Прапанова вельмі простая, адказвае гаспадар: паставіць у нашым калгасе-мільянеры ваш балет. Танцораў з музыкамі пасялю ў сябе, дарагімі гасцямі будуць. Сам спектакль мае праходзіць на адкрытай эстрадзе калгаснага Палацу Культуры, я яго адмыслова збудаваў, каб было дзе новыя зоркі Героя Сацыялістычнай працы атрымліваць. Ганарар ну, які самі сабе прызначыце. Толькі маю адну дробную ўмову
Балетмайстар адкладае надкусаную канапку з чорнай ікрою і міжволі прыгадвае пра дармавы сыр.
А ўмова такая, працягвае стары. Ёсць у мяне адзіная ўнучка, зорка маіх вачэй і дыямент майго сэрца. Акурат на шаснаццацігоддзе вашую балетную пастаноўку і хачу ёй падарыць, дык вось яна будзе проста шчаслівая выканаць галоўную партыю ў вашым «Шчаўкунчыку». Не, не, ніякіх харэаграфічных вучэльняў-мучэльняў не заканчвала, а нашто? Ведаеш, як яна прыгожа пад дойру таньчыць?
Госць сутаргова прапіхвае праз перасохлае горла канапку, ніякавата глядзіць на гаспадара. Прабачце, кажа, але такое немажліва таму, што немажліва ніколі! А як жа прасторавая пабудова танца? Пластычны матыў, харэаграфічны тэкст, змест і форма, вобраз і персанаж? Танцавальная драматургія, урэшце! Усяму гэтаму менавіта ў харэаграфічных вучэльнях-мучэльнях і вучаць! Як ваша ўнучка станьчыць партыю Зарэмы, калі яна нават балетнага сюжету не ведае? Гэта тое ж самае, што замест першай скрыпкі пасадзіць у сімфанічны аркестр дэкханіна з бубнам!
Перамовы набываюць характар творчае спрэчкі і імгненна заходзяць у тупік, але ж гаспадар, праўдзівы сын Усходу, ветліва праводзіць госця да чорнай «Волгі» і, высцілаючы голас аксамітам, прапануе падумаць над сціплай просьбай шаноўнага аксакала, героя працы і заслужанага бавоўнароба рэспублікі. А каб лепш думалася, дэманструе ладны брыкецік сторублёвых купюраў прыблізны балетмайстарскі заробак за працоўную пяцігодку.
Увечары ў гатэлі праўдзівая вайсковая нарада. Балетна-музычны Генштаб у поўным зборы. Пачынаецца адвечная спрэчка, што ў мастацтве найгалоўнае: чыстая краса ці брудныя грошы?
Рэжысёр гатовы капітуляваць адразу: маўляў, хоча гэты бабай улюбёную ўнучку папесціць калі ласка!.. Ды за падобнае фінансаванне можна хоць упрысядкі таньчыць, хоць залатыя зубы ўсяму тэатру Оперы і балета паўстаўляць! Пашнуруем нашых персанажаў уздоўж дэкарацый паўколам, хай папляскаюць дзеўцы ў ладкі, пакуль яна будзе з дойрай па сцэне скакаць!
Дырыжор разгортвае куды больш асцярожную дыспазіцыю, згодна якой балетную пастаноўку ў кішлаку варта падаць звышсучасным мадэрновым перформансам, гэткім творчым эксперыментам. Дый і аркестранты з танцорамі нажлукцяцца потым у сваё задавальненне
І толькі балетмайстар выглядае на гэтай вайсковай нарадзе непахісным, рыхтык Аляксандр Македонскі перад бітвай пры Гаўгамалах. Дэманструе трываласць духу і прынцыповасць поглядаў. Не дазволю, кажа, нявечыць класічны балет! Гэта ж мая першая пастаноўка, я ў яе нерваў і высілкаў паўкладаў куды больш, чым той калгасны падзішах у рабаванне сваіх сялянаў! Высокія ідэалы творчасці!.. Сэнс існавання мастацтва!.. Праекцыя сусвету харэаграфічнымі сродкамі!.. І вось бавоўнавы калгас-мільянер. Адкрытая сцэна, перад каторай звычайныя лаўкі без спінак. На сцэне дэкарацыі за заслонаю, перад сцэнай аркестр з дырыжорам, а на лаўках мурзатыя дэкхане, бяспраўныя бавоўнавыя рабы пад наглядам зухаватых брыгадзіраў-басмачоў. Паглядаюць на скрыпкі з трамбонамі, бы эскімосы на авакада, і цярпліва чакаюць.