Я дапамагаю зашпіліць яго на яе руцэ.
Ты выглядаеш як рок-зорка.
Чорных рок-зорак не бывае, адказвае Тунтэматон, але, паглядзеўшы на выраз майго твару, дадае: Окей, цяпер бываюць.
32
Канец верасня анамальна цёплы.
У цябе апошні шанец паплаваць, заўтра пахаладае, кажа яна.
Мінулы раз, калі я ў купальніку спускалася са сходаў у ваду, нейкі сівавалосы белы мужчына свісцеў.
Гэта ён табе, адзначыла тады Тунтэматон.
Таму цяпер я выбрала для купання зацішнае бязлюднае месца з пляскатым берагам.
Пакуль я плавала, Тунтэматон, як мне падавалася, будавала замак з пяску. Але высветлілася, што пясчаная горка адкіды вытворчасці. На беразе аднаго з найбуйнейшых азёраў краіны Тунтэматон выкапала сваё ўласнае маленькае возерца. Яшчэ яна займалася тым, што з віскатам уцякала ад вогненнага цмока. Яе бянтэжыць, што нехта можа зрабіцца сведкай яе канфузу.
Урэшце рэшт так я загублю сваю рэпутацыю!
Калі выходзіш з халоднай вады ў цеплаватае паветра, то не мерзнеш прытым, што дзьме вецер. Выціраешся ручніком скура анямелая, неадчувальная. А ўжо калі потым апранеш сухую вопратку: джынсы, кашулю, кофту, куртку пачуваешся зусім выдатна, нягледзячы на мокры азадак.
Пасля майго купання мы планавалі прагуляцца ў адзіную ў мястэчку прадуктовую краму. Ля інтэрната боўтаецца невысокая тонкая постаць некуды брыдзе задуменная Фартун. Штосьці ёсць у ёй ад Чайлд Гарольда: смутак і расчараванне яна носіць у сэрцы гэта разумееш з часам.
Фартун, пойдзеш з намі?
Сонца прывабна нагрэла схіл за будынкам інтэрната, і мы апускаемся на сухую траву пад вішнёвым дрэвам, каб троху пасядзець перад шпацырам. Сядзім адны нядоўга.
Ты проста рок-зорка, кажа Тунтэматон выкладчыца Інгер, рашучая, моцная характарам спадарыня, якая спынілася каля нас і з цікавасцю разглядае нашую сябрыну. Тым часам Тунтэматон нават не наважваецца насіць свой напульснік.
Намі многія цікавяцца. Увэ, напрыклад. Тунтэматон кпіць з мяне, маўляў, я яму падабаюся, бо ён заўжды паглядае, калі мы ідзем. Але я асабіста так не думаю.
Пакуль гутарым з Інгер (а яна, выяўляецца, яшчэ і журналістка), да нашай кампаніі прымыкае высокі рудавалосы і ўвесь у рабацінках Расці, ціхі ветлівы шведскі хлопец, з якім да сёння мы аніразу не размаўлялі, але віталіся. Ён вучыцца на музычным курсе. Відаць, таксама нудзіцца на самоце. Урэшце, да крамы мы выпраўляемся ўчатырох, адмовіўшыся ад прапановы Інгер падкінуць нас на аўто.
Фартун і Расці падзіўляюцца, што я плавала сёння.
Ты мо хочаш зрабіцца мэрмэйлад? пытае Фартун.
Англійскае слова mermaid (русалка) Фартун увязала з мармеладам не знарок, а таму што ўвесь час блытае падобныя словы. Напрыклад, запісвае на дошцы слова gravitation гравітацыя як gravidation. Атрымліваецца цяжарнацыя, бо gravid па-шведску значыць цяжарная.
Складана ўтрымацца, каб не развесяліцца, але Фартун крыўдуе.
Вы ўвесь час толькі смяецеся з мяне. Не буду вам больш нічога казаць.
Даводзіцца выбачацца.
А я збіраюся паспрабаваць лавіць пакемонаў, кажа Расці.
Пакемонаў вечарамі ловяць дзеці на сцяжыне ўздоўж возера, па якой мы шпацыруем. Аднойчы, калі я чытала паведамленне ў тэлефоне, малы хлопчык спытаўся, ці не займаюся і я тым самым.
Іх і так тут шмат хто ловіць, кажу я, давайце лепш абараняць правы пакемонаў на прывольнае жыццё. Можам зарэгістраваць экалагічную арганізацыю.
Але кіраўніцтву ўсё адно будзе дазваляцца лавіць пакемонаў, калі вельмі захочацца, удакладняе Расці.
Як кожная арганізацыя, мы мусім мець двайныя стандарты, іранізуе Тунтэматон.
33
Я ведаю, як выглядаюць чарніцы, я нават ела іх! абураецца Тунтэматон, бо мне вельмі смешна.
За абедам яна падсоўвае мне пад нос свой тэлефон.
Вось, для тых, хто любіць спрачацца.
На экране тэлефона ягады, знойдзеныя па запыце чарніцы. Яны вельмі падобныя да тых, што саспелі на двухметровым кусце пры дарозе.
Тунтэматон, кусцік чарніц во такенькі вырастае, я паказваю далонямі памер, у нас таксама растуць у лесе чарніцы. Гэта дакладна не яны.
Але так проста Тунтэматон не пераканаць. Даводзіцца звярнуцца да Астрыд па кансультацыю. Астрыд бясспрэчны аўтарытэт. Ягады ядомыя, але, натуральна, гэта не чарніцы.
Наступны раз, калі мы ідзем паўз куст, я адшчыкваю ягаду, жую і выплёўваю: прэсная і вязкая, нясмачная.
Наступны раз, калі мы ідзем паўз куст, я адшчыкваю ягаду, жую і выплёўваю: прэсная і вязкая, нясмачная.
А калі б гэтыя чарніцы былі неядомыя? Ты магла б іх паесці і атруціцца.
Ты дазволіла б мне іх есці, дакладна ведаючы, што гэта не яны і могуць быць атрутныя? раптам пытае Тунтэматон з нейкай адчайнай інтанацыяй.
І я разумею, што гэта вельмі важнае пытанне.
Я ніколі б так не зрабіла, адказваю я як мага сурёзней.
Добра.
Тунтэматон выдыхае.
Ты такая іранічная. Я ніколі не магу зразумець, сурёзна ты кажаш ці жартуеш.
34
Шведскія газеты пішуць пра абстрэл расійскімі бамбардзіроўшчыкамі канвою з гуманітарнай дапамогай у Сірыі.
Навошта яны гэта робяць? абураецца мая аднагрупніца Сулаф.
У мяне не пытайцеся, я не ведаю, уздыхае выкладчыца Марта.
У Сулаф шмат блізкіх засталося ў Сірыі.
Яны там не жывуць, а выжываюць, кажа яна.
Тэрарысты забіваюць і хрысціян, і мусульман, у школах частыя тэракты. Бацькі ходзяць па руінах, шукаюць парэшткі сваіх дзяцей а там другі выбух, ад якога гінуць і тыя бацькі.
Затрымалі аднаго з выбухоўкай, які збіраўся падарваць сябе, а ў яго пры сабе пакет з карункавай жаночай бялізнай для гурый.
Сястра і мама Сулаф нядаўна перабраліся ў Швецыю. На новым месцы пачуваюцца разгубленымі. Сулаф радая, што яны цяпер з ёй, і адчувае сябе адказнай. Яна займаецца афармленнем іх дакументаў, бо ведае мову, а яны прыглядаюць за дзецьмі, пакуль тая вучыцца. Сулаф хацела б працаваць вуснай перакладчыцай. Часта ў міграцыйнай службе яна прасіла маці і сястру пачакаць і дапамагала іншым арабскамоўным людзям паразумецца з чыноўнікамі. Аднойчы нехта сказаў: Ты магла б перакладаць прафесійна.