Згайдамачыць змарнаваць, згубіць, зглоціць.
Столькі грошай згайдамачыў, а толку ніякага.
Згалавець здурнець, зехаць з глузду. Што ты згалавела, такое робіць? Саўсім згалавеў, вярзець здубавецця.
Зганяць сканчацца. А гэта было ужо зіму зганяла.
Згáраны звараны абы з чаго. Згарана з нечага людзі ня свінні, усё зядуць.
Згíрдзіцца сканаць, акалець, счэзнуць. Скрыпеўскрыпеў і згірдзіўся.
Зглáбсціць прыбраць да рук. І ня жыў, каб ня зглабсціць хоць што-небудзь.
Зглоціць падзець некуды, закінуць, збаёдаць. І калі толькі паспеў зглоціць набытак? Куды ўжо зглоціла мяшалку? (Яўна ад глытаць).
Згубля страта. Па гэтай згублі жыць будзіш. Згыркаць згубіць, недзе падзець, зглуміць.
Столькі дабра згыркаў і каб «дзякуй» сказаў. Згыркаў ужо недзе сцізорык.
Здабычлівы хто ўмее здабыць, прыдбаць. Яна здабычлівая куры́ца й у шумі (смецці) нешта сабе ў дзюбку знойдзіць.
Здáнькі прывіды. Як сцямнелася, пачалі зданькі здавацца, у хаці даўно ніхто ня жыў.
Здзеіць здзейсніць, зрабіць. Благое здзеіць лёгка, ды выправіць цяжка.
Здзержыць стрымацца. Нá табе, учора дождж здзержаў, а сягоння як пачаў з паўдня, веялкай шумела-шумела ўсё.
Здобыч пажытак. І пашоў шэры воўк на здобыч.
Здубавецця усё сабранае абыяк, абышто сказанае. Ён здубавецця вярзець, а мы слухаць павінны.
Зды́хацца адды́хацца. Не магу здыхацца, юшкі столькі зела за ўсе дні.
Здыхля, здыхлік, здыхляціна нягеглы, змарнелы.
Ня конь, а здыхля, такога хоць самога вязі.
Зежнае ядомае, што можна есці. Там зежнага нічога німа.
Зжыцца збяднець. Зжыўся сабаку німа чым выгнаць.
Зжыць перажыць. Быў чалавек з Атрошкава, чатыры жонкі зжыў.
Ззаўхá зза вуха, з размаху, наўзмаш. Як грымнуў ззаўха, дык ён брык вобземлю.
Злажыць зваліць віну на іншага. Усё на гэту бабу злажыла, а сама сухая вышла, сама асталася чыста.
Злáсаваць раздурыць прысмакамі. Ужо так яго зласавалі, нічога ня есь.
Зласець, разласець прывыкнуць да прысмакаў. Зласеў на куплёным, што свайго й есці ня хочаць. І кот зласеў, ужо абы-чаго ня есь.
Злáскаваць спесціць, раздурыць. Малога зласкавалі, а цяпер самі ня рады.
Злеціць, злеціцца трошкі падагрэць, крыху сагрэцца, адстаяцца. Злець ваду, хай хоць летняя будзіць. Абы троху вада злецілася.
Змазгаваць прыдумаць, прыдбаць. Можа, паўлітру змазгуім?
Змікіціць прыдумаць, арганізаваць, вы́мергаваць. На трох паўлітэрку змікіцілі і на душы цяплей стала.
Змір згода. Ніколі ў іх зміру ў хаці й не было.
Змуста той, хто прымушае, змушае да пэўнай працы. Стары змуста, ды без яго ў двары пуста.
Змяісты хітры, затоены. Яна такая змяістая, жах.
Змякчыцца адысці, падабрэць, палагаднець. Праўда, ён тут змякчыўся.
Знакомасць знаёмства, сяброўства. Ён па знакомасці ўсіх дзяцей прыстроіў.
Зналопу знянацку, з налёту. Чорт усё зналопу робіць, каб чалавек апомніцца не паспеў.
Знатка, знак прыкметна, відно, памеціна. Па двары знатка, якая гаспадыня. Індыкі дзе стануць ў гародзі, там і знак.
Знахопу з наскоку, нечакана. Хочаць усё ўхапіць знахопу, нецярплівы.
Зніцець змарнець, звяць, пабялець. У бульбы калíўе зніцела ад такой пякоты. (Бадай, ад нікнуць ці ад ніткі.)
Знові, знавá адразу, спачатку. Каб я знові зробіў, лепі было б. Яна знава такая няспраўная, мясакрутка гэтая.
Знячы́велі з перапуду, з нечаканкі. Знячывелі аж заікацца стаў.
Зорніць ганарыцца, задзіраць нос. Ён галаву зорніў адвеку.
Зрабћціцца здзяцініцца. Зрабяціўся Пятрок, у жмуркі з малым гуляіць.
Зразвагі не спяшаючыся. Ідзець сабе паволі, зразвагі.
Зробіцца дамовіцца, уладзіць, пагадзіцца, сысціся. Ты не чапайся, я сама неяк зроблюся. Ён успомніў даўняе, ён сваё яна сваё, так яны й зробіліся.
Зродасць радня, сваякі. У яе ж нейкая зродасць ёсь.
Зрудзíць зжаўціць, падпаліць. Ужо гладзіла нешта праз маю анучку ды зрудзіла.
Зрудзíць зжаўціць, падпаліць. Ужо гладзіла нешта праз маю анучку ды зрудзіла.
Зручны умелы, рукаты. Такі ўжо зручны зяць папаўся, за што ні возьміцца, зробіць.
Зубашчэр весялун, баламут, прасмішнік. У забашчэра са смеху вячэра.
Зљбрыць навучаць, нацкоўваць. Яна яму зубрыць, кажаць гэтак і гэтак.
Зухнуць павесці сябе як зух, шыкануць. Яго хлебам не кармі, а дай зухнуць.
Зцёмным па начы, абначэла. Зцёмным прыехалі, дарога была далёкая.
Зыгарадзь загароджа. Зыгарадзь коні паламалі, німа парадку скрозь.
Зык, зыкаваць, зазыкаваць гіз, калі на кароў нападаюць авадні ці сляпні. Як паўдзён, дык зык кароў па полю ганяіць. Сонца сагрэіць, дык і каровы зазыкуюць.
Зылда няўваротлівы, несхямяны. Кавалеры ў яе усе нейкія то зылда, то дылда.
Зыск вышук. Ноччу каня звялі, дык міліцыя зыск ушчала.
Зялёнкі, зеленчакí, зеляннё няспелая садавіна. Чарэшні каля плоту адны зялёнкі. Зеляння, гэтых ападышаў, калі хто прынясець.
Зяло зерне, каменчыкі ці пясок у ежу курам; вотрына. Малады трыпутнік, пакуль зяло ня даў, можна варыць разам з крапівой маладой.
Зяпа, зяпло рот (грэбліва). Заткні сваю зяпу, а то варон наляціць.
Зяпáць крычаць, груба казаць. Ды не зяпай ты, расчыніў зяпу, як хлеў, зяпло чортава.
Зятняя зяцева. Браў ён зятняй жонкі дачку.
Ігрушшо купка ігрушынаў. Ігрушшо стаіць даўнае, панскае.
Ізгарода плот, загароджа, зыгарадзь. Гарод каля самай яго ізгароды.
Ікранка рыба пад час нерасту. Цяпер у возіры адна ікранка, нораст жа.
Іл крухмал. Колькі там бульбін сабрала, а ілу поўная міса.
Імасць, мосць вашасць, шаноўнасць. «Ваша імасць, просім за стол», кажуць шаноўнаму госцю.
Іменне, менне імя, мяно. Алена Канстанцінаўна гэта ж менне якое!
Нядоля-нядоля, няшчасце маё,
Ня любіць свякроўка йменніка майго.
Імшонік імшоны хлеў. У імшоніку Лысоні, як у мядзвежжу вушку.
Імянны сярэдні палец, альбо даўгі. На імянны палец пярсцёнак усадзіў і хварсіць.
Іскаверціцца адхварэць, сканаць. Як ні верціцца, усё адно іскаверціцца.
Іскацца шукаць вошы ў галаве. Ты б хоць паіскаўся, а то не галава, а вашэўня.
Ісподкі вязаныя рукавіцы. Іх некалі надзявалі на голую руку, а паверх рукавіцы з кажушыны (толькі з кажушыны называліся рукавіцамі). І ў ісподках рукі пакалелі.
Ісподнікі падштанікі. Матузы ад ісподнікаў па зямлі цягнуцца, кавалер стаптаны.
Ісподняе ніжняя бялізна. Ісподняе данашаваіцца, на новае напрашаваіцца.
Істопка гаспадарчая будыніна, зімой паляць (топяць), летам халодная. У яго істопка ёсь, дык і бульба й капуста ня мёрзніць.
Істрыць рабіць вострым. Я ім косы йстру, як затупяцца, каб войстрымі былі.
Кавалерыцца калі хлапчаня пачынае заляцацца. Рана яшчэ табе кавалерыцца, малако на губах не абсохла.
Кавалёк, казялок конік. Ад кавалькоў уся пожня зялёная.
Кавёлы ногі (пагардліва); яшчэ мыліцы. Прымі свае кавёлы, рассеўся. На кавёлах, як верабей, скачаць.
Кавялюга, кавяла; кавялюгаць крывы, кульгавы, недалужны; кульгаць. Во, ужо кавялюгае сюды кавялюга гэны.
Кажалуп хто скуру здзірае з жывёлін на бойнях. А на гарэ кажалуп жывець, Касцюком завуць.
Кажанець слаба расці, паршывець (пра малога). У Плікаціхі малец гладка скажанеў, кажан кажанком.
Казлякі вочкі ў бульбе. Чышчу бульбу з казлякамі на лепшае часу німа.
Казляччы казліны. Былі два кумпячкі казляччы, і ўсіх прыпасаў.
Казярэка упірлівы, кажа ўпоперак. Як упрэцца казярэка не згаворышся, ня ўпросіш. Навошта мне казярэка ў хаці?
Каламесніца сумятня. Цэлы дзень сумесніцакаламесніца з хаты не пускаіць.
Калапніна клопат, намаганне, завіханне.
Калапніны многа каля яго, а толку мала.
Калахвосціць трэсці, калашмаціць. Будзіцьбудзіць яго, калахвосціць, а ён сабе спіць.
Калдунаватая злямцаваная, збітая. На сабаку поўсць калдунаватая.
Калека, калечка мянтуз. Іван злавіў два язі й калечку.