Arduino bilan ishlash uchun IDE Arduino muhitini yuklab olinadi. Buning uchun Arduino.cc saytiga kirib Download ver 1.8.19. IDE Arduino programmasini yuklab oling.
Kompyuterdagi operatsion sistema aniqlashtiriladi. Ixtiyoriy brauzer orqali quyidagi adres qatorini kiriting:
UNO Arduino platsini USB kabel orqali kompyuterga ulang.
2.2. Drayverlarni ornatish
Kompyuterga qanday operatsion sistema ornatilishiga qarab, drayverlarni ornatish usulini tanlang.
Quyida UNO Arduino platasiga drayverlarni ornatish usuli va ssilkasi keltirilgan.
*Drayverov tanlash va ornatishda etiborli boling
Windows uchun ornatish
Windows operatsion sistemali kompyuterga drayverlarni ornatish qollanmasi
uchun qoyidagi ssilkaga kiriladi.
http://arduino.cc/en/Guide/Windows
Macintosh OS X uchun ornatish
Mac OS uchun qoshimcha drayverlarni ornatish talab etilmaydi. Qoyidagi ssilkaga kirib qoyish maqsadga muvofiq.
http://arduino.cc/en/Guide/MacOSX
Linux: 32 bit / 64 bit uchun ornatish
Linux operatsion sistemali kompyuterga drayverlarni ornatish qollanmasi uchun qoyidagi ssilkaga kiring.
http://www.arduino.cc/playground/Learning/Linux
IDE Arduino programmalarining interfeysi: kompyuteringizdagi ornatilgan IDE Arduino muhitini programmalashtirish oynasi 2.2rasmdagidek boladi. IDE Arduino muhitini programmalashtirish interfeysi bilan tanishaylik. Programma yuklab olingandan song Arduino platasi tanlanadi. Buning uchun plata USB kabel orqali kompyuterga ulanadi 2.3-rasm.
2.2-rasm. IDE Arduino muhitini programmalashtirish oynasi
2.3-rasm. USB kabelni kompyuterga ulanash
2.4-rasm. Arduino Nano platasini tanlash
«Инструменты» ga kirilib, kursor orqali «Плата» kiriladi va kerakli Arduino platasi (2.4-rasm) tanlanadi.USB kabel uchun CH340G drayveri yuklab olinadi.
«Инструменты» ga kirilib, kursor orqali «Пort"ga kiriladi va kerakli port (2.5-rasm) tanlanadi.
2.5-rasm. Arduinoda portni tanlash
2.6-rasm. Arduinoda COM 7 portni tanlash 2.7-rasmda Loyihalarni ishlatish uchun Arduino IDE menyusidagi uchta asosiy buyruqlar keltirilgan
2.7-rasm. Arduino IDE menyusidagi uchta asosiy buyruq
3.BOB. ARDUINOUNO PLATASI VA BUTLOVCHI MATERIALLAR
3.1. Elektr zanjirlar, butlovchi jihozva radiodetallar
Arduino platasida sxema tuzish va programma yozib, loyihani ishlatish uchun butlovchi material va radiodetallar bilan tanishish zarur. Tanishish uchun oddiy elektr zanjirini korib chiqaylik.
3.1-rasm. Elektr zanjiri
Elektr zanjiri bu uzliksiz yol bolib, elektr toki boshlangich holatdan oxirgi nuqta, masalan plyusdan minus tomon oqadi. Elektr zanjiri rezistorlar, diodlar, tranzistorlar mikrosxemalar, motorlar va boshqalardan iborat. Sxema yuqoridagi koplab elemenlarda iborat. Odatda sxema uchta kotegoriyaga analog sxema, raqamli sxema va aralash signalli sxemalarga bolinadi. Ushbu qollanmada keltirilgan uchala sxemadan foydalanamiz.
Hayotimizda elektron sxemalardan keng foydalanamiz. Qol telefoni, kompyuter, noutbuk va boshqa qurilmalar elektr zanjir hamda elektron sxemalardan iborat. Oquv qollanmada bir qator tajribalar uchun sxemalar va elektron komponentlarning ishlash prinsipi keltirilgan. 3.2-rasmda Elektr zanjirlarining qollanilishi keltirilgan.
3.2-rasm. Elektr zanjirlarining qollanilishi
3.2-rasm. Elektr zanjirlarining qollanilishi
3.2-rasm. Elektr zanjirlarining qollanilishi
3.3-rasmda Arduinoda keng qollaniladigan asosiy butlovchi detallar-ulovchi simlar, LED svetodiodlari, rezistorlar, potensiometr, diod, fotorezistor, tranzistor, yetti segmentli element, knopka, servo motor, rele, ultrasonik, maket platasi va boshqalar keltirilgan (3.7-rasm).
3.2. Arduino va maket platasi
3.4 va 3.5-rasmlarda SMS va DIP komponenti asosida Arduino UNO platasi keltirilgan. 3.6-rasmda Arduino UNO platasining portlari korsatilgan.
3.4-rasm. SMS komponenta asosida Arduino UNO platasi
3.5-rasm. DIP komponenta asosidagi Arduino UNO platasi
3.6 rasm. Arduino UNO portlari
3.7-rasm. a) Maket platasining umumiy korinishi
3.7-rasm. b) ichki tamondan korinish
3.4 va 3.5-rasmlarda SMS va DIP komponenti asosida Arduino UNO platasi keltirilgan. 3.6-rasmda Arduino UNO platasining portlari korsatilgan.
4.BOB. ARDUINO PLATFORMASI ASOSIDAGI LOYIHALAR
4 bobda Arduino platasi bilan ishlovchi ondan ortiq loyihalarning sxemasi, butlovchi jihoz va radiodetalar, programmani yuklash hamda ishlatish boyicha malumotlar keltirilgan.
4.1-rasmda loyiha sxemasini yigish, programma yozish va yuklash jarayoni korsatilgan.
4.1-rasm. Sxemani yiging, programma yozing va yuklang
4.1. ARDUINO VA MILTILLOVCHI SVETODIOD
LED inglizchasiga (light-emitting diodes) bolib, ozbekchasiga yoruglik diodi, koplab qurilmalarda qollaniladi. Arduino UNO asosida birinchi miltillovchi yoruglik diodi asosida tajribani korib chiqamiz. Kop loyihalarni bajarish mumkin bolgan Arduino UNO platasida yoruglik diodini vaqt boyicha miltillashini tajribada bajaramiz. Tajriba uchun detallarni tanlaymiz va ishga kirishamiz. 4.2, 4.3, 4.4, 4.5 rasmlarda birinchi tajribaning prinsipial sxemasi, radiodetallarning joylashishi, sxemaga detallarni ulanishi keltirilgan.
4.2-rasm. Birinchi tajribaning prinsipial sxemasi
4.3-rasm. Birinchi tajriba uchun radiodetallar
4.4-rasm. Birinchi sxemada radiodetallarning joylashishi
4.5-rasm. Birinchi sxemaga detallarni ulanishi
Birinchi tajriba uchun programma:
pinMode (13, OUTPUT);
Portlarning biridan foydalanish uchun Arduinga INPUT (kirish) yoki OUTPUT (chiqish) ni elon qilishda pinMode () funksiyasidan foydalanamiz.
digitalWrite (13, HIGH);
Chiqish sifatida portni ishlatish uchun, unga HIGH (5 Volt), yoki LOW
(0 Volt) buyruqni berish kerak.
Arduinoda svetodiodni yoqish uchun dastur:
void setup () {
pinMode (7, OUTPUT); // 7-pinni chiqish sifatida e`lon qilish
}
void loop () {
digitalWrite (7,HIGH); //Svetodiodni yoqing
delay (1000); //1 soniya kuting
digitalWrite (7,LOW); //Svetodiodni o`chiring
delay (1000); //1 soniya kuting
}
Natijada nimani koramiz:
Arduinoga programma kodni yuklaganimizdan song yoruglik diodini miltilashini koramiz. Agar qurilma ishlamasa sxema va programma togri yuklanganligini tekshiring va xatolikni toping va yana bir ishlatib koring.
Ehtimol bolgan nuqsonlar:
Yoruglik diodi yonmayapti?
Yoruglik diodi plyus va minus qutbga ega boladi, shuning uchun uni 180 gradusga ozgartirib koring.
Programma yuklanmayapti:
Ayrim paytda kompyuterga ulangan port notogri korsatilgan bolishi mumkin. Bunda Servis> Posledovatelnыy port> ni koring.
Hamon ishlamayapti.
Sxema notogri yigilgan, yoruglik diodi ishdan chiqqan, programma notogri yuklangan. Barchasini tekshiring va yangidan sxemani yiging. Sxema ishlaydi.
Hayotda qollanilishi:
Barcha televizorlar va monitorlarda yoruglik diodi, ularni ulangan yoki ochiqligini korsatuvchi indikator sifatida foydalaniladi (4.6-rasm).