Примеры рецепции сочинений Генриха Сузо в богослужебных текстах и молитвенниках XIV–XV вв.
I
Ms. Memb. II 32, FB Gotha (UFB Erfurt-Gotha)
Происхождение манускрипта неизвестно, однако его содержание указывает на то, что, скорее всего, он происходит из какого-то монастыря.
"Сто созерцаний" (латинская версия)
[89 ]
Incipit cursus de eterna sapien(tia) (et) primo pro salutac(i)o(n)e (et) ad om(n)es alias horas dicatur.
V(ersiculum). Salute(m) mentis (et) corporis donet nobis Ih(es)us sa-piencia dei p(at)ris. Amen.
D(omi)ne labia. Deus in adiutor(ium). D(omi)ne ad adiu(torium).
Invitat(orium). Eterne sapiencie fonte(m) adorem(us), Et pro gloria no(min)is eius iubilemus. P(atri Gloria). Venite.
J hesus dulcis me(m)oria
da(n)s vera cordis gaudia,
sed sup(er) mel (et) o(mn)ia
dulcis (Jhesus, hominis?) eius p(rese)ncia.
N il canitur suavius,
auditur nil iocundius (sic!),
nil cogitatur dulcius
q(uam) Ih(es)us, dei fi lius.
J h(es)us spes penitentib(us)
q(uam) pius es pete(n)tib(us),
q(uam) bonus te que(re)ntib(us),
sed quid inve(ni)entib(us).
E terna sapi(enci)a,
tibi p(at)rjq(ue) gloria
cu(m) sp(irit)u p(ar)aclito
per infi nita secula. Amen.
Ps(almus). Iubilate deo o(mn)is terra, psalmu(m) dicite no(min)i eius, date gl(ori)am laudi ei(us).
[90 ]
Dicite deo: q(uam) terribilia su(n)t op(er)a tua d(omi)ne, in multitudi(n)e virtutis tue me(n)cientur tibi om(nibu)s i(n)imici tui tui. Om(n)is terra ado-ret te (et) psallat tibi, psalmu(m) dicat no(min)j tuo.
Gl(ori)a.
An(tiphona). Sapiencia edificavit sibi domu(m), excidit colu(m)pnas septem, subdidit sibi gentes, sup(er)boru(m)q(ue) (et) sublimiu(m) colla p(ro)p(ri)a virtute calcavit.
V(ersiculum). Ego aut(em) in d(omi)no gaudebo. Et exultabo in deo Ih(es)u meo. P(ate)r n(oste)r. Et ne. P(l)a(ci)bus (et) in(v)itis. Ut s(upra). Iube do(mne) b(e)n(edicere). Sapi(enci)a dei p(atr)is depellat cu(n)cta adv(er)sa(n)tia nobis.
L(e)c(tio) p(rim)a. O sapiencia eterna, splendor glorie (et) fih(ur)a substancie p(at)ris, qui universa ex nichilo creasti (et), ut ho(m)i(n)e(m) p(er)ditu(m) ad paradisi gaudia reduceres, in ha(n)c vallem miserie des-cendisti eiq(ue) via(m) redeundi per tua(m) dulcissima(m) co(n)ver[90 ]sat (i)o(n)em demo(n)strasti (et) pro satisfact(i)one cu(n)ctoru(m) tamq(uam) agn(us) i(n)nocens p(at)rj in cruce i(m)molarj voluisti! Aperj queso per-tuam (sic!) p(re)ciosissima(m) mortem cor meum, ut te regem regu(m) (et) d(omi)n(um) d(omi)nantium oculis integre fidej semp(er) aspiciam. Pone mea(m) in tuis vulneribu(s) disciplinam, in tuis stigmatib(us) sapi(enci)a(m), ut ulterius in te, solo caritatis libro, (et) in morte tua p(ro)ficiam, (et) o(mn)ib(us) mutabilib(us) deficiam ita, ut iam non ego, sed tu in me (et) ego in te in dissolubili vinculo amoris eternaliter maneam(us). Tu (autem domine).
R(esponsum). Emitte, d(omi)ne, sapi(enci)am de sede magnitudinis tue, ut mecu(m) sit (et) mecu(m) laboret; ut sciam quid acceptu(m) sit cora(m) te o(mn)i [914 t(em)p(or)e.
V(ersiculum). Da michi, d(omi)ne, sediu(m) tuar(um) assistricem sapi(enc)iam, ut me etc. Ju(be) do(mne) b(e)n(edicere). Eterna sapi(enc)ia illu(m)i(n)are digne(tur) sensus, corda (et) corpora n(ost)ra. Amen.
L(ectio) ij. O su(m)ma (et) felicissima sapien(cia), verbum p(at)ris, finis (et) pri(n)cipiu(m), alpha (et) o(mega) om(n)i(um) enciu(m), piis oculis, queso, intuere, q(uia) pulvis sum (et) caro, (et) q(uo)d no(n) e(st) curan-tis (sic!) neq(ue) volentis, sed tui deus misera(n)tis (sic!). Recogita, obse-cro, ama(r)issima(m) passio(n)e(m), qua(m) pro me, indigno pe(cca)tore, p(er)tulisti, (et) bona(m) volu(n)tatem a te inchoata(m) custodias. O mi(seri)cordia mea, ne derelinquas me. O refugiu(m) meu(m), ne disces-seris a me. O liberator meus, intende in adiutoriu(m) meu(m) (et) me huic mu(n)do mortuu(m) sepulch(r)o tuo tecum sepelias (et) ab o(mn)ib(us) i(n)imicor(um) [914 insidij s abscondas, ut me a te nec vita nec mors nec ulla fortu(n)e fors sep(ar)et, sed p(er)maneat morte fortior n(oste)r amor in evu(m). Tu (autem domine).
R(esponsum). Da michi, d(omi)ne, sediu(m) tuar(um) assistricem sapi(enci)am, (et) noli me reprobare apueris (sic!) tuis. Q(uonia)m servus tuus su(m) ego (et) filius ancille tue.
V(ersiculum). Mitte illa(m) asede (sic!) magnitudi(ni)s tue, ut mecu(m) sit (et) mecu(m) laboret. Q(uonia)m. Iu(be) do(mne) b(e)n(edicere). Dono sapi(enci)e (et) intell(ec)tus repleat nos sp(irit)us s(anc)tus. Amen.
L(ec)t(io) ij. O refugiu(m) meu(m) (et) liberator meus, per i(m)me(n)sum amorem, qui te in patibulo crucis ama(r)issima(m) morte(m) pro me subire coegit, p(ec)c(a)ta, que ego i(m)mu(n)dus p(ec)c(a)tor co(m)misi, mi(seri)corditer indulgeas (et) a co(m)mittendis (et) a cu(n)ctis p(er)iculis in vulnere late(r)is [92 ] tui pie custodias, gressus meos in hui(us) vite fluctib(us) ad s(an)c(tu)m fine(m) dirigas, (et) ad co(n)sp(e)c(t)um gl(ori)e tue p(er)venire co(n)cedas. Tu (autem domine).
R(esponsum). Super salute(m) (et) o(mn)e(m) pulchritudi(n)e(m) dilexisti sapi(enci)a(m) et p(ro)posui pro luce h(abe)re illam. Veniunt (sic! venerunt?) michi o(mn)ia bona p(ar)iter cu(m) illa.
V(ersiculum). Dixi sapi(enci)e soror mea es, (et) prude(n)cia(m) vocavj amicam. Ve(nerunt).
Gl(oria), (et) deu(s) lauda. Ut s(upra).
An(tiphona) laud(es). V(ersiculum). Salute(m) me(n)tis (et) cor. Ps(almus). Laudate d(omi)n(u)m om(ne)s ge(n)tes, laudate eu(m) om(ne)s p(o)p(u)li. Q(uonia)m confirmata e(st) super nos mi(seri)cordia eius, (et) veritas d(omi)nj manet in eternum. Gloria.
An(tiphona). Sapien(cia) clamitat in plateis. Siquis (sic!) diligit sapi(enci)a(m), ad me declinet, (et) ea(m) inve(n)iet, (et) ea(m) cu(m) inveni(re)t, b(ea)tus erit, si tenuerit eam.
Ympn(us).
J hesu, rex amabilis
(et) triu(m)phator no[92v]bilis,
dulcedo ineff abilis,
tot(us) desiderabilis.
N ec li(n)gua p(otes)t dicere
nec l(itte)ra exprime(re),
experto potes crede(re),
quid sit Ih(esu)m diligere.
A mor Ih(es)us co(n)tinuus
michi la(n)quor assiduus,
michi Ih(es)us mellifl uus
fructus vite p(er)petuus.
E terna sap(ienc)ia.
Cap(itulum). Hanc amavi (et) exquisivi aiuve(n)tute (sic!) mea (et) quesivi michi sponsam assumere, (et) amator sum f(ac)tus forme illius. Deo.
V(ersiculum). Sapien(cia) requiescit in corde eius. Et pruden(cia) in sermone oris illi(us).
In Evan(gelio) an(tiphona). O sapien(cia), que ex ore altissimj prodisti, attingens a fine usq(ue) ad finem fortiter suaviterq(ue) dispone(n)s om(n)ia, veni ad docendu(m) nos via(m) prudencie.
Or(ati)o: Deus, qui per coet(er)nam tibi sapi(enci)a(m) no(m)i(n)e(m), cu(m) no(n) ess(et), [93 ] condidisti (et) p(er)ditu(m) mi(seri)corditer reformasti, pr(est)a, q(uaesumu)s, ut eadem corda n(ost)ra inspira(n)te te tota me(n)te amem(us) (et) adte (sic!) toto corde curra(mus). P(er). e.
Ad p(ri)ma(m) ymp(nus).
J hesus, decus angelicum,
in aure dulce canticu(m),
in au(r)e (sic!) mel mi(ri)fi cum,
in corde nectar celicu(m).
A mor Ih(es)us dulcissim(us)
(et) ve(re) suavissi(mus)
plus milies gr(a)tissim(us)
q(uam) dice(re) suffi ci(mus)
(I)h(s)u mj bone, sencia(m)
amoris tui copia(m),
da michi per p(rese)ncia(m)
tua(m) vide(re) gloria(m).
E terna sapien(cia).
Ps(almus). Auditum fac michi mane mi(seri)cordia(m) tua(m) quia in te sp(er)avj. Nota(m) fac michi via(m), in qua ambule(m), q(uia) ad te levavj a(n)i(m)a(m) mea(m). Eripe me de i(n)imicis meis, d(omi)ne, ad te co(n)fugi, doce me facere volu(n)tate(m) tua(m), q(uia) deus me(us) estu (sic!). Gl(ori)a.
An(tiphona). Ego dilige(n)tes me di[93 ]ligo, (et) qui mane vigilaveri(n)t ad me invenient me.
Cap(itulum). Sapi(enci)a vincit maliciam, attingit aut(em) a sine usq(ue) ad sinem fortiter (et) disponit o(mn)ia suaviter. Deo.
R(esponsum). Jhesu Chr(ist)e, fili dei vivi, miserese (miserere?) nobis. V(ersiculum). Qui es sapi(enci)a dei p(at)ris, mise(rere). Gloria Jh(es)u.
V(ersiculum). Ego aut(em) in d(omi)no guadebo. Et exultabo in deo Ih(es)u meo.
Or(ati)o. Corda n(ostra), q(uaesumu)s d(omi)ne, eterne sapiencie splendor illustret, quo mu(n)di hui(us) tenebris carere valea(mus) (et) p(er)ve(n)iam(us) ad p(at)ria(m) claritatis et(er)ne. Per.
Ad iij. Ymp(nus).
Tua, Ih(es)u, dilectio
grata mentis refectio
replens sine fastidio,
dans samen desiderio.
Q ui te gusta(n)t esuriu(n)t,
qui bibu(n)t adhuc siciu(n)t,
desiderare nesciu(n)t
nisi Ih(esu)m, quem diligu(n)t.
D esidero te miles:
mj Ih(es)u, q(ua)n(do) venies,
q(ua)n(do) me letu(m) facies,
me de te q(ua)n(do) sacies?
E terna sapien(cia).
Ps(almus). [94 ]
Sp(irit)us tuus bonus deducet me in terra(m) r(e)c(t)am, p(ro)pter nome(n) tuu(m), d(omi)ne, vivificabis me in equitate tua. Educes de tribulac(i)o(n)e a(n)i(m)a(m) mea(m), (et) in mi(seri)cordia tua disperdes om(ne)s i(n)imicos meos. Et perdes om(ne)s, qui tribulant a(n)i(m)a(m) mea(m). Q(uonia)m ego servus tuus sum. Gloria.
An(tiphona). Fili concupiscis sapi(enci)a(m), serva iusticia(m), (et) p(re)bebit ea(m) d(omi)n(u)s tibi.
Cap(itulum). Hanc amavi (et) ex. Ut s(upra).
R(esponsum). Ego aut(em) in d(omi)no guadebo.
V(ersiculum). Et exultabo in deo Ih(es)u meo. Gloria. Ego. V(ersiculum). Sit nome(n) d(omi)nj b(e)n(e)dictu(m) ex hoc nu(n)c (et) usq(ue) in seculu(m).
Or(ati)o. Deus, qui per coet(er)na(m). Ut s(upra).
Ad VI. Ymp(nus).
J hesu summa benignitas,
mira cordis iocu(n)ditas (sic!),
inco(m)prehensa bonitas,
tua me stringit (sic!) caritas.
B onu(m) michi dilige(re)
Ih(esu)m, nil ultra quere(re),
michi prorsus defi cere,
ut illi queam vivere.
J h(es)u mj dulcissi(m)e, [94v]
spes suspirantis a(n)i(m)e,
te queru(n)t pie lacrime
(et) clamor cordis intime.
Et(er)na.
Ps(almus). A(n)i(m)a n(ost)ra susti(n)et d(omi)n(u)m, q(uonia)m adi-utor (et) p(ro)tector n(oste)r e(st). Quia in eo letabitur cor n(ost)r(u)m, (et) in no(m)i(n)e s(anc)to eius sp(er)avim(us). Fiat mi(seri)cordia tua, d(omi)ne, sup(er) nos que(m)admodum sp(er)avim(us) in te. Gloria.
An(tiphona). D(omi)n(u)s possedit me inicio (sic!) viaru(m) suar(um) an(te) q(uam) quidq(uam) face(re)t apri(n)cipio (sic!), dicit d(omi)n(u)s.
Cap(itulum). Candor e(st) e(ni)m salutis (sic!) eterne (et) speculum sine macula d(iv)ine maiestatis (et) ymago bonitatis illi(us). Deo.
R(esponsum). Sit nome(n) d(omi)ni b(e)n(e)dictu(m).
V(ersiculum). Et hoc nu(n)c (et) usq(ue) in seculu(m). Bene(dictum). Gl(ori)a. Sit.
V(ersiculum). A solis ortu usq(ue) ad occasu(m) laudab(i)le nome(n) d(omi)nj.
Or(ati)o. Exaudi nos, mi(seri)cors deus, (et) me(n)tib(us) n(ost)ris sapi(enci)e tue lume(n) ostende. Per d(omi)n(u)m.
Ad nona(m). Ymp(nus). [95 ]
Q uocunq(ue) (sic!) loco fuero
tu(n)c Ih(esu)m desidero,
q(uam) letus cum invenero,
q(uam) felix tum tenuero.
T u(n)c amplexus, tu(n)c oscula,
que vincu(n)t mellis pocula,
tu(n)c felix Chr(ist)i copula,
sed in hys p(ar)va morula.
I a(m) quem quesivj video,
q(uo)d co(n)cupivj teneo,
amore Chr(ist)i langueo
(et) corde totus ardeo.
E terna sapi(enci)a.
Ps(almus). Cor mu(n)dum crea in me, deus, (et) sp(iritu)m r(e)c(tu)m i(n)nova in viscerib(us) meis. Ne p(ro)icias (sic!) me afacie (sic!) tua, (et) sp(iritu)m s(an)c(tu)m tuu(m) ne auferas ame (sic!). Redde michi lecicia(m) salutaris tui, (et) sp(irit)u principali co(n)firma me. Gloria.
An(tiphona). Nec dum (sic!) erant abisse, (et) ego partu(r)iebar; q(ua)n(do) p(re)parabat celos, aderam cu(m) eo componens o(mn)ia. Cap(itulum). Sapi(enci)a spec(i)osior e(st) sole (et) sup(er) dispo(s)ic(i)o(n)e(m) stellaru(m) luci co(m)p(ar)ata i(n)venitur purior (sic!) deo .
R(esponsum). A solis ortu usq(ue) ad occasum.
V(ersiculum). Laudabile nome(n) [95 ] d(omi)nj. Usq(ue). Gloria. A solis.
V(ersiculum). Sapi(enci)a requiescit in corde eius. Et pruden(cia) in sermone oris illius.
Or(ati)o. Infunde, q(uesumu)s d(omi)ne deus, cordib(us) n(ost)ris tue lume(n) sapi(enci)e, ut te veraciter agnoscamus (et) fideliter diligam(us). Per.
Ad v(espera)s. Ps(almus).
Redempc(i)o(n)e(m) misit d(omi)n(u)s p(o)p(u)lo suo, ma(n)davit in et(er)nu(m) testame(n)tum suu(m). S(an)c(tu)m (et) terribile nomen eius, iniciu(m) sapi(enci)e timor d(omi)nj. Intellect(us) bonus o(mn)ib(us) facie(n)tib(us) eu(m), laudacio eius manet in seculu(m) s(e)c(u)li. Gloria.
An(tiphona). Om(n)is sapi(enci)a a d(omi)no deo est, (et) cu(m) illo fuit semp(er), (et) e(st) an(te) evu(m).
Ymp(nus).
J hesus, sole serenior
(et) balsamo suavior,
om(n)j dulcore dulcior,
p(re)cu(n)ctis (sic!) amabilior.
T u me(n)tis delectatio,
amoris co(n)su(mm)acio,
tu mea gl(ori)acio,
Ih(es)us, mu(n)di sanacio.
J h(es)us, auctor cleme(n)cie,
toti(us) [96r] spes leticie,
dulcoris fons (et) gr(aci)e,
vere cordis delicie.
E terna.
Cap(itulum). Hanc amavi. Ut supra.
In Evan(geli)o. An(tiphona). O oriens splendor lucis eterne (et) sol iusticie, veni (et) illu(m)i(n)a sedentes in tenebris (et) umbra mortis.
Or(ati)o. Deus, qui per coeternum. Ut s(upra).
Ad comp(letorium) ps(almus). Illumi(n)a oculos meos, ne umq(uam) (sic!) obdor(miam)…
Dicatur usq(ue) ad finem.
An(tiphona). Ego in altissimis habito, (et) thronus meus in colu(m)pna nubis.
Ympn(us).
I h(es)us in pace imperat,
qui om(n)e(m) sensum sup(er)at,
hanc mea mens desiderat
(et) illa frui p(ro)perat.
T e celi chorus p(re)dicat
(et) tuas laudes replicat,
Ih(es)us orbem letifi cat
(et) nos deo pacifi cat.
J h(es)us ad p(at)re(m) rediit,
celeste r(e)gnu(m) subiit,
cor meu(m) a me tra(n)siit,
post eu(m) simul abiit.
E terna sa(piencia).
Cap(itulum). Sobrietate(m) sapi(enci)a docet (et) iusticia(m) (et) virtute(m), q(ui)b(us) [96 ] utulius nichil est in vita ho(min)ib(us). Deo. R(esponsum). In pace inidip(su)m (sic!). Dormia(m) (et) requiescam. V(ersiculum). Si dedero sompnu(m) oculis meis (et) palpebris meis dormitac(i)o(n)e(m). Dor(miam).
V(ersiculum). In pace f(a)c(t)us e(st) locus eius. Et h(ab)itacio ei(us) in Syon.
In Evan(geli)o. An(tiphona). O rex glorie inter s(an)c(t)os tuos, qui s(em)p(er) es laudabilis (et) t(ame)n ineffabilis, tu in nobis es, d(omi)ne, (et) nome(n) s(an)c(tu)m tuu(m) i(n)vocatu(m) e(st) sup(er) nos: ne de(re)linquas nos, d(omi)ne deus n(oste)r, ut in die Iudicii nos collocare dign(er)is inter s(an)c(t)os (et) el(e)c(t)os tuos, rex benedicte.
Or(ati)o. Fragilitatem n(ost)ram, q(uesumu)s d(omi)ne, p(ro)picius respice (et) sapore(m) nobis eterne sapi(enci)e benignus infunde, ut ei(us) dulcedi(n)e melliflua p(re)gustata o(mn)ia t(er)rena valeam(us) despicere (et) tibi, su(m)mo bono, arde(n)ti desiderio iugiter adherere. Per.
Eterna sapi(enci)a b(e)n(e)dicat (et) custodiat corda (et) corp(or)a n(ost)ra. Am(en).