Мой дзень пачынаецца (зборнік) - Коллектив авторов


Мой дзень пачынаецца

Проза і паэзія маладых

Укладальнiк Віктар Шніп

© Афармленне. Мастацкая літаратура, 2015

© Распаўсюджванне. ТАА «Электронная кнігарня», 2016

* * *

І Янка Купала, і Якуб Колас былі маладымі пісьменнікамі.

Максім Багдановіч назаўсёды застаўся маладым.

Многія творы, якія былі напісаны народнымі Песнярамі на пачатку іх пісьменніцкага шляху, трапілі ў залатую скарбонку беларускай культуры, а «Вянок» Максіма Багдановіча стаў шэдэўрам не толькі нашай, а і сусветнай літаратуры.


Моладзь сучаснай Беларусі гэта наша будучыня, таму вялікая ўвага дзяржавы надаецца менавіта маладому пакаленню. І сёлета ў Год моладзі, выдаючы кнігу прозы і паэзіі маладых, мы верым, што многія з нашых аўтараў з часам стануць вядомымі пісьменнікамі і творы іх заўсёды будуць цікавымі для чытачоў.

Вольга Агапонава

[1990 г. н.]

Лëс і лесвіца

Ён пакінуў свой лёс на лесвіцы
адзінай мне маўкліва
крок і руцэ імкліва
чырвоныя пялёсткі.
пакінуў мне адзінай,
ахвяраваўшы
толькі сваё
імя
яго мне
засталося
на прыступках, на якіх
пялёсткі тыя, што калісьці
у руцэ гарэлі ад вясны я
прынясу цяпер яму прытулак
з адзінокім прытулкам асенняга месяца
каб знайсці яго лёс на лесвіцы

«Ці вартыя мы гэтай восені»

Ці вартыя мы гэтай восені
з бурштынавым караванам лісця,
з паэтычным спатканнем кропель туману,
з аблокавай хваляй прачыстай,
калі рассякаем скрозь цені
восені?

Саксафон

* * *Мы чулі спрадвеку
ліры
адзіныя, ці адзінокія,
уратавальныя,
з плачам
абраныя.
душу пазбавілі,
ліры абраныя
белыя раны
таму не крывавяць.

* * *Чулі і сёння рэха
мінулага
голас твой родны
голас Гародні
гукі катрынкі, апетай
сучаснай паэткай
улетку.

* * *Не-летам
ішла
ў скаваным
скафандры
грахоў.

* * *Мне ні жалейка, ні скрыпка, ні дудка,
ні дзіўны катрыншчык
ў самотным блуканні,
у горадзе-дзе, кажуць, светлыя твары,
не абяцалі натхнёных шляхоў,
толькі
пакутлівы стогн саксафона ў Гародні, дзе
голас твой родны.

* * *Адзіны, тужлівы,
срэбна-латунны,
але-ле-туценны
ў свеце няўтульным
іграў саксафон.
хай стане і ён
сімвалам болю і плачу
адзінай замкнёнай Душы,
хай возьме ў палон
цені грахоў,
бо
Верую:
Ведаю:
і для цябе
стане
выратавальным
срэбна-латунны
мой
саксафон.

Patria

пишет монах
в серединности дня
о центре земли,
где растили меня,

месте в межребье,
в пустотах дыханья.
шиповник (по жребью)
там куст мирозданья.

(не движутся плиты
во время молитвы
не тлеют поленья
в монашеском зренье)

как вещи назвать?
не хватает пространства.
отечеством, родиной, краем?
мытарством?

и плачет о Слове
земля под Голгофой
о сломанных ритмах,
скованных строфах.

«из греха, как из реки»

из греха, как из реки,
яблоко Адама
в перламутр овом нутре
на руки попало

выбираю дом чужой
 обхожу владенья
 слышу в голосе своем
раковины пенье

поиграю в поддавки
 стану веселитьс я
и отцов, отцов моих
я открою лица.

от Адама до себя
гибельные лица

руки Евиной вины
смоют плод рекою эх
разгуляется вода
и напьется мною

змеевидная вода
змеевидной мною

яблоком лежу на дне
мне бы в белой пене
новой раковиной всплыть
в память об Эдеме.

ни моллюска, ни цветка.
нет и римской плети:
рыба в роли рыбака
поднимает сети.

Аляксей Арцëмаў

[1991 г. н.]

Ляці, валавока!

Я чую, як недзе далёка
Маленькая птушка пяе.
Вітаю цябе, валавока,
Вітаю напевы твае.

Агромністы свет над табою,
Нябёсаў бясконцы абшар
І поўная шчасця й спакою
Адвечнай прыроды душа.

Даўно ў гарадах мітуслівых
Я марыў пра тыя сады,
Дзе грушы ды жоўтыя слівы,
Дзе цёпла й утульна заўжды.

Шукаў іх у град і залеву,
Дарэмна хадзіў па зямлі
І толькі птушыныя спевы
Надзеі згарэць не далі.

Адолею ўсе перашкоды,
Каб мрою нарэшце знайсці.
Да сонца на крылах свабоды
Ляці, валавока, ляці!

Элегія паспешнасці

Элегія паспешнасці

Спяшаюся. Усё наперакос.
Спяшаюся са старту, ад пачатку.
Бягу ў кантору, дзе паставіць лёс
У бланк жыцця апошнюю пячатку.

Сярод мітрэнгаў прамінаюць дні,
Хоць нават непакоіцца не трэба.
Марную зноўку час у мітусні
І пада мной амаль дыміцца глеба.

Але жыве пытанне, як жыло
Кажу сабе: «Куды ж ты, небарача?»
Я кідаюся з цемры на святло.
Чаму? Бо я святла яшчэ не бачыў.

Камінар

Шпакі галілі крыламі паветра,
Гарэў заход прыгожы, як мана.
На вышыні недасягальных метраў
Хадзіў па дахах чорны камінар.

Блукаў штовечар ён без працы новай
І зразумець не мог, што ўсё дарма.
У джунглях гарадскіх шматпавярховых
Ёсць камінары комінаў няма.

Жангліраваў кастрычнік жоўклым лісцем,
Ды слухаў чалавек, як вецер ныў.
Замест жыцця надзеі засталіся,
Але каму патрэбныя яны?

І доўжыцца дасюль ягоны шпацыр,
І сумна ўніз глядзіць мурзаты твар
Чаму мне пачынае зноў здавацца,
Што я такі ж, як чорны камінар?

«Цемра шыбы залепіць, і дзень праміне»

Цемра шыбы залепіць, і дзень праміне,
Напляце павуцінку мароз на вакне,
На дварэ заскрыгоча завея
Сёння я ўпершыню цябе бачыў у сне
Ты ў крыштальную далеч сышла ад мяне,
Дзе ад сцюжы ўвесь свет прамянее.

Сон мой хутка растаў, як сняжынка вясной.
Лямпа зноў асвятляе няўтульны пакой,
Дзесь за шыбай віецца дарога.
Кіну ўсё, каб напоўніць душу цеплынёй,
Развітаюся ўрэшце з самотай сваёй
Толькі побач са мной анікога.
Веру, зменіцца ўсё! Веру будзе яшчэ
Шчасця міг, подых твой за сняжынку лягчэй
І каханне, адно, назаўсёды.
А пакуль маё сэрца завея сячэ
І на позірк халодных блакітных вачэй
Прамяняць я гатовы свабоду.

«Цвітуць апенькамі грыбовішчы»

Цвітуць апенькамі грыбовішчы.
Хадзем, прабавім час у пошуках
Ды набяром грыбоў. Або ні з чым
Мы вернемся паветра ў кошыку.

Красуе жоўты лес убраннямі
І хай грыбоў не дасць нам верасень,
Але ратуе восень ранняя
Ад крыўды, ад любоўнай ерасі.

Агорнуць шаты прахалодаю
І знікнуць згадкі мітуслівыя,
Што я кахаў цябе заўсёды і
Хацеў, каб ты была шчасліваю.

Каралеўства водараў

Ты падарыла каралеўства водараў,
Мяне ператварыла ўміг у волата,
Я ўбачыў нечакана ў мутных водах Ра,
А ў вогнішчы заходу россып золата.

Да зорак падымаліся не бачылі,
Што вокамгненна ўвесь сусвет руйнуецца.
Мы верылі: не будзе больш няўдачаў, і
Зноў свята зазірне на нашу вуліцу.

Але жыццё надзеі гоніць марныя,
Мы ў каралеўстве водараў не першыя
Муз, пэўна, не завабіць мемуарамі.
Што застаецца? Толькі крэмзаць вершыкі.

«Чараўніца ў бутэльцы з зялёнага шкла»

Чараўніца ў бутэльцы з зялёнага шкла,
Ты мяне нечакана сягоння знайшла.

Дык нашто ў гэты вечар ты выйшла з ільдоў?
Каб з ласкавай усмешкай скарыць мяне зноў?

У будзённай турбоце й бязладнай журбе
Не магу, не хачу пакідаць я цябе.

Хай я з кожным глытком прапіваю душу!
Падаруй мне адзін пацалунак! Прашу!

Каб ад дотыку хмелю забыў я зіму,
Каб не помніў, навошта жыву, ды чаму.

Не! Няхай застанецца адзіны ўспамін:
Снежань, гурбы за шыбай, кілішак, камін.

Толькі прысмак кахання на вуснах маіх
Нагадае бязлітасна: боль не аціх,

Бо адзінай каханкай маёю была
Чараўніца ў бутэльцы з зялёнага шкла.

Паляванне на стракоз

Там, дзе сонца пяшчотай дурманіць,
Дзе, як краска, цвіце вербалоз,
Абвясцілі сезон палявання
На зялёных імклівых стракоз.

І, цішком жуючы недакурак,
Асцярожны, прыціхлы, як звер,
Паляўнічы, знішчальнік казурак,
Ледзьве шорхаў у роснай траве.

Верыў ён у нябесныя сілы,
Бо нядаўна пабачыў у сне
Страказіныя яркія крылы
Між трафеяў сваіх на сцяне.

Рыхтаваліся ўсе да «сафары»,
Разбівалі ў малітвах ілбы
Ён адзін дацягнуўся да мары
І трафей нечуваны здабыў,

І нарэшце павесіў у хаце
Фатаграфію са страказой
Ён не ведаў: усмешка дзіцяці
Стала чыстай крыштальнай слязой.

«Неверагодна, бы з іншага свету»

Дальше