47
Alkibiades a. Alcybiades (450404 p.n.e.) ateński polityk i wódz, w młodości uczeń Sokratesa; przed wyruszeniem na wyprawę na Sycylię obwiniony o świętokradztwo; po niepowodzeniu wyprawy w obawie przed procesem zbiegł do Sparty, której oddał znaczne usługi w wojnie przeciw Atenom. [przypis edytorski]
48
łyk (pogardl.) mieszczanin. [przypis edytorski]
49
magnetyczne dialogi Sokratesa o tej demonicznej, magnetyzującej sile Sokratesa, którą Nietzsche nazywa fascinierend, przytacza Burckhardt w tomie III str. 382. uw. 1 taki np. szczegół, że uczeń Sokratesa Menon przyrównywał działanie wymowy Sokratesa do owego bezwładu skutkiem uderzenia drętwy elektrycznej (Menon). [przypis tłumacza]
50
efeb (gr.) pot. piękny młodzieniec; w staroż. Grecji młodzieniec u progu dorosłości, 1820 letni, przechodzący obowiązkowe szkolenie wojskowe (efebię), które poprzedzało uzyskanie pełnego obywatelstwa. [przypis edytorski]
51
causa finalis (łac.) ostateczna przyczyna. [przypis edytorski]
52
Ich habe es oft gesagt und werde noch oft wiederholen, die causa finalis der Welt u. Menschenhändel ist die dramatische Dichtkunst (niem.) Często mówiłem i równie często będę jeszcze powtarzał, że ostateczna przyczyna świata i ludzkości to poezja tragiczna. [przypis edytorski]
53
wypowiedział Fr. Nietzsche. Olbrzym skrzykuje olbrzyma Fryderyk Nietzsche: Unzeitgemässe Betrachtungen, II Stück: Vom Nutzen und Nachtheil der Historie für dan Leben, Lipsk 1903. [przypis tłumacza]
54
archont jeden z 10 wysokich urzędników ateńskich, zajmujących się m. in. sądownictwem. [przypis edytorski]
55
Mówi o tym wyraźnie w Osach w. 10441048. [przypis tłumacza]
56
Tak samo zapatruje się na tę kwestię B. Heidhues B. Heidhues, Über die Wolken des Aristophanes, Progr. des kk. Friedrich Wilhelm-Gymnasiums zu Köln 1897. [przypis tłumacza]
57
volens nolens (łac.) chcąc nie chcąc. [przypis edytorski]
58
Syn dowodzi (), że ma prawo bić ojca, nawet matkę () Wtedy nareszcie zrozumiał stary Wykrętowic, jaka ta nauka czy to nie analogiczne zjawisko nasze warszawskie, uświadamiające wiece pedagogiczne? [przypis tłumacza]