Mi bone memoras, ke mi veturis al lia domo vespere, proksimume tri semajnojn anta? la okaza?o. Hazarde li staris ?e sia dompordo. Mi deiris de mia kabrioleto kaj staris apud li, kiam mi vidis liajn okulojn direkti?i trans mian ?ultron kaj fiksrigardi preter min kun esprimo plej terure timoplena. Mi rapidege turni?is kaj ?ustatempe ekvidis ion, kion mi supozis granda nigra bovido, preterpasanta la finon de la aleo. Tiom ekscitita kaj timigita li estis, ke mi estis devigata aliri la lokon, kie la besto estintis kaj ?irka?ser?i ?in. Tamen ?i jam foriris, kaj la okaza?o ?ajne impresis plej malfavore lian menson. Mi restis kun li la tutan vesperon, kaj ?uste tiam, por klarigi la montritan emocion, li transdonis al mi tiun historion, kiun mi legis al vi post mia alveno. Mi mencias tiun etan okaza?on, ?ar ?i akiras iom da graveco lige al la tragedio kiu sekvis, sed mi estis tiutempe konvinkita, ke la afero estis bagatela kaj ke lia eksciti?o ne havis pravigon.
?uste pro mia konsilo kavaliro Karlo estis ironta al Londono. Lia koro estis, mi sciis, afekciita, kaj la sen?esa maltrankvilo de lia vivo, kiel ajn ?imera la ka?zo eble estis, evidente tre serioze tu?is lian sanstaton. Mi opiniis, ke kelkaj monatoj inter la distra?oj de la urbo resendus lin refre?igitan. Sinjoro Stepeltono, komuna amiko, kiun multe zorgigis lia sanstato, same opiniis. Lastmomente okazis tiu ?i terura katastrofo.
En la nokto de la morto de kavaliro Karlo lia ?efservisto Barimoro, kiu malkovris la okaza?on, sendis la ?evalzorgiston Perkinson sur?evale al mi, kaj, ?ar mi ankora? ne enliti?is, mi povis veni al Baskervila Halo je malpli ol unu horo post la okaza?o. Mi kontrolis kaj konfirmis ?iujn faktojn menciitajn dum la mortenketo. Mi sekvis la piedsignojn tra la taksusa aleo, mi vidis la lokon ?e la erikeja pordeto, kie ?ajne li staradis, mi rimarkis la ?an?i?on de la piedsigna formo post tiu punkto, mi notis, ke neniuj aliaj piedsignoj estis krom tiuj de Barimoro sur la mola gruzo, kaj fine mi zorge esploris la kadavron, kiu ne estis tu?ita anta? mia alveno. Kavaliro Karlo ku?is surviza?e, kun la brakoj etenditaj kaj la fingroj kro?antaj la teron, kaj la trajtoj konvulsiintaj pro iu forta emocio, tiom ke mi apena? povis ?ur-atesti lian identecon. Certe nenia fizika vundo estis. Sed unu falsan deklaron kulpis Barimoro ?e la enketo. Li diris, ke sur la tero ?irka? la kadavro ne estis spuroj. Li neniujn rimarkis. Sed mi rimarkis — iomete fore, sed fre?ajn kaj klarajn.
— ?u piedsignojn?
— Piedsignojn.
— ?u virajn a? virinajn?
Doktoro Mortimero rigardis nin strange dum momento, kaj lia vo?o malforti?is preska? ?is flustro, kiam li respondis:
— Sinjoro Holmso, tiuj estis la piedsignoj de giganta ?ashundo.
?apitro 3
LA PROBLEMO
Mi konfesas, ke pro tiuj vortoj trafulmis min tremego. En la vo?o de la doktoro estis eksciti?o, kiu vidigis, ke li mem estas profunde emociita de tio, kion li rakontis al ni. Holmso klini?is anta?en ekscitite, kaj en liaj okuloj estis tiu malmola malseka ekbrilo, kiu pafi?as el ili kiam li profunde interesi?as.
— Vi vidis tion, ?u?
— Tiel klare, kiel mi vidas vin.
— Kaj vi diris nenion?
— Kiom utilus?
— Kiel okazis, ke neniu alia vidis tion?
— La signoj trovi?is proksimume dudek metrojn for de la kadavro, kaj neniu direktis al ili penson. Supozeble anka? mi ne farus tion, se mi ne konus tiun legendon.
— ?u estas multaj ?afhundoj sur la erikejo?
— Sendube, sed tiu neniel estis ?afhundo.
— Vi diras, ke ?i estis granda, ?u?
— Grandega.
— Sed ?i ne aliris la kadavron?
— Ne.
— Kia estis tiu nokto?
— Malseketa kaj malvarma.
— Sed efektive ne pluvis?
— Ne.
— Kia estas la aleo?
— Staras du vicoj da taksusa he?o, dek du futojn altaj kaj nepenetreblaj. La centra pado lar?as ?irka? ok futojn.
— ?u trovi?as io inter la he?oj kaj la pado?
— Jes, amba?flanke strio da herbo ses futojn lar?a.
— La? mia kompreno la taksusan he?on penetras ?e iu punkto pordeto, ?u?
— Jes, la pordeto kiu allasas sur la erikejon.
— ?u ekzistas alia trairejo?
— Neniu.
— Do por atingi la taksusan aleon oni devas a? aliri el la domo a? eniri tra la pordeto, ?u?
— Trovi?as eliro tra somerdometo ?e la fora ekstremo.
— ?u kavaliro Karlo atingis tiun?
— Ne, li ku?is proksimume kvindek metrojn for de ?i.
— Nun diru al mi, doktoro Mortimero — kaj tio gravas — la signoj, kiujn vi vidis, estis sur la pado kaj ne sur la herbo, ?u?
— Neniaj signoj povis montri?i sur la herbo.
— ?u ili trovi?is samflanke de la pado kiel la palisara pordeto?
— Jes, ili estis rande de la pado samflanke kiel la pordeto.
— Vi tre interesas min. Alia afero: ?u la pordeto estis fermita?
— Fermita kaj serurita.
— Kiom alta ?i estas?
— ?irka? kvarfuta.
— Do iu ajn povus transpa?i ?in?
— Jes.
— Kaj kiujn signojn vi povis vidi apud la pordeto?
— Neniujn apartajn.
— Bona ?ielo! ?u neniu esploris?
— Jes, mi mem esploris.
— Kaj trovis nenion, ?u?
— ?io estis tre konfuzita. Kavaliro Karlo evidente staris tie dum kvin a? dek minutoj.
— Kiel vi scias tion?
— ?ar cindro dufoje falis de lia cigaro.
— Bonege! Jen kolego, Vatsono, la? nia speco. Sed la signoj?
— Li postlasis siajn proprajn signojn tra la tuta eta gruzejo. Aliajn mi ne vidis.
?erloko Holmso frapis mane unu sian genuon la? gesto senpacienca.
— Se nur mi estus tie! — li ekkriis. — Evidente temas pri enketo eksterordinare interesa, kaj ?i prezentis enormajn eblecojn al scienca eksperto. Tiu gruza pado, sur kiu mi povintus legi tiom multe, jam delonge estas pluv?mirita kaj difektita per la ligno?uoj de scivolemaj kampuloj. Ho, doktoro Mortimero, doktoro Mortimero, beda?rinde vi ne alvokis min! Vi vere tre kulpas.
— Mi ne povis voki vin, sinjoro Holmso, sen informi pri tiuj ?i faktoj la mondon, kaj mi jam sciigis al vi miajn motivojn por ne volonte fari tion. Cetere, krome…
— Kial vi hezitas?
— Trovi?as regno, en kiu la plej klarvida kaj plej sperta el detektivoj ne povas helpi.
— Vi volas diri, ke la afero estas supernatura, ?u?
— Mi ne pozitive diris tion.
— Ne, sed evidente vi opinias tiel.
— Post la tragedio, sinjoro Holmso, venis al miaj oreloj pluraj okaza?oj, kiuj estas malfacile akordigeblaj kun la sen?ancela ordo de la naturo.
— Ekzemple?
— Mi konstatis, ke anta? tiu terura evento, pluraj homoj vidis sur la erikejo krea?on, kiu akordi?as kun tiu Baskervila demono, kaj kiu neniel povis esti besto konata al la scienco. ?iuj konsentis, ke temis pri grandega krea?o, lumanta, hida kaj spektreca. Mi pridemandis tiujn homojn, el kiuj unu estas senfantazia kampulo, unu estas for?isto, kaj unu estas erikeja farmanto, kiuj ?iuj rakontas same pri tiu terura apera?o, precize akordi?anta kun la infera ?ashundo de la legendo. Mi certigas vin, ke en la regiono regas timego, kaj tiu estas homo brava, kiu konsentas transiri la erikejon nokte.
— Kaj vi, edukita sciencisto, kredas, ke ?i estas supernatura, ?u?
— Mi ne scias, kion kredi.
Holmso ?ultrotiris.
— Mi ?is nun limigis miajn esplorojn al tiu ?i mondo, — li diris. — Moderakvante mi kontra?batalis fiecon, sed defii la Patron mem de la Fieco estas, eble, tasko tro ambicia. Tamen vi devas konsenti, ke la piedsignaro estas materia.
— La origina hundo estis sufi?e materia por el?iri la gor?on de viro, tamen anka? ?i estis diableca.
— Mi konstatas, ke vi tute subtenas la supernaturistojn. Sed nun, doktoro Mortimero, diru al mi jenon. Se tiaj estas viaj vidpunktoj, pro kio vi entute venis por konsulti min? Vi diras al mi unuspire, ke estas senutile esplori la morton de kavaliro Karlo, kaj ke vi deziras, ke mi tion faru.
— Mi ne diris, ke mi deziras, ke vi faru tion.
— Do kiamaniere mi povas helpi vin?
— Konsilante, kion mi faru pri kavaliro Henriko Baskervilo, kiu alvenos al la stacidomo Vaterloa, — doktoro Mortimero rigardis sian po?horlo?on, — precize post unu horo kaj kvarono.
— Li estas la heredinto, ?u?
— Jes. Post la morto de kavaliro Karlo ni enketis pri tiu juna ?entlemano, kaj trovis, ke li farmadas en Kanado. La? la priskriboj, kiuj atingis nin, li estas homo ?iel admirinda. Mi parolas nun, ne kiel kuracisto, sed kiel kuratoro kaj administranto de la testamento de kavaliro Karlo.
— Ne ekzistas alia pretendanto, mi supozas?
— Neniu. La sola alia parenco, kiun ni sukcesis spuri, estis Ro?ero Baskervilo, la plej juna el la tri fratoj, el kiuj la pleja?a estis kavaliro Karlo. La dua frato, kiu mortis juna, estas la patro de tiu ?i junulo Henriko. La tria, Ro?ero, estis la familia hontinda?o. Li devenis de la malnova neregebla Baskervila linio, kaj la?dire estis sozio de la familia portreto de l' malnova Hugo. Li supermezure skandalis en Anglujo, fu?is al Centra Ameriko, kaj tie mortis en 1876 pro flava febro. Henriko estas la lasta Baskervilo. Post unu horo kaj kvin minutoj mi renkontos lin ?e la stacidomo Vaterloa. Per telegramo mi scii?is, ke li venis al Sudhamptono hodia? matene. Nu, sinjoro Holmso, kion vi konsilas al mi fari pri li?
— Kial li ne iru al la domo de siaj prapatroj?
— Tio ?ajnas natura, ?u ne? Kaj tamen pripensu, ke ?iu Baskervilo, kiu iras tien, renkontas misan sorton. Mi estas certa, ke, se kavaliro Karlo povus alparoli min anta? sia morto, li avertus min kontra? aligo de tiu ?i, la lasta el la malnova linio kaj heredanto de granda ri?o, al tiu mortiga loko. Kaj tamen ne estas kontra?direble, ke la prospero de tiu tute povra dezerteca regiono dependas de lia ?eesto. La tuta bonfarado plenumita de kavaliro Karlo falegos teren, se en la Halo ne estos lo?anto. Mi timas, ke min tro influus mia propra evidenta intereso pri la afero, kaj pro tio mi anta?metas al vi la aferon kaj petas vian konsilon.
Dum kelka tempo Holmso pripensis.
— Klarvorte dirite, la afero estas jena, — li diris. — La? via opinio ekzistas diableca fenomeno, kiu malsekurigas la Dartan Erikejon kiel lo?ejon por Baskerviloj… ?u vi tiel opinias?
— Almena? mi risku diri, ke trovi?as iom da atesta?o, ke eble estas tiel.
— ?uste. Sed supozeble, se via supernatura teorio estas ?usta, tio povus misefiki al la junulo en Londono samfacile kiel en Devono. Diablo kun potenco nur loka, simile al paro?a administranto, estus afero tro neimagebla.
— Vi esprimas la aferon pli le?ere, sinjoro Holmso, ol vi ver?ajne farus, se vi estus en senpera kontakto kun tiuj aferoj. Do via konsilo, la? mia kompreno, estas ke la junulo estos tiel sekura en Devono kiel en Londono. Li venos post kvindek minutoj. Kion vi rekomendas?
— Mi rekomendas, sinjoro, ke vi luu fiakron, admonu vian spanielon, kiu gratas mian dompordon, kaj iru al Vaterloo por renkonti kavaliron Henrikon Baskervilon.
— Kaj poste?
— Kaj poste vi diros al li tute nenion, ?is mi decidi?os pri la afero.
— Kiom longe vi bezonos por decidi?i?
— Dudek kvar horojn. Je la deka horo morga?, doktoro Mortimero, mi estos al vi tre danka se vi vizitos min ?i tie, kaj helpos min rilate miajn planojn por la estonteco, se akompanos vin kavaliro Henriko Baskervilo.
— Tion mi faros, sinjoro Holmso.
Li skriba?is la rendevuon sur la manumo de sia ?emizo kaj forrapidis la? sia stranga, gvata, distrita maniero. Holmso haltigis lin ?e la supro de la ?tuparo.
— Nur unu plia demando, doktoro Mortimero. Vi diris, ke anta? la morto de kavaliro Karlo Baskervilo pluraj personoj vidis tiun apera?on sur la erikejo, ?u?
— Vidis ?in tri personoj.
— ?u iu vidis ?in poste?
— Mi a?dis pri neniu.
— Dankon. ?is revido.
Holmso reiris al sia sidloko kun la kvieta mieno de interna kontento, kiu signifis, ke anta? li estas tasko simpatia.
— ?u vi foriras, Vatsono?
— Krom se mi povos helpi vin.
— Ne, karulo, en aktiva horo mi turnas min al vi por helpo. Sed tio ?i estas bonega, vere unika la? certaj vidpunktoj. Kiam vi pasos preter Bradleo, ?u vi bonvolos peti, ke li alsendu funton da plej forta tabako? Dankon. Prefere ne aran?u reveni anta? la vespero. Tiam mi estos tre kontenta kompari impresojn pri tiu ?i plej interesa problemo, kiu hodia? matene estas submetita al ni.
Mi sciis, ke enfermiteco kaj soleco estas tre necesaj al mia amiko dum tiuj horoj de intensa mensa koncentri?o, dum kiuj li pesis ?iun eron da atesta?o, konstruis teoriojn alternativajn, pesis unu kontra? alia kaj decidis, kiuj punktoj estas esencaj kaj kiuj estas superfluaj.
Mi sekve pasigis la tagon ?e mia klubo, kaj ne reiris al Bakerstrato ?is la vespero. Estis preska? la na?a horo, kiam mi denove trovi?is en la salono.
Mia unua impreso post la malfermo de la pordo estis, ke incendio eksplodis, ?ar la ?ambro estis tiel fumoplena, ke ?i sordinis la lumon de la tablolampo. Kiam mi eniris, tamen, miaj timoj estis forigitaj, ?ar trafis mian gor?on kaj tusigis min la akra fumo de forta kruda tabako. Tra la nebuleto mi svage vidis Holmson en lia negli?o ripozi sur fotelo kun la nigra argila pipo inter la lipoj. ?irka? li ku?is pluraj papervolva?oj.
— ?u vi malvarmumis, Vatsono? — li demandis.
— Ne, temas pri tiu ?i venena atmosfero.
— Mi supozas, ke ?i fakte iom densas, la? via atentigo.
— ?u densas! ?i estas netolerebla.
— Do malfermu la fenestron! Vi trovi?is ?e via klubo la tutan tagon, mi rimarkas.
— Mia kara Holmso!
— ?u mi pravas?
— Nepre, sed kiel?..
Li ridis pro mia konfuzita mieno.
— En vi estas agrabla fre?eco, Vatsono, kiu igas plezura la ekzercadon de tiaj kapabletoj de mi posedataj por vin konsterni. Sinjoro eliras en tago pluvetema kaj koteca. Vespere li revenas senmakula kun la katizo ankora? sur siaj ?apelo kaj botoj. Sekve dum la tuta tago li estis senmova. Li ne estas homo kun intimaj amikoj. Kie do li estis? ?u ne estas evidente?
— Nu, tio fakte estas iom evidenta.
— La mondo plenas je evidenta?oj, kiujn neniu ial ajn observas. Kie la? via opinio mi estis.
— Anka? senmova.
— Male, mi estis en Devono.
— Spirite, ?u?
— ?uste. Mia korpo restis en tiu ?i fotelo; kaj, mi rimarkas kun beda?ro, ?i konsumis dum mia foresto du tasegojn da kafo kaj nekredeblan kvanton da tabako. Post via foriro mi mendis de Stanfordo la geografian mapon de tiu regiono de la erikejo, kaj mia spirito ?vebis super ?i la tutan tagon. Senfanfarone, mi povus orienti?i en tiu loko.
— Mapo grandskala, supozeble?
— Tre grandskala. — Li malvolvis sekcion kaj tenis ?in sur la genuo. — Jen vi vidas tiun distrikton, kiu nin koncernas. Tio estas Baskervila Halo en la mezo.
— Kun arbaro ?irka?e, ?u?
— ?uste. ?ajnas al mi, ke la taksusa aleo, kvankam ne signita per tiu nomo, devas etendi?i la?longe de tiu ?i linio, kun dekstre, kiel vi perceptas, la erikejo. Tiu ?i eta amasi?o de konstrua?oj estas la vila?eto Grimpeno, kie nia amiko Mortimero havas sian sidejon. Interne de kvinmejla cirklo trovi?as, kiel vi vidas, nur tre malmultaj dismetitaj lo?ejoj. Jen Laftera Halo, kiu estas menciita en la rakonto. Domo estas indikita ?i tie, kiu eble estas la lo?ejo de la naturesploristo — lia nomo estas Stepeltono, se mi bone memoras. Jen estas du farmodomoj erikejaj: Alta Rokejo kaj Kota?o. Poste je distanco de dek kvar mejloj la granda prizono de Princurbo. Inter kaj ?irka? tiuj disaj punktoj etendi?as la senhoma senviva erikejo. Tio do estas la scenejo, sur kiu la tragedio prezenti?is, kaj sur kiu ni eble kunlaboros por prezenti ?in denove.
— Nepre tio estas sova?ejo.
— Jes, la lokigo estas inda. Se la diablo efektive dezirus enmiksi?i en la homaj aferoj…
— Do vi mem inklini?as al la klarigo supernatura, ?u?