— Што — дзённік?
— Як што? Ён застанецца ў настаўніка? — спытаў Грышка з ноткай кплівасці. — Давайце рашаць справы да канца. Насця адзіны чалавек, які не проста выказаў свае думкі. Яе словы патрабавалі вярнуць дзённік. Дык што, акрамя слабай дзяўчыны, няма каму абараніць дзявочыя сакрэты ад нахабных вачэй? Няма сярод нас рыцараў...
— А пры чым тут рыцары?— узрушыўся Лёшка
—Ды не пры чым, — адказаў Грышка. Але ж… Падумай сам…
—Што тут думаць? Дзённік вяртаць трэба.
— Вось і вярні. — Грышка паклаў руку на плячо Лёшкі. — Паспрабуй, вярні. Ды паспяшайся, бо мне здаецца, не толькі ты паспрабуеш…
5
Лёшка з Косцем вярталіся са школы, як і заўсёды, разам.— Лёшка, ты мне сябар? — нечакана спытаў Косця.
— Што ты пытаешся? — здзівіся Лёшка.
— Ды… Ведаеш, я нікому не казаў… Мне Ала падабаецца.
— Ух ты! — Лёшка спыніўся, уражаны. — І даўно?
— Ды не… Мяне дзяўчаты неяк не цікавілі раней. А тут во з гэтага года… Думаю пра яе…
— Так, — працягнуў Лёшка ў задуменні. — Значыць, калі нехта верне Але дзённік, гэты нехта павінен быць толькі ты!
— Ну… Я таму табе і кажу. Добра б было. — уздыхнуў Косця. — А то я ніяк не асмелюся да яе падысці. А так бы дзённік аддаў… Ды і шкада мне яе…
— Тут і другое ўпускаць нельга, — загарэўся Лёшка. — Табе не зашкодзіць ведаць, ці не занятае сэрцайка нашай Алы.
— Ты што — чужы дзённік чытаць? — абурыўся Косця. — Што я — той Шаноўны?
— А ты не гарачыся. Шаноўны чытаў дзённік дзеля простай цікавасці, а мы хочам атрымаць неабходную інфармацыю…
— Не-е-е! — упарта працягнуў Косця. — Яна ў мяне возьме ды спытае ці чытаў. А я што адкажу? І не хачу я. Можа, там такія дзявочыя сакрэты, што самому потым сорамна будзе, як прачытаю.
— Добра, добра, не будзем мы загадваць. Дзённіка ў нас яшчэ няма, — супакоіў Лёшка сябра. — Трэба нейкі план распрацаваць.
— Во, прыдумай, — папрасіў Косця. — Ты ж галавасты. У мяне дык нічога не атрымліваецца, я спрабаваў. Можа, Шаноўнага прыціснуць дзе вечарам, га?
— Гэта не план, а дурасць. Я прыдумаю сапраўдную аперацыю. Кодавая назва — "Ружа".
— Чаму ружа? — здзівіўся Косця.
— Так, падабаецца… Ды і ружы былі на дзённіку. Урэшце, гэта не галоўнае...
Назаўтра раніцай па дарозе ў школу Лёшка расказваў свой план вяртання дзённіка.
Ім трэба было атрымаць ключ ад настаўніцкай. Але проста скрадаць яго з пакоя тэхнічак было нельга — скарыстаць ключ адразу мо б і не ўдалося, а яго маглі хапіцца. Таму трэба зрабіць дублікат. А напачатку атрымаць адбітак. Для гэтага Лёшка ў малодшай сястры пазычаў кавалак пластыліну.
— Робім адбітак, заліваем яго гіпсам, — тлумачыў Лёшка. — Атрымліваем гіпсавы ключ. Далей бяром загатоўку ключа, ставім у ціскі. Паўгадзіны напільнікам пашкрабаў — ключ гатовы.
На ўрок біялогіі, які быў другім, не пайшлі абое. Схаваліся ў гардэробе між радоў вешалак. Пачакалі хвілін дзесяць, пакуль школьны калідор не апусцеў. Потым Косця рушыў да фантанчыка у канцы калідора, з якога вучні пілі ваду. Каб ваду не разлівалі, рэгулятар фантанчыка меў абмежавальнік — тоўсты цвік. Крутнуць рэгулятар так, каб сагнуць цвік, у Косці сілаў хапіла. Струмень вады ударыў ці не пад столь і стаў падаць на падлогу.
Косця кінуўся ў гардэроб.
Пакойчык тэхнічак знаходзіўся ў другім канцы калідора. Трэба было пачакаць, пакуль тэхнічка, цётка Нюра, не пачуе плёск вады.
Прайшло хвіліны тры. Ужо і лужына добрая сабралася, а тэхнічка не ішла.
— Другі варыянт, — прашаптаў Лёшка.
Косця зноў пайшоў да фантанчыка, павярнуў спакойна рэгулятар і потым накіраваўся да пакоя тэхнічак.
— Цётка Нюра, там хтось вады наналіваў, — сказаў ён да тэхнічкі.
— А, Божа, толькі ж выцерла! — завохкала тая. — Многа?
— Ага, лужына, цэлая. — з жалем да тэхнічкі прагаварыў Косця, а сам крадком зірнуў на фанерны шчыток з убітымі ў яго цвічкамі, на якіх віселі ключы. На цвічку, пад якім было напісана "Настаўніцкая", ключ вісеў.
— Давайце, я дапамагу! — Косця забраў з рук тэхнічкі вядро.
Калі праходзілі каля гардэроба, Косця вымавіў умоўныя словы:
— Можа, кран сапсаваўся. Такое бывае…
Гэта азначала, што ў пакоі тэхнічак нікога няма, а ключ вісіць на месцы.
Косця дапамог цётцы Нюры сабраць з падлогі ваду, знаходзячыся увесць час між тэхнічкай і другім канцом калідора, каб нельга было выпадкова заўважыць каля пакойчыка тэхнічак Лёшку. Потым ён пайшоў нібыта на ўрок.
У туалеце яго ўжо чакаў Лёшка.
— Глядзі! Выдатны адбітак! — аж свяціўся ад захаплення сябар. — Адна хвіліна — і ўсе справы. Сёння пасля ўрокаў робім ключ у майстэрні. Я дагаваруся з Сямёнам Паўлавічам, у яго і загатоўкі ёсць.
— А заўтра вечарам забіраем дзённік! — узрушана выгукнуў Косця.
Хлопцы ледзь дачакаліся званка — так доўга цяпер цягнуўся час, калі ў іх з’явілася сапраўдная справа!