Woyciech Zdarzyński, życie i przypadki swoje opisuiący - Krajewski Dymitr Michał 5 стр.


Uczyniłem zadosyć żądaniom kuzyna. Sprowadziłem P. Skarbnika. Assumpt do interesu był od uraczenia, potym84 nastąpiły ukłony, po nich oświadczenie przyiaźni, daley przyrzeczenie protekcyonalney łaski, na koniec sto piędziesiąt tysięcy wpadły nam szczęśliwie w ręce. P. Skarbnik z donacyą dóbr nabytych przy Wołoszczyźnie, i z nadzieią dostąpienia orderów i urzędów, pożegnał nas i Warszawę.

Ta facyenda85 odmieniła nam obydwóm zły humor. Kuzyn nazaiutrz według zwyczaiu (kiedy były pieniądze) rozdał bilety na bal. Gdy się ziechali goście, zdziwiłem się, widząc go, iż na newkę kierową wysypał garść obrączkowego złota, ale prawie odszedłem od siebie, gdy nieszczęśliwa newka przegrała dukaty. Walet karowy iuż zaczął trochę odbiiać, ale as dwa razy zagięty pozbawił wszelkich nadziei. Na koniec dama pikowa obsypana złotem zabrała resztę stu pięćdziesiąt tysięcy. Rozdarł ią kuzyn z gniewu, a ia w zapomnieniu i ciężkim żalu porzuciłem gości i noc całą przepędziłem w wielkich niespokoynościach.

Nazaiutrz, gdym się gotował, iak by pocieszyć strapionego kuzyna, wszedł do mnie w tak wesołym humorze, iak gdyby wczora nic nie miał przeciwnego. Poznałem z dalszey mowy, iż nowa facyenda sprawiła mu ten wesoły humor.

Żyłem w tym domu spokoynie przeszło cztery miesiące. To tylko mię dziwiło, iż ile razy wyieżdżałem z kuzynem, zawsze przez garderobę i skryte schody schodziliśmy na tyły dziedzińca i poboczną bramą, właśnie iak ukradkiem wymykaliśmy się z domu. Gdy dnia iednego wszedłem do przedpokoiu, zastałem w nim pełno ludzi rozmaitego gatunku. Nie wiedząc, co by te assamble znaczyły, opowiedziałem kuzynowi podziwienie moie. Alem się bardziey ieszcze dziwił, gdy mi on bez ogrodki powiedział, iż ci goście są iego kredytorowie, których, nie chcąc słuchać natrętnych uskarżeń, zostowuie poty w nadziei pomowienia z sobą, póki się nie dowiedzą od ludzi, iż pan wsiadł iuż do karety i z domu wyiechał. Ah! Przyiacielu rzekłem do niego iakże możesz być spokoyny na to zamieszanie, które co dzień w domu twoim widzisz?. Rozśmiał się kuzyn i z twarzą wesołą: Iuż to lat kilka rzecze iak patrzę na to z wielką spokoynością. Im bardziey się pomnażaią długi, tym większey spokoyności nabywam, zdaiąc zupełnie na kredytorów troski, których doznaią nieostrachani pozwami i tradycyami dłużnicy.

Gdy to mówił, usłyszałem rozruch iakiś w pałacu; a spytawszy się, co by to było, dowiedziałem się, iż P. Starosta, przyiść nie mogąc do dóbr sprzedanych sobie od kuzyna dla86 kredytorów, którzy ie dawniey zatradowali, traduie nam pałac, meble i wszystkie sprzęty domowe. Przerażony tym niepomyślnym przypadkiem, a boiąc się, aby podobnie nie stało się także z dobrami, które nabyłem od niego, wpadłem iak nayprędzey na pocztę, śpiesząc się dniem i nocą do moiego dziedzictwa. Ale iakżem się zdziwił, gdym tam obaczył P. Skarbnika, który, trafić nie mogąc do dóbr nabytych przy Wołoszczyźnie, po uczynionym kilkakrotnie manifeście o expulsyą przez kredytorów z tych dóbr, które ia nabyłem, ostatnią ieszcze nadzieię swoią pokładał w Warszawie, dokąd wybieraiącego się, na samym prawie wsiadaniu zastałem. Wysłuchawszy cierpliwie wszystkiego, co mu żal przeciwko mnie niosł naówczas do gęby, nie mogłem go przekonać, iż równie mnie, iako i iego zgubiły facyendy87.

Powróciliśmy oba do Warszawy, ale wszystkie starania nasze były nadaremne. Ten, który uciekał przedtym skrycie z domu przed kredytorami, podobnym sposobem uchodził przede mną. A lubo88

15

koniec tu: zwieńczenie, korona, punkt dojścia. [przypis edytorski]

16

zasiągnął dziś: zasięgnął; tu: sięgał; zażył. [przypis edytorski]

17

przytomny (daw.) obecny (przy tym, o czym mowa). [przypis edytorski]

18

płaneta (daw.) dziś: planeta. [przypis edytorski]

19

merydyana (łac. meridiana) linia południkowa. [przypis edytorski]

20

ekwator (daw.) równik. [przypis edytorski]

21

alwar a. Alwar podręcznik do nauki gramatyki łacińskiej (trzytomowe dzieło De institutio grammatica) z XVI w., używany w szkołach jezuickich; pot. nazwa utworzona została od nazwiska autora, portugalskiego jezuity Emmanuele Alvareza (15261586), rektora kolegium jezuickiego; gramatyka została wydana po raz pierwszy w Lizbonie w 1572, pierwszy przedruk polski pochodzi już z 1577 r., a do końca okresu Oświecenia miało miejsce blisko 70 wydań dzieła na terenach Rzeczpospolitej. [przypis edytorski]

22

prawdzić się sprawdzać się. [przypis edytorski]

23

pedes (z łac.) stopa; tu: staroż. miara rytmiczna wiersza. [przypis edytorski]

24

elizja opuszczenie samogłoski w wygłosie a. sylaby końcowej. [przypis edytorski]

25

wiersz tu: wers. [przypis edytorski]

26

potym dziś popr.: potem. [przypis edytorski]

27

autor Zabawek wierszem i prozą Franciszek Karpiński (17411825). [przypis edytorski]

28

za każdą razą dziś: za każdym razem. [przypis edytorski]

29

Chrya działaiąca Chria activa. Rodzay mowy, który dawniey dawano w szkołach. [przypis autorski]

30

dowcip (daw.) inteligencja, spryt, intelekt. [przypis edytorski]

31

wysoko tu: wzniośle; według reguł stylu wysokiego. [przypis edytorski]

32

nie dostawać (daw.) nie starczać; brakować. [przypis edytorski]

33

mało dba o to, aby go zrozumiano, byleby tylko pisał i mówił in forma satyra Rabnera. [przypis autorski]

34

sylogizmu według form, które mądrzy ludzie () w dowcipnym epigrammacie opisali

Barbara Celarent, Darii Ferio Baralipton.
Celantes Dabitis Fapesmo Frisesomorum,
Cesare Camestres Festino Barocco Darapti.
Felapton Disamis Datisi Brocardo Ferison.

[przypis autorski]

35

w przytomności (daw.) w obecności. [przypis edytorski]

36

wieku naszego w naszym wieku. [przypis edytorski]

37

jeżeli (daw.) tu: czy. [przypis edytorski]

38

jeżeli działaiące powinno się stykać z biernym, czy też działać może z daleka Utrum agens debeat esse immediatum posso, an vero agere possit indistans. [przypis autorski]

39

czyli w zepsuciu substlancyalnym rozsypuią się cząstki, aż do materyi pierwszey An in corruptione Substantiali resolvuntur partes usq. ad Materiam Primam. [przypis autorski]

40

jeżeli przedmiot duchowny może zostawać w podpadniku cielesnym; albo przeciwnie przymiot cielesny w podpadniku duchownym Utrum accidens spirituale possit inherere subiecto corporeo, vel e contra accidens corporeum subiecto spirituali. [przypis autorski]

41

o cnocie plastyczney De virtute plastica. [przypis autorski]

42

o początku uszczególniającym Principium individuationis. [przypis autorski]

43

o opowiadanym powszechnym pośledniczym Praedicatum univesale posterioristicum. [przypis autorski]

44

o Adamie ieżeli miał wlaną umieiętność i tak był stworzony iak my, którzy się rodziemy nauczyciele umieiętności lekarskiey Akademii Douay [w roku] 1745 wydali zagadnienie: Utrum Adamoes habuerit umbilicum. [przypis autorski]

45

Doktor Halski Doktor Halensis napisał siedem tomow in folio o siedmiu piórach Herubinów. [przypis autorski]

46

ztąd dziś popr. ubezdźwięcznione: stąd. [przypis edytorski]

47

potym dziś popr.: potem. [przypis edytorski]

48

lubo (daw.) choć, chociaż. [przypis edytorski]

49

susceptant (daw.) pomocnik notariusza; urzędnik sądowy przyjmujący zeznania. [przypis edytorski]

50

suscipiat a te (łac.) przyjęty przez ciebie. [przypis edytorski]

51

kupres (z łac. cupressus) drzewo cyprysowe; tu: przen. kres życia (cyprys był uznawany za drzewo żałobne, cmentarne). [przypis edytorski]

52

god dziś popr. D.lp: godów; gody: wesele, okres świąteczny. [przypis edytorski]

53

prowentowe regestra rejestry dochodów. [przypis edytorski]

54

potym dziś popr.: potem. [przypis edytorski]

55

w posiedzeniu tu: na spotkaniu. [przypis edytorski]

Назад Дальше