Bizim yaz-dığ-ımız
Sizin yaz-dığ-ınız
Onların yaz-dık-ları
Birkere.. (3 л. ед. ч + буфер + местный пад.) (как-то раз) Birsevmek.. (оборот «который» DIK) tepe.. (направительный пад.) gelmek.. (прошедшее категорическое вр.) (она пришла на свой любимый холм) BiraBir (и вдруг) ufuk.. (местный пад.) (на горизонте) o.. (направительный пад.) Birtanımak.. (афф. -dik/-dık/-duk/-dük//-tik/-tık/-tuk/-tük) Birbelirmek.. (прошедшее категорическое вр.) (появился хорошо знакомый ей силуэт).
Bir an sonra (мгновенье спустя) Bir an sonra (они уже) birbir.. (3 л. мн. ч. + буфер + направительный пад.) Bir an sonrakoşmak.. (инф. в направительном пад.) başlamak.. (преждепрошедшее вр.) (неслись на встречу друг другу).
Kız.. (направительный пад.) yaklaşan (причастие настоящего-прошедшего вр. -an/-en) at (подойдя к девочке лошадь), göz.. (3 л. мн. ч. + буфер + направительный пад.) at (творительный пад.) bakmak.. (прошедшее категорическое вр.) (посмотрела на неё любящим взглядом) at (и) baş.. (3 л. ед. ч. + буфер + винительный пад.) eğmek.. (конверб -arak/-erek) (склонив голову) o.. (винительный пад.) eyer.. (направительный пад.) oturmak.. (инф. в направительном пад.)atetmek.. (прошедшее категорическое вр.) (пригласила сесть в седло).
Оборот «который» DIK
yazmak писать
Benim yaz-dığ-ım
Senin yaz-dığ-ın
Onun yaz-dığ-ı
Bizim yaz-dığ-ımız
Sizin yaz-dığ-ınız
Onların yaz-dık-ları
Monika (Моника) Monikaat.. (направительный пад.) binmek.. (оборот «который» DIK) Monika (которая раньше никогда не ездила верхом) Monika (на какое-то мгновение) Monikaetmek.. (прошедшее категорическое вр.) (заколебалась).
Ama sonra (но потом) Ama sonra (решительно)Ama sonrakorku.. (3 л. мн. ч.) Ama sonrakenar.. (направительный пад.) bırakmak.. (конверб -arak/-erek) (отбросив все страхи) Ama sonra (отважная) Ama sonra (маленькая) Ama sonra (наездница) at.. (3 л. ед. ч. + буфер + направительный пад.) binmek.. (прошедшее категорическое вр.) (села на коня).
O.. (винительный пад.) taşımak.. (причастие настоящего-прошедшего вр. -an/-en) Hayal (несущий её Хаяль) Hayaltarla.. (3 ед. ч. + буфер + исходный пад.) (по маковому полю), tepe.. (мн. ч. + исходный пад.) (по холмам) Hayal (и) dağ.. (мн. ч. + исходный пад.) (по горам) koşmak.. (прошедшее категорическое вр.) (поскакал).
Onlar üzerindeuçmak.. (прошедшее продолженное вр. = определённый имперфект) (они летели над ними).
Bazen (порой) Monika.. (направительный пад.) (Монике) dizgin.. (3 л. мн. ч.) bırakmak.. (конверб -ip/-ıp-up/-üp) (выпустив из рук поводья) düşmekBazenBazen (что она упадёт вниз) geliyordu (казалось).
Böylean.. (мн. ч. + местный пад.) (в такие моменты) at.. (родительный пад.) boynu.. (направительный пад.) Böylesarılmak.. (прошедшее категорическое вр.) (она сильнее обнимала своего коня за шею), diş.. (3 л. мн. ч. + буфер + винительный пад.) sıkmak.. (прошедшее категорическое вр.) (стискивала зубы) Böyle (и) göz.. (3 л. мн. ч. + буфер + винительный пад.) kapatmak.. (прошедшее категорическое вр.) (закрывала глаза).
Упражнение 2 (контрольное)
Прочитайте текст, переведите его на русский язык, выпишите и выучите все новые слова и выражения. Перескажите содержание на турецком языке, абзац за абзацем.
Mavi Camiler
Hayal
Monika akşamları tepede oturup güneşin batışını izlemeyi severdi.
Gün akşama yaklaşıyordu. Güzel ve gururlu bir vahşi at gözlerinin önünde parladı ve ağustosböceklerinin sesi ve çam taçlarının hışırtısı ile nüfuz eden muhteşem mesafeye kayboldu.
Bir süre geçti ve geri döndü. O mor güneşin batan arka planına karşı yavaşça adım atıyordu.
«Keşke şimdi sana binip bu haşhaş tarlasında o mavi sonsuz mesafeye gidebilseydim. Ne kadar büyük ve güzelsin! dedi kız rüya gibi.
Zaman geçiyordu. Her gün öğleden sonra Monica tepeye güneşin batışını izlemek için geldi. Bir keresinde aynı atın haşhaş tarlasında yürüdüğünü gördü.
Nedense kız kalktı ve onunla buluşmaya gitti. Birbirlerine yaklaştıklarında, Monica atın yan tarafında kocaman bir yarasının açılmış olduğunu gördü.
«Hemen sana yardım etmeliyim. Korkma. Annem doktor, her türlü yarayı nasıl iyileştireceğini bilir. İnan bana. Şimdi onu getireceğim. Bizi burada bekle. Sakın uzaklaşma tamam mı.» dedi.
Bir süre sonra, söz verildiği gibi, kız haşhaş tarlasında yeniden belirdi. Yanında, elinde doktor çantası taşıyan esmer genç bir kadın vardı. Kadın, atı muayene ettikten sonra yarayı sardı, atı okşadı ve bir parça şekerle tedavi etti:
«Bize gidelim dostum. Biz sana bakarız, içirir ve yem veririz.» dedi.
At hiç aldırmıyor gibiydi: itaatkar bir şekilde yanlarında yürüdü ve kısa süre sonra kendilerini küçük bir köyün eteklerinde buldular.
Buradan, yanında belli belirsiz bir ahırı andıran harap bir binanın bulunduğu köhne eski bir eve gittiler. Buraya Hayal adını verdikleri bir defne atı yerleştirdiler. Aile iyi yaşámasa da, dedikleri gibi «sıkışık mahallelerde, ancak mutluluk içindedir»: herkese yetecek kadar yiyecek ve barınak vardı. Hayatta başka neye ihtiyacın var?
Bir süre sonra atın yan tarafındaki yara tamamen iyileşti.
«Hayal her zaman ahırda duramaz ya da avluda dolaşamaz. Koşması gerekiyor. Sen Monika onunla haşhaş tarlasına gidersin. Orada özgürce koşmasına izin ver.» dedi annesi bir kere.
«Ya benden kaçarsa, o zaman ne olacak?»
«Ne o zaman? Hiçbir şey, aslında o bizim tutsakımız değil, arkadaşımız. Onu seviyoruz ve sadece en iyisini diliyoruz. Nerede olacağını seçe kızım. Onu zorlama.»
Sonra Monika, Hayalı dizginlerinden tuttu ve tarlaya doğru ilerlediler. Kız, sınırında atın gözlerinin içine baktı ve şöyle dedi:
«Artık sağlıklısın ve özgürlüğe ihtiyacın var. Nerede daha iyi hissedeceğini ve nasıl daha iyi hissedeceğini seç. Vereceğin her kararı kabul edeceğim. Ama bil ki bizi terk edersen beni inciteceksin.»
Bu sözlerle Monika derin bir iç çekti, dizginleri bıraktı, kenara çekildi ve en sevdiği tepeye oturdu.
Gün batıyordu. Hayal arkasından baktı, bir süre hareketsiz kaldı ve sonra tüm hızıyla haşhaş tarlasında koştu.
Ufuk çizgisinin gerisinde kaybolan atı izleyen kız, gözlerinde yaşlarla:
«Ne kadar güçlü ve güzelsin!» fısıldadı.
Bir iki saat geçti ama Hayal sahaya geri dönmüyordu. Kız gözyaşlarını silerek eve doğru yürüdü.
Annem Monikayı elinden geldiğince sakinleştirmişti, ama yine de bütün akşam ve bütün gece ağlıyordu.
Sadece şafakta huzursuz bir uykuyla uyuyakaldı. Hayalı bir rüyada gördü: ona nazik gözleriyle bakıyor ve birlikte sonsuz haşhaş tarlasında yürütüyorlarmış.
Zaman geçmişti. Monikanın ruhundaki yara biraz iyileşti. Ancak atı düşünmekten vazgeçmedi: Hayal neredeyse her gece onu rüyasında görmeye devam etti.
Bir keresinde en sevdiği tepeye geldi ve aniden ufukta ona çok tanıdık bir siluet belirdi.
Bir an sonra çoktan birbirlerine doğru koşmaya başlamışlardı.
Kıza yaklaşan at, gözlerine sevgi dolu bir bakışla baktı ve başını eğerek onu eyere oturmaya davet etti. Monika daha önce hiç ata binmediği için bir an tereddüt etti. Ama sonra kararlı bir şekilde, tüm korkuları bir kenara bırakarak cesur küçük binici atına bindi.
Onu taşıyan Hayal haşhaş tarlasından, tepelerden ve dağlardan koştu. Onlar üzerinde uçuyorlardı. Bazen Monikaya dizginleri bırakıp düşmek üzereymiş gibi geliyordu. Böyle anlarda atının boynuna daha sıkı sarıldı, dişlerini sıktı ve gözlerini kapattı.
Сводный перевод на русский (2 144 слова)
1
1. Yarın bir kır evimize gideceğiz.
2. Birkaç gün orada kalıyor olacağız.
3. Akşam yemeğine kadar yüzmüş ve güneşlenmiş olacağız.
4. Hava kararana kadar birkaç saat sahilde kalacakmışız.
1. Sana yarın kır evimize gideceğimizi söyledim.
2. Birkaç günlüğüne orada kalacağımızı düşündün.
3. Öğle yemeğine kadar sahilde yüzüp güneşleneceğimize karar verdi.
4. Hava kararana kadar sahilde birkaç saat kalacağımızı biliyorduk.
________________________________________________________________________
1. Bu yaz tüm aile ile İspanyaya gideceğiz.
2. Orada tüm günü sahilde yüzerek ve güneşlenerek vakit geçiriyor olacağız.
3. Annem ve ablam tüm para harcanana kadar çeşitli kıyafetler almış olacaklar.
4. Her zamanki gibi alışverişe gidecekmişler.
1. Ebeveynler bu yaz tüm aile ile İspanyaya gideceğimizi söyledi.
2. Bütün günü kumsalda yüzerek ve güneşlenerek geçireceğimize söz veriyordular.
3. Annemin ve kız kardeşimin tüm para harcanana kadar farklı giysiler alacağını düşündünüz.
4. Her zamanki gibi alışverişe gideceklerini düşünuyorduk.
________________________________________________________________________
1. Ivan yarın yeni bir televizyon alacak.
2. Bütün akşam futbol maçlarını izliyor olacak.
3. Sonra yatmadan önce birkaç film izlemiş olacak.
4. Hızla uykuya dalacakmış.
1. Ivan.. yarın yeni bir televizyon alacağını söyledin.
2. Leyla, Ivanın bütün akşam futbol maçlarını izlemesini öneriyordu.
3. O zaman yatmadan önce birkaç film izleyeceğini düşündük.
4. Çabuk uykuya dalacağını düşünüyorduk.
___________________________________________________________________
1. Marta yarın işe başlayacak.
2. Marta bir makale üzerinde birkaç gün çalışıyor olacak.
3. Marta, bitene kadar makale üzerinde çalışmış olacak.