Җәйге төннәр
Җәйге төннәр тыныч вакыт,
Йолдызлы да, җылы да.
Туктап торып яллар итә,
Җәйнең дәртле җырыда.
Тынып кала кошларыда,
Көннәр буе сайраган.
Әйтерсеңлә бөтен җиhан,
Тынычлыкны сайлаган.
Бардыр инде сирәк мирәк,
Йокысызлар, парлылар.
Кемнәр төндэ бар хисләрен,
Үлчәүләргә салдылар
Тыныч төннәр, таңга кадәр,
Эндәшмичә түзә алыр.
Яралары була калса
Таңнар җитеп, төзәлер
Актаныш
Агыйдельнең биек ярларында,
Тау башында тора Актаныш.
Ядкәредәй булып милләтенең,
Татарларга хәзер бик таныш.
Яшә шулай, якты маяк булып,
Тарихларда калып, макталып.
Агыйдельнең агымнары кебек,
Озак гасырларга сакланып.
Ак исемнән, ак хыяллар туып,
Ак юллары әле салыныр
Актанышым диеп җыр сузучы,
Киләчәгендә дә табылыр.
Көнчыгышы булып милләтенең,
Син калырсың hаман ак булып.
Сәхнәдәге Агыйдельдәй булып,
Макталырлык матур як булып.
Тау башында үсә Актаныш,
Ак булуы калыр сакланып.
Бед (з) некеләр диеп горурланып,
Сокланырлык булып таң калып.
Күңел көче
Күңел тарту, күңел тартылуы,
Еракларга таба күчәме
Тоймаганга, әллә онытканга,
Якын гына булган кичәне.
Күңел тарта, әйтми сәбәбен,
Әйтәләр бит,«тартса күңелең».
Кыен була кабул итүләре,
Күңелеңә якын түгелен.
Күңел «сүзе», юллар табу кебек,
Кайсы якка, кайчан баруның.
Бик кирәк диеп уйланылган,
Урыннарга бармый калуның.
Сиңа сайлый мөhим булганнарын,
Кәлебеңә ярый торганын.
Гамәлләр бит шуңа әйтеп бирә,
Күңелеңнең нинди булганын
Кәлебләрдә кебек хисләр башы,
Күңел безне, сүзсез кисәтә.
Шуңа күрә, ялгыш эшләр туа,
Күңел тартмаганын сизсәктә.
Хисләр диңгезе
Язам әле шигырь кебек итеп,
Куплетларга салып сүзләрне.
Хисләр өстәп, шигырь арасында,
Хыял диңгезендә йөзгәнне.
Кем булмаган андый диңгезләрдә,
Йөзмәсәдә, кереп караган.
Кемгә аңларга аның тирәнлеген,
Ярда басып тору, яраган.
Диңгез кебек хисләр җыелганда,
Күбекләнсә биек дулкыннар.
Чын шигырьләр диңгез суыдай,
Бераз гына тозлы торсыннар.
Шигырләр ул, хисләр диңгезедәй,
Ә юллары, дулкын тезмәсе.
Бар хисләрең дулкын арасында,
Әллә каян түгел эзләсе.
Күтәрелә, аннан түбән төшә,
Шигырьдә дә дулкын телләре.
Кемнәр аны ачык ишетә ала,
Бик күпләрнең, бардыр күргәне.
Диңгез өчен киңлекләре кирәк,
Сыя алырлык, булган сулары.
Хис диңгезе кебек шигырләрнең,
Мөлдерәмә булып тулганы.
Юл
Ялыкмыйча тормыш юлларында,
Ниләрдән соң hаман туймадым.
Күп яшәдем диеп, әйтер идем,
Акылымны әле җуймадым.
Җиhан киңлекләрен аңласамда,
Биекләргә хисләр сикерми
Хыял артларыннан иярәсең,
Барасыңда, барып җителми.
Юллар бетеп туктый ала микән,
Кеше аны үзе күрерлек.
Вакыт кына хәбәр бирә кебек,
Кыскарыуын аның белерлек.
Дәрес барсә тәнәфесен көтеп,
Озак кебек вакыт үтелә.
Өй эшләре әзер булмаганда,
Шундый курыку хисе көтелә.
Сәер уйлар башта кунак була,
Уйландырып әллә куркытып.
Атлаганда ашыкмыйча гына,
Язмыш юлларына юл тотып.
Сөяркә кебек (нәсер)
Акча шундый әйбер инде ул,
Бер керә дә, бер чыга.
Аның кереп чыгуына,
Башыңа төшкәч, чыда.
Колы гына булу түгел,
Акча сине басканда.
Рубльнең син кәләше,
Кая гына качсаңда.
Сине эзләп йөрмидә ул,
Ә син «өмет итәсең»
Уйларгада мөмкин түгел,
Ничә тапкыр «китәсен».
Керә чыга, иртә кичен,
Шомара кесәләрең.
Күпме җыелырлар иде,
Бушаган шешәләрең.
Киендерә, чишендерә,
Шәп шәрәдә калдыра.
Кесәңдәге «үз байлыгың»,
Тезләндерә алдына.
Ике кулга, өч бияләй,
Кирәге чыгар, диеп.
Бәлки башта караргадыр
Өчесен бергә киеп
Тәрҗемә
Борынгы hинд дәүләтендә,
Язылган олы китап.
Барысында бу дөньяда,
Бетермәс өчен бутап.
Белгәннәр бар, белмәгәннәр,
Ишеткәннәр күргәннәр.
Кызганычы, күпме халык,
Белә алмыйча үлгәннәр.
Шахмат кебек 64 тән,
Китапның эчтәлеге.
Язылуы бик тәфсилле,
Мәхәббәт нечкәлеге.
Татарчага тәрҗемәсе,
Бердә булмады микән.
Татарыма бүләк булсын
Татарча- «Чулман иртән».
Ятсада, торганда да,
«Китап укып утыра».
Ничек булган китап исеме?
Була. а.а.у.р.!
(«Чулман иртән» русча).
Шәхси юл
Шәхси юл
Шәхси, ягъни үзенеке генә,
Була урыннары кешенең.
Төзәтергә кирәк түгелләре,
Үэе сайлап кылган эшенең.
Ялгышлары бары үзенеке,
Саваплары бары үзенә.
Үзгәрәме кеше язмышлары,
Колак салып кеше сүзенә.
Кеше сайлый үзе тормыш юлын,
Озак эзләп кайчак, табыла.
Кайчагында юллар ачылалар,
Көтмәгәндә, кайчак ябыла.
Олы бәхет, бергә була алу,
Тою барын, туган, дусларны.
Тиеш сүзен читкә куеп торып,
Эшли алу күңел кушканны.
Ният булып, уйлар үсә алса,
Гамәлләргә алар әйләнеп.
Гомер озынлыгы сузылмый ул,
Беркемгә дә булмый «бәйләнеп».
Озын да, кыска да
Армиядә булып кайта егет,
Бик күпләрне күреп өйрәнеп.
Артык тырышудан микән инде.
Кайберәүләр кайта өйләнеп.
Бер мисалы булып бу тормышның
Кыска гына, булган арасы.
Якты дөнья, ул армиядә кебек,
Ә аннаң соң, күпме барасы.
Кыска гына тоелсада гомер,
Мәңгелеккә дәрес аласың.
Өлгерсәңдә күпне аңларга,
Җитешмичә, күпме каласың.
Белгәннәрең олы юлдаш кебек,
Белмәгәне, димәк язамаста.
Мәңгелеккә әзер булмаганга,
Юлдаш итеп беркем алмаста.
Ышанмасаң кичләр буласына,
Синең уен, синең эшләрең.
Кояш баеп, йокы кермәгәндә,
Ничек үтәр микән кичләрең
Кыек юл
Турылары, бормалысы була,
Була юлларның бит, кыегы.
Адашсаңда, адашмаган кебек,
Аңлар өчен авыр, кыены.
Такыр кебек юллар бүген өчен,
Еракларга уйлар салмасаң.
Барам әле, диеп уйлап кына,
Кая икәнен аңлый алмасаң.
Кыек юллар алар шуңа күрә,
Ялгыш уйлар, кыек гамәлләр.
Аерылу үзе өммәтеңнән,
Ишетелмәс булган сәләмнәр.
Ялгызлыка дучар итә алыр,
Андый юлда озак булганда.
Кисәтүче юлдашыңда булмас,
Үз үзеңә тозак корганда.
Кыек юллар адаштыралар да,
Корыр чишмә булып, акмаслык.
Үкенече булып язмышыңның,
Кыйблаңны җирдә тапмаслык.
Тәүбәсез дога
Дога кылу, сорау ялварудыр,
Бер Аллаhтан мөмкин булганын.
Ничек итеп сорап була алыр,
Булмаганда тәүбә кылганың.
Намаз алды тәhәрәтең кебек,
Тәүбәләр ул, шулай пакълану.
Бу тормышта белеп яки белми,
Кылган гөнахлардан аклану.
Башны иеп, түбәнчелек белән,
«Ярлыка», дип әйтә алырга.
Дога өчен, юлын ачар өчен,
Хаталарның барсын танырга.
Ул бурычлар гомер җыелганда,
Буламы соң, нидер сорарга.
Язмышыңа бәйле халәтеңне,
Башкача бит булмый юрарга.
Гөнахларың, олы бурычларың,
Тәүбә бары, чыгу юллары.
Алар аша гына уза ала,
Догаларның кабул булганы.
Ямьсезме дөнья
Күрер өчен дөнья матурлыгын,
Карый белү кирәк, аңларга.
Кояш калыкканда офыкларда,
Иң беренче, карап таңнарга.
Башлануын сизеп көннең, елның,
Кадерләрен белеп гомернең.
Тояр өчен күңел күзе белән,
Дөнья hичтә ямьсез түгелнең.
Күңел, эзли, күрә теләгәнне,
Матурлыкны яки ямьсезне.
Карау җитә өскә, hаваларга,
Аяз күкләр әллә ямьсезме
Дөнья ямьсез кебек була икән,
Алар бары ямьсез күңелгә.
Калебеңә карап алу кирәк,
Ямьсез булып дөнья күренсә.
Дөнья ямьсез, уйлар чолгаганда,
Шикле булып туса фикерләр.
Бер үк җиhан, төрле кеше өчен,
Ямьле яки ямьсез ителгән.
Син кайгырма
Син кайгырма авыр вакытларда,
Бирә алмый кайгы, җиңеллек.
Кайгырулар түгел, юанычың,
Сабырлык ул, аны җиңерлек.
Үзгәртәлми кайгы язмышыңны,
Юлдаш булмый сиңа юлыңда.
Сабыр гына узып китә ал син,
Кайгы калсын, булган урында.
Син кайгырма гади сынауарга,
Дөньялыкта килсә, көнеңдә.
Аллаhының ихтибары кебек,
Язылганы сиңа бүгенгә.
Синең кайгың бәлки уйландырыр,
Тәүбәләргә ачып юлларын.
Барәкәте, әйткән шөкерләргә,
Оныттырыр кайгы булганын.
Иманлыны кайгы җиңә алмый,
Сыенырга, чөнки Аллаh бар.
Сыналулар ул, җирдә яшәгәндә,
Барысыда, безгә Аллаhтан
Тау аслары
Тау астында дисәң, аңлашыла,
Олы болын, Кылыч башлары.
Тау башыннан, уч төбендә кебек,
Матурлыгы, чиктән ашканы.
Кочак җитә алмас, бу җиhанның,
Матурлардан, матур кисәге.
Сакланалар бердә үзгәрмичә,