– Сал-лага, – сказаў Паўлаў. – Ты не Хрыстос, ты – паршывая салага. Бачыш мора і не ведаеш, што гэта. Ты – рачная пяструшка, шрымс-медзведзяня, вустрыца і мідзія Дункера.
– Чаго ж ты лаешся?
– Скідай усё да трусоў!..
– Ды мне няма чаго скідаць.
Яны выйшлі да мора. Тут стаялі яхты, выцягнутыя на сліп.
– Па спартыўнай хадзе... – бурчаў Паўлаў. – Не, брат, я чэмпіён самага высакароднага спорту. Яхтсмен... Паходзім... Як быццам, калі ён шчупальцы па зямлі перастаўляе, гэта – ён ходзіць. Ходзяць па моры.
I яны пайшлі. Валы, ледзь не ў два чалавечыя росты, зеленаватыя, як старое шкло, з кучаравымі мазкамі пены на вяршынях. Яны насоўваліся, уздымаліся, пагражалі заліць, але шкарлупінка скакала між іх, узлятала, імчала з хуткасцю стралы.
Будрыс увесь час чуў парады Паўлава і хутка асвоіўся. Справа была не дужа хітрая, калі ты – усяго напарнік. I вось яны ляцелі і часам павісалі нагамі на борце, ледзь не дастаючы патыліцай да равучай вады. I ён цяпер зусім другімі вачыма глядзеў на Васіля. Упэўнены, ажыўлены, цвёрды. Марскі бог, вялікі майстра, для якога няма немагчымага! А тут ён яшчэ і гарэзаваў, ішоў на грані, магчыма – трохі помсціў Будрысу за хвіліну недаверу.
Увесь час іх абдавала салонай свежай вадой і ветрам. Абдасць, дадасць на скуру солі і сплыве. I яшчэ. I яшчэ.
– Пірог слаёны – пірог салоны, – мармытаў Паўлаў. – Галубачка мая, матухна мая, давай!
Пагнаўся за катэрам. Здавалася, не дагоніць ніколі. Да катэра было з палову кіламетра, і той ішоў на поўным.
– Мамачка, не выдавай, – мармытаў да яхты, як да жывой, Васіль. – Галубка, наддай! Пакажы "керасіншчыкам". Ну, бяленькая, ну яшчэ!..
Іх абдавала так, што ў яхце было ўжо шмат вады і давялося выліваць яе праз кокпіт: проста адчыняць дзірку ў днішчы. Хуткасць была такая бліскавічная, што вада аж ірвалася да сваёй вольнай сястры – марской хвалі.
– Любая, ну!.. Птушачка, наддай!
I абагналі.
А пасля ляцелі назад, гік плыў перад вачьша. Гэх, жыцце!..
А пасля селі проста ля берага. Быў вечар, і сліп пуставаў. Згасаў захад, за сопкамі ляжала імгла, а на іх, як туман, ляжалі рэдкія празрыстыя хмаркі. Паўлаў выцягнуў аднекуль паўбутэлькі і цэлы пакет шрымсаў, і яны трохі выпілі за салоную купель і закусвалі саланаватымі смачнымі рачкамі. Прыемна было сядзець так, боўтаць нагамі ў свежай вадзе і глядзець на захад.
– Унь там маю бабку купілі, – сказаў Васіль, і на гэты раз Будрыс безагаворачна паверыў яму.
Усё магло быць у гэтым дзівотным краі і з гэтым дзіўным чалавекам. I нават напэўна была бабка, і прадзед, і Вера Фігнер, раз чалавек не хлусіў у галоўным, у справе сваёй.
З гарэзлівасці Севярын не змыў з сябе солі ані тут, ані у гасцініцы. Прачнуўся раніцаю і ахнуў: амаль белыя валасы, сівыя бровы і на целе слой ледзь не ў два міліметры!
"Пасівелы ў плаваннях марскі воўк. Паходзім, хлапчына? Эх, сал-лага! Добра, перастаўляй свае шчупальцы".
I ўсё ж нават гэта бадай што не памагло яму ў бядзе. Скончыўся завод.
...Між тым ужо амаль сцямнела, і ўжо шмат было народу вакол. Паўздоўж усёй балюстрады, як вока сягае, стаялі людзі, і ўжо ў тры, чатыры, пяць радоў. Нават цісканіна сям-там была. Чуліся смех, музыка, пераборы гітар.
На караблях запалілі гірлянды. На вялікіх двухмачтавых – ад юта да бака, па вяршынях абедзвюх мачт і па бартах. На аднамачтавых, сярэдніх – па бартах і ад бака на ют, перакінуўшы цераз мачту. На меншых – проста цераз мачту.
Так яны і гарэлі ў змроку, над чорнай і толькі сям-там, на хвалях, срэбнай вадой: чатыры перавернутыя "птушкі", малая трапецыя, вялікая і асабліва выразная трапецыя (мабыць, флагман), яскравы трохкутнік, і зноў перавернутыя "птушкі".
Ззаду націснулі: ці да сваіх хтосьці прабіраўся, ці проста лез на зручнае месца. Нехта войкнуў. I тут жа Севярын адчуў дотык жаночых грудзей да сваёй спіны, трохі ніжэй лапаткі. Пасля маленькая рука лягла яму на спіну і націснула ў марнай спробе адсунуцца.
– Прабачце, калі ласка, – трохі нават пакрыўджана сказаў, зазвінеў малады галасок. – Сціснулі, мядзведзі такія... – I да іншых: – Ды дайце ж выбрацца, урэшце!
– Сто-ой! – забасіў нечы голас. – Людзі ўсе добрыя. Разявакі. Абдымуць цябе...
Зноў націснулі, і зноў спружыніла далонька:
– Не даюць выбрацца.
– А нашто вам выбірацца? – напаўазірнуўся Севярын.
– А, патрэбна мне тое... Краем вока падышла глянуць, дык... зацягнула...
Будрыс з усёй сілы паціснуў спіной здаравеннага дзядзьку і вызваліў месца побач з сабой.
– Н-ну, – сказаў дзядзька, – ты што, хлопча, алей ціснеш, ці што?
– Ставайце сюды, – сказаў дзяўчыне Севярын. – Усё адно не выберацеся. То тут хаця ціснуць не будуць. Пастойце. Гэта нядоўга.
Стала, успёрлася на балюстраду. Ён пакасіўся на яе, але твару ў цямноцці разгледзець не мог. Так, нешта невыразнае свеціцца ў глыбокім прыцемку. Трохі вышэйшая за ягонае плячо – значыцца, рост харошы.
I страціў цікавасць, перастаў звяртаць на суседку ўвагу. Хіба што зрэдку нагадваў пра яе натоўп. Штурхнецца недзе – і ён адчувае мускуламі рукі худзенькае плячо, або нагою – плаўны выгін яе клуба. I яна адразу адсунецца, а ён у думках ухваліць гэтую яе грэблівасць да шчыльнай цеснаты чалавечай гурмы і зноў забудзе.
Ані на набярэжнай, ані на моры доўга не палілі агнёў. Чакалі, відаць, пакуль конча сцямнее. А было і без таго цёмна, і даўно ўжо крануўся стылым попелам захад. Толькі што былі вежы хмар на барве і зіхоткім золаце – і вось ужо нешта няясна ірдзее, трохі жаўцее, сінее. I вось замест палымянага шафрану – бялёсая смуга, замест залатога іканастаса – адзіны светлы мазок, нібы самотная свечка ў змроку.
– Нібы свечка ў змроку, – сама сабе шапнула яна, відаць, забыўшыся, бо адразу нібы адсекла сказ.
А ён здзівіўся гэтаму даслоўнаму адказу на свае думкі. I нейкая эфемерная блізкасць нарадзілася між ім і гэтай невядомай істотай.
Апошні блік згаснуў на захадзе, і адразу ж у тым месцы ледзь бачнымі іскрачкамі-пясчынкамі затрапятала над залівам слабенькае сузор'е.
– Што гэта там так далёка? – звярнуўся ён да суседкі. – Я яшчэ ўдзень бачыў там белыя кропкі. Домікі?
– Вы з самага дня тут стаіце?– у голасе гучала іронія.
– Вось чалавек, які не спяшаецца...