogiem miały zapewnić ekstatyczne śpiewy i tańce. [przypis tłumacza]
23
szolem alejchem dosł.: pokój z wami; przywitanie u Żydów. [przypis tłumacza]
24
kugel rodzaj leguminy, przysmak podawany jako deser po obiedzie sobotnim. [przypis tłumacza]
25
faktor (daw.) pośrednik. [przypis edytorski]
26
Nomen omen (z łac.) imię znaczące, stanowiące proroctwo. [przypis edytorski]
27
hermafrodyta obojnak, osoba posiadająca zarówno męskie, jak i żeńskie organy płciowe. [przypis edytorski]
28
mir szacunek, poważanie. [przypis edytorski]
29
księga buchalteryjna księga rachunkowa. [przypis edytorski]
30
bałaguła furman. [przypis tłumacza]
31
reb skrót hebrajskiego słowa rabi, które jest tytułem uczonego, rabina itp. U Żydów wyraz reb przed imieniem własnym oznacza szacunek dla osoby, do której zwracają się oni w ten sposób lub o której mówią. Młodszy wiekiem zawsze tak mówi do starszego. [przypis tłumacza]
32
Agada część Talmudu zawierająca legendy i mity. [przypis tłumacza]
33
cheder dosł.: pokój; nazwa szkoły dla początkujących, w której żydowscy chłopcy po ukończeniu piątego roku życia uczyli się czytania po hebrajsku modlitw oraz poznawali Pismo Święte. [przypis tłumacza]
34
kantor śpiewak prowadzący modły przed pulpitem w bożnicy. [przypis tłumacza]
35
Pesach dosł.: przeskoczyć, ominąć; nazwa świąt wielkanocnych, pochodząca stąd, że według Biblii dziesiątą plagą, którą Bóg doświadczył Egipcjan przed wyzwoleniem Żydów z ich niewoli, było uśmiercenie egipskich niemowląt pierworodnych płci męskiej, czego dokonując Pan Bóg omijał (przeskakiwał) te domy, w których mieszkali Żydzi (pomazane uprzednio krwią baranka). W święta te Żydom nie wolno spożywać chleba, bułek ani żadnego pieczywa wypiekanego na drożdżach. Ponadto nie wolno używać naczyń, w których gotuje się przez cały rok, gdyż zachodzi obawa, by nie zjeść czegoś, co nie jest przaśne. Używa się więc wtedy specjalnych naczyń oraz jadła dozwolonego przez ściśle przestrzegane przepisy religijne. Pesach jest też nazwą ofiary religijnej w formie uczty, libacji sakralnej. [przypis tłumacza]
36
tałes dosł.: narzuta; szata liturgiczna, wełniana biała chusta w niebieskie lub czarne pasy, w którą owijają się żonaci mężczyźni podczas modlitwy porannej oraz w czasie innych, ściśle określonych przez przepisy religijne nabożeństw. [przypis tłumacza]
37
tefilin dosł.: modlitwy; nazwa dwóch skórzanych pudełeczek zawierających wypisane na pergaminie modlitwy przepisy, które mężczyźni od trzynastego roku życia wkładają na głowę i lewą rękę podczas modlitwy porannej w dni powszednie. [przypis tłumacza]
38
Tisza b'Aw dosł.: dziewiąty dzień miesiąca Aw; w tym dniu w 70 r. n.e. Rzymianie zburzyli Jerozolimę wraz ze świątynią. W r. 586 p.n.e. w tym samym dniu miesiąca Aw, król babiloński Nebuchadnezar zburzył pierwszą świątynię jerozolimską. W czasie Tisza b'Aw obowiązuje post taki, jak w Jom Kipur. Wszystkie inne posty obowiązują Żydów obojga płci tylko od trzynastego roku życia. [przypis tłumacza]
39
Besarabia kraina historyczna, obecnie stanowiąca część Mołdawii i Ukrainy. [przypis edytorski]
40
mamałyga potrawa z mąki kukurydzianej. [przypis tłumacza]
41
pampuszki a. pampuchy placki drożdżowe gotowane na parze. [przypis edytorski]
42
maca cienkie, przaśne placki, które Żydzi spożywają w święta wielkanocne zamiast chleba, na tę pamiątkę, iż gdy uciekali z niewoli egipskiej, nie zdążyli upiec sobie chleba na drogę, a ciasto bez drożdży, które z sobą zabrali, upiekło się na słońcu. [przypis tłumacza]
43
kamera (daw.) zamknięte pomieszczenie. [przypis edytorski]
44
pud daw. rosyjska jednostka wagi. [przypis edytorski]
45
lechaim toast przy wznoszeniu kielicha, znaczy na życie. [przypis tłumacza]
46
Straszne Dni (hebr. Jomin Noroim) tak nazywają Żydzi święta Nowego Roku i Sądnego Dnia, bowiem wówczas według ich wierzeń religijnych Bóg sądzi ludzi i wyznacza im los, zgodny z ich dotychczasowymi postępkami. [przypis tłumacza]
47
Erec Izrael Ziemia Izraela. [przypis edytorski]
48
czczy (daw.) jałowy, nic nieznaczący. [przypis edytorski]
49
Baba Jachne odpowiednik polskiej Baby Jagi, postać z dramatu ojca teatru żydowskiego Abrahama Goldfadena. [przypis tłumacza]
50
Kołdunia tytuł dramatu Abrahama Goldfadena. [przypis tłumacza]
51
bałaguła furman. [przypis edytorski]
52
goj nie-Żyd. [przypis edytorski]
53
madame (fr.) pani. [przypis edytorski]
madame (fr.) pani. [przypis edytorski]
54
pejsy długie pasma włosów na skroniach, zwieszające się przed uszami, noszone przez ortodoksyjnych Żydów. [przypis tłumacza]
55
sztrajml chasydzki kapelusz obramowany lisim futrem. [przypis tłumacza]