Задзірака задзіра, яршысты. Нарваліся задзірака на неўступаку.
Задрыга нягеглы. Гэтага задрыгу й дзіця адолеіць.
Задушша, удушша астма. Душыць яго задушша даўно. Саўсім задушыла яго ўдушша гэна.
Задылдаваты заносісты, пыхлівы. Ня столькі багаты, колькі задылдаваты.
Зажыць справіць, набыць. Сусед Піліп сабе веласіпед зажыў, насабіраў грошы.
Зазвярэць азвярэць, узлець, улюцець. Так зазвярэў не гавары да трох. Ён зазвярэў на людзей не глядзіць.
Займішча распачаты, прамечаны кавалак жніва, касьбы. Заняў займішча куды там, ці справіцца толькі.
Закалец вязкі слой у бохане. Хлеб з закальцам спёкся. Закалец у палец.
Заканурак куток, закутак. Схавацца заканурак знойдзіш. Мышка ў заканурак, а кот за ёй.
Закіпцюры́ць ухапіць, сцапаць. Сабе дык лепшае закіпцюрыў.
Заклямчыць зачыніць. Пабегла Хадосся на кірмаш і хату не заклямчыла.
Закокаць падаць голас (пра пеўня). Як пятух закокаіць, куры бягом.
Закотам закочваючы. Цяжкое бярвенне на машыну закотам грузілі.
Закрапáцца заблытацца. Ідзі дапамажы, каза закрапалася.
Закраса скароміна, прыправа да стравы.
Смачны суп наварыла з закрасаю.
Закрутáць дужа, крута захацець, загарэцца.
Бач ты, закрутала дзеўка замуж.
Закукярэчыцца задраць нос, закапызіцца. Закукярэчыўся так, што сваіх не прызнаець і чужых ня знаіць.
Закурносіцца заганарыцца, задраць нос. Зездзіў малец у горад і закурносіўся.
Залјтаваць застацца на лета. Скасі траву, каб не залетавала. Трэба рассаду высадзіць, а то залетаваіць.
Залівјнь заліўны дождж, залева. Залівень як запражэцца, дык свет белы заліць гатоў.
Залобак франтон. Забілі залобак і на гарэ зацішна стала. У залобку ластаўка гняздзечка зляпіла.
Залужњнне нізкая мясціна за лугам, лугавіна.
Ішла нізам, залужэннем, далей ад людскога вока.
Залы́сіць задзерці кару на дрэве. І які цябе чорт пад руку штурхнуў, каб ты лес залысіў.
Замкí мачавы пузыр. У малога крэпкія замкі, ні разу яшчэ рыбы не налавіў (не абмачыўся, не ўсюкаўся).
Замужніца замужняя жанчына. Сярод нашых дзяўчат я першая замужніцай стала.
Замураваць пакрыцца лёдам, шэранню (пра шыбы). Вокны замуравала, нічога не відаць. Вокны, як мядзведзі, замуравала за ноч.
Замухравáты ценькі, нягеглы. Доўга ў больніцы адлежаў, такі замухраваты стаў.
Замясціць замяніць. Ты паглядзі, колькі ты замясціла мяса пітухамі.
Занездаравјць занядужыць, падупасці, набрацца хваробы. Сынок мой, нешта занездаравела я. Трэба бульбу пацерабіць ад растоў, можа, яна занездаравела.
Занятка занятак, нейкая справа. Дровы паціху ў граду складаю, а ўсё ж нейкая занятка ёсь.
Запáдлівы хваравіты, часта западае (хварэе).
Малы западлівы, з хваробы не вылазіць.
Запáл зáпар, адзін за адным. Думаіш, што тры дні запал свята будзіць.
Запальчы́вы, запы́льчывы успыхлівы, хутка загараецца. Мужык у Анюты такі запальчывы, чуць што халера яго забіраіць. Запыльчывы, алі ня помслівы, караць ня будзіць.
Запíўнікі якія запіваюць маладую. Прыехалі запіўнікі здалёк.
Заплюснуць заплюшчыць. Яшчэ адзін хліб і заплюснуў вочы.
Запоіны сватанне, калі запіваюць маладую.
Паедзім у запоіны, пакуль не перадумалі.
Запљткі, запутнікі абходныя сцежкі, прасёлкі. З балота сухапуць ня йдзіці, запуткамі, а йдзіце бальшаком.
Запятак абцас. Насы дзяржацца, а запяткі шлём-шлём.
Зáрдзіцца пачырванець, нарываць. Скула ўжо зардзілася, хутка прарвець.
Зародыш зародак, зачатак. У мокрага семя німа зародыша, а ў сухім, як чарвячок.
Зарунћвець зазелянець, зарунець. Пацяплела, дык і трава зарунявіла, усё павесялела.
Засјўрыць заплеснявець. Каўбасы бераглі, дык яны й засеўрылі.
Заскупíцца скнарыцца. Заскупіўся мужык ды на здыхляціну пагáліўся.
Заспјць застаць. Як на тое ліха, не заспеў начальніка.
Засунуць зачыніць на засоў. Я сені засунула, праз вакно вылізла й дзверы зашчапіла.
Засунуць зачыніць на засоў. Я сені засунула, праз вакно вылізла й дзверы зашчапіла.
Засљха суш, спёка без дажджу. Па дзве бульбіны пад калівам засуха.
Затаміцца замарыцца, прыстаць. Пакуль сюды прышла, затамілася.
Затаргаваць купіць, утаргаваць. Казу затаргавала, козная.
Зáтаўка сала ці здор, якім запраўляюць (затаўкаюць) страву, закраса. Гэта добра, што затаўка маіцца. Ня голы ж булён, а затаўканы.
Зáтаўчына таўкач. Не па катлу затаўчына. (Кажуць, калі мужык з добрым струмантам, а жонка нягеглая, слабая.)
Зáткала заторчына, якой затыкалі комін; яшчэ неахайны чалавек. Ягоную шапку ўжо можна пусціць на заткала. Ходзіць як заткала, мурзаты, чорны.
Затохнуцца задыхнуцца. Рыба ў возіры затохлася. Прывёз прадаваць тохлую рыбу, рыбак без кручка ў галаве.
Затравець парасці травой. Гарод астаўся няпаханы, затравеў увесь.
Затула вялікі фартух, каб затуліцца (звычайна ў рыбакоў скураныя). Яшчэ ў яго рыбацкая затула новая.
Зáтхля задуха, безвятроўе, бязветрыца. Такая жара, такая затхля стаіць, дыхаць німа чым.
Заўдавець стацца ўдаўцом. І Піліп заўдавеў рана.
Заўстрэць завязнуць, засесці. У рэчцы танкі заўстрэлі танкісты сталі матам лаіцца.
Захвэндаць забрудніць, занасіць да чарнаты.
Што ні надзеніць, усё захвэндаіць, такая ўжо хвэнда.
Захінуцца зашпіліцца; яшчэ схавацца ў ціхае месца. Захініся, а то вецер такі, аментам прахопіць.
Выпіла, закусіла,
Сама сябе пахваліла.
Захінулася ў куток,
Па тры чарачкі ў раток.
Захмурэць захмарыцца. Нешта рана захмурэла. Заходнік сетка лавіць рыбу, таптуха. Адзін заходзіць, а другі заходнік дзяржыць, рыбі й німа куды дзявацца.
Захцяначкі прышчыкі на твары ў падлеткаў.
Ускочылі захцяначкі думай пра наначкі.
Зáцепла да халадоў. Добра, што яблыкі зацепла знялі.
Заціснуць забасці, прыціснуць. Тут аднаго чалавека на Ліпаўцы бык забоў, ён яго глядзеў, а ён яго заціснуў.
Зацягнуцца мець доўг. У мяне былі зацягнуўшыся грошы, дык я ўжо адразу аддала.
Зáчась сверб. Па ўсім целі такая зачась, хоць ты са скуры выскачы.
Зашацíцца схавацца. Зашаціўся адзін агурок у бураках, такі ладны. (Затаіцца пад шатамі.)
Зашытае гарачае варыва, якое заплыло, пакрылася тлушчам. Поліўка, яна зашытая, дык ты дуй.
Збáгдарыць збыць, прагуляць, прадаць за бесцань, згубіць, збаёдаць. Ён усё, што бацька нажыў, скора збагдарыў.
Збегчы угнацца, бегчы разам, дагнаць. Дужа мама збяжыць за намі.
Збíвіны стаптаная, зблочаная збажына. Ня жыта, а збівіны адны засталіся.
Збрáгнуць забрадзіць, укіснуць. Незакупаранае варэнне аментам збрагніць.
Збузаваць здратаваць. Кошка навяла чатыры кацянёнкі усё сена збузавалі; яны толькі на свет пусціліся, сляпыя й мокрыя яшчэ.
Збыццё збыт. Німа збыцця такому тавару, са збытам адно гора.
Збычыцца насупіцца. Чаго ты збычыўся, ты ж дачку замуж аддаеш.
Звадыяш ашуканец, той, хто зводзіць з правільнай дарогі. Звадыяш і чорта звядзець, і сябе абвядзець.
Зважыць уступіць, прамаўчаць. Пачнець дудзіць на маму, а яна прамаўчыць, зважыць, і ўсё добра.
Званне мянушка. З некага знялі званне, а к яму прылажылі, і стаў Мэгуш.
Звекаваць доўга жыць на адным месцы. Я ўжо звекавала тут і то ня ўсё помню.
Звјсціся занудзіцца; яшчэ занядужыць. Усё ж я багата, а то саўсім без курэй звялася. Столькі хварэіць, звёўся на сцень.
Звягло, звягун той, хто звягае. Сціхні, звягло, бо галава ад цябе трашчыць.
Звягунец галасісты званок, звычайна пад дугою. Гоняць коні ганцы й звіняць звягунцы, едзіць вяселля.
Звярыстая звераватая. Яна стала звярыстая баба, з ёй ня зладзіш.
Звяры́ца злая асоба. Ня матка, а звярыца нейкая, на роднага рабёнка кідаецца.
Звярыцца люцець, злець, быць разюшаным.
Што ты звярысся, глядзі не ўсяр. ся.
Звяцца зніцець, усохнуць. Сёлета бульба так звћлася адны арэшкі.