Асылташ = Драгоценный камень - Юнысова Асия 5 стр.

Җәйгә генә кайткан карлыгачым
Ничек чыдый нәфис томшыгы?
Балалары өйдә борнасын дип,
Оя ясый көн-төн тырышып.

«Балчык сылап, салам үреп корган
Бу ояга кайдан чыдамлык?»
Дия күрмә. Карлыгачым анда
Әллә ничә бала чыгарды.

Мизгел гомер өчен оя корган
Карлыгачка ялгыш тимә син!
Кош юлыннан барып, кыя-тауга
Аркан салган Нухның көймәсе.

Нәни кошым оя кора. Анда
Гаҗәбенә ниләр диясе?
Кометалар бәреп бильярд уйный
Мәңгелекнең кодрәт иясе.

Ак шәлләре иңдә, йөздә менә
Сабыр гына тыйнак елмаю.
Алмаланып тулган сентябрь бу.
Гомеркәйнең
Майлардан да ямьле бер ае!

Ак шәлләрдән нәзек көмеш тоҗым,
Зөбәрҗәтләр кебек яшь уҗым.
Дөньяларда әби чуагы!
Әбиләрдәй җылы куенлы ул
Көз мәленең рәхәт бу чагы.

Дөньялыкта хак-хәләлен үтәп,
Кышка керү якты йөз белән,
Алмаларны җыеп бер куану,
Тынычлану аннан көз белән
Менә шушы инде олы хикмәт,
Табигатьнең сере без белгән!

Әллә ничек төче сөйләшәләр
Бүтән якка барсам аптырыйм.
Күзгә карап, сиңа уалалар:
И җаныем, диләр, матурым!

Безнең якта кеше каты телле.
Ашыкмас ул «иркәм» дияргә,
«Җаный» дигән ярты сүздән качар,
«Бәгърем» дияр фәкать Бәгырьгә!

Безнекеләр текә бугай бераз.
Таулар чалымы бар холыкта.
Юхаланмый туры ярып сөйләү
Гадәти хәл безнең халыкта.

Башны ими, җилгә каршы бару
Безнең шагыйрьләрнең шул даны;
Хәтерләгез Рәшит Әхмәтҗанны
Аны белә Ачлык мәйданы!

Безнекеләр! Хөр камырдан алар
Әллә каян танып алырмын.
Горур үтте авыр гомер юлын,
Сынатмады Фәнис Яруллин.

Әдипләре, шагыйрьләре сыман,
Сүзләремә дәлил Мостафин,
Тәмле телең бер кырыйда торсын
Гамәл җиңә сөйләү остасын.

Егерменче гасыр Дон Кихоты
Диңгезчене кая куясың?
Туры сүзнең тере һәйкәле ул
Миргазиян абый Юнысов!

Мин үзем дә шактый кыен күрдем
Сындырмаган өчен буй-сыным.
Без, баулылар, әнә шундый инде
Өйрәнмәдек сүзнең татлысын.

Әйтсәк әйттек. Чын дөресен ярдык
Дәшмәү килешә ул балыкка.
Ә без кеше Баулы балалары
Таулар холкы безнең холыкта!

Берчак шулай, шигырь укыштырып,
Кич утырдык синдә, Бөгелмә!
Матур кичтә бергә сөйләшкәннәр
Уйландыра мине бүген дә.

«Юбилеең җиткән. Матур датаң.
Эх, уздырыр идек биредә.
Шау-гөр килер идек бергә-бергә,
Туган җирең түгел Бөгелмә».

Бөгелмәме? Миңа үз түгелме?
Уйга салды мине бу җөмлә.
Бабайлардан әгәр башласак та,
Син бурычлы миңа, Бөгелмә!

Кара зинданыңда комбед бабам
Соң сулышын алган ачлыктан.
Шул төрмәгә китерелгән әбкәм
Үткенлеге җиткән качалган!

Ә вокзалың синең, и Бөгелмә!
Атам киткән шуннан сугышка.
Яу кырында калган агаларым
Поезд сөрәннәре сагышлы.

Кара гына түгел истәлекләр,
Ак ягы күп минем хәтернең.
Бөгелмәдә укып белем алган
Укытучы әни, кадерлем.

Синдә укып, яшьлегенә керде,
Апам булды авыл докторы.
Әйе, шулай, иптәш Бөгелмә!
Зур тормышка синнән юл туры.

Синең аэропорттан очтым мин дә,
Самолётлар илтте Казанга!
Бөгелмәдән киткән күпләр белән,
Бөгелмичә, даннар казандык.

Инде мин дә якташ булмасаммы
Мин дә булмасаммы сиңа үз?
Әби-бабамнардан башлап монда
Ярылыплар ята эзебез!

Фин иленә килеп җылы тапкан,
Оя корган кайсы бабагыз?
Рәхмәт инде аңа динен тоткан,
Туган телдә сөйли балагыз.

Илдә генә түгел, ул монда да
Моңлы була икән тулган ай.
Сагынуларын җырларына кушкан,
Шигырь язган икән Туганай.

Туган илдән китү бик тиз лә ул,
Кайтыр юллар гына озактан.
Заманалар авыр, юллар ябык,
«Илкәй» җыры чыккан йозактан.

Суомига килдек җыр эзеннән,
Изге икән монда җыр юлы.
Хәйдәр Финда яңа ватан тапты,
Йолдыз иде илдә җир улы.

Ваһаповның моңын, Хәйдәр җырын
Ятлап үсә сездә балалар.
Сагынулардан азат бу буынга
Идел ярында да ватан бар.

Филүс Каһировка

Филүс Каһировка

Әйдә, җырла, егет, яңгыратып,
Татарымның алтын җырларын.
Ишетсеннәр бар да бу җиһанда
Чын татарча моңлы җыр барын.

Моң өлгесе җырчы сандугачлар
Сайравыннан туктап калсыннар.
Нәрсә соң ул татар моңы, диеп
Сораганнар колак салсыннар.

Моңы барда гына татар бар ул,
Моңы барда аның җаны бар!
Моңлы җырын көбә күлмәк итеп,
Гасырларны кичә татарлар.

Җырла, егет!
Күкрәгеңдә синең Ваһап моңы,
Син илчесе татар җырының!
Туктап калган җыры син Хәйдәрнең,
Дәвамчысы Илһам Шакирның!

Җырла, егет!
Еласыннар, юансыннар тыңлап,
Өметләре өзелеп калганнар.
Җырла, егет, сөенсеннәр әйдә
Моңлы җырдан дәрман алганнар.

Җырла, егет! Син җырлаган чакта,
Моңны җырдан аера алмаслар!

Аргы яктан Шалты ягыннан ук
Ишетелә азан тавышы.
«Фәррах мулла азан әйтә», диләр,
Шул яктанмы җилнең агышы?

Моңлы макәм килеп җитә мондук,
Туктап калып тыңлый баулылар.
Тискәредән җилләр искән чакта,
Күп мәчетләр өнсез калдылар.

«Шөкер әле, Фәррах мулла кыю,
Күтәрелә куллар догада.
Ул барында йорттан качмас иман,
Болай гына тормас дөньялар!»

Әйе, болай гына тормас дөнья,
Исән калу кирәк әүвәле.
Исән калу өчен мичкә ягып,
Ипи салу кирәк әвәләп.

Салыр идең дә бит, оның булса,
Кырларыңнан җыйсаң уңышын.
Мулла улы әнә җиң сызганган,
Ул тотынса, җиңәр унысын.

Икмәк өчен көрәш ул бил алыш!
Җиңеп чыга бары фидаи.
Игенченең эше уңсын диеп,
Шалты кулы кабат догалы.

Ата кеше даннар казанганда,
Укып йөри улы Казанда.
Мул уңышлы Баулы туфрагының
Җир астында икән кызыгы.

Шул кызыкка кызыгалар бар да.
Кызыкмассың кара алтынга!
Газиз улы Гали хәзинәне
Гадел бүлү өчен талпына.

Читкә генә агылмасын «алтын»,
Хезмәт итсен әле Баулыга!
Алтын гөмбәз япкан мәчете бар
Баулыларның кулы догада!

Аръяклардан түгел, аргасырдан
Килеп җитте Фәррах догасы.
Илне-көнне ак иманлы итте,
Иген икте, кара алтын тапты
Бабай, ата, аның баласы.

Әй көз, көяз кыз!
Чылтыратып көмеш яфрак,
Алтын яфрак чулпыларын,
Уйнаклатып тәлгәш-тәлгәш
Балан-миләш алкаларын,
Кәс-кәс басып читекләрен,
Килеп чыга алларыма.

Әй көз, чегән кызы!
Чуар парча шәлен җилпеп,
Тәңкә-тәңкә яфракларны
Сибә дә ул юлларыма,
Итәкләрен җилфердәтеп,
Чытлыкланып көлә-көлә,
Кабат чума урманына.

Әй көз, көйсез кыз!
Бии-бии арый да ул,
Каенга барып сарыла,
Атына талларымда,
«Алгысыдым, юат!» диеп,
Яшь коя алларыма.

Әти, әти, синең туган көнең.
Кем әйтер соң сине картайган?
Тормыш буйлап үткән юлларыңа
Йөз аклыгы булып кар яуган.

Әти, әти, синең туган көнең.
Балаларың янга җыелган.
Үрнәк әти, үрнәк мөгаллим,
Картаймаган, бары олгайган.

«Әти», «әти» дигән балаларың
Хәтерләтә егет чагыңны.
Шәкертләрең безгә сәлам бирә,
Танып йөздә синең чалымны.

Гомер юлын шушы яшькә кадәр
Җырлап үтү үзе егетлек.
Җиң сызганып кылган эшләрең дә
Җитмеш иргә бүлеп бирерлек.

Минем әти, арык күкрәгендә
Арысланнар йөрткән бер адәм,
Гомер буе гел оялып йөрде
Баш чүмечен тишкән ядрәдән.

Илне саклар өчен сугышларны
Күкрәгенә алган солдат ул.
Чигенүләр, җиңелүләр күреп,
Ярым исән өйгә кайткан ул.

Корал төшкән бармакларсыз кулда
Эш коралы тотты ничек тә.
Койма койды, тәрәзәләр уйды,
Олтан салды безнең итеккә.

Күршеләргә сәгать төзәтте ул,
Сыйпап-сыйпап минут укларын.
Үз гомерен бүләк санады ул,
Ятып калганнарны уйлады.

Әти өчен «кардәш» дигән сүздән
Кадерлерәк сүз ул «полкташ».
Полкташлар искә төшү белән,
Хатирәләр китә бертоташ.

Кичке якта солдат балалары
Өстәлләргә җәеп картаны,
Алар белән бергә чиккә бастык,
Үлә-бата кичтек Днепрны.

Кыска булды ла ул бүләк гомер.
Беркөн килеп әти сынатты.
Полкташлар ашыктырды бугай
Сугышларны күкрәгенә алып,
Медальләрсез киткән солдатны.