36
cychoreum (łac.) cykoria. [przypis edytorski]
37
pieśnia dziś: pieśń. [przypis edytorski]
38
jeograficzny (daw.) geograficzny. [przypis edytorski]
39
azali (daw.) jednakże; tu: czy, czy aby. [przypis edytorski]
40
z owemi wysokiemi formy N.lm zaimka i przymiotnika odnoszących się do rzeczowników niemęskoosobowych (tu: lasy). [przypis edytorski]
41
lasy daw. forma N.lm; dziś: lasami. [przypis edytorski]
42
mury daw. forma N.lm; dziś: murami. [przypis edytorski]
43
dachy daw. forma N.lm; dziś: dachami. [przypis edytorski]
44
większeje dziś popr.: powiększa się. [przypis edytorski]
45
kędy (daw.) gdzie; tu: gdzieś. [przypis edytorski]
46
zapoznany (daw.) zapomniany a. niepoznany; pozostający poza poznaniem (poza kręgiem rzeczy poznawanych). [przypis edytorski]
47
estamp miedzioryt. [przypis edytorski]
48
czemu też Troki nie leżą kędy w Anglii () widok zamku trockiego był u nas wydawany w kilku lichych litografiach i drzeworytach. Ze znakomitszych artystów zwiedzali to miasto: W. Smokowski, W. Dmuchowski, W. Gerson (z którego akwareli dajemy tutaj kopię), a już w napisaniu tego artykułu, uczeń S. Petersburskiéj Akademii Sztuk Pięknych, p. Sokrat Werebiew bawił tu całe lato 1855 i w ślicznym obrazie utrwalił ruiny zamku na wyspie. Godzien widzenia jest widok Trok w obrazie olejnym jakiejś damy, który posiada dr. Tytius w Wilnie. [przypis autorski]
49
przed wieki daw. forma N.lm; dziś: przed wiekami. [przypis edytorski]
50
ewikcjonować (z łac.) gwarantować. [przypis edytorski]
51
Stanisław Pokrytski w 1688 zapisał na ich klasztor obacz: Dzieje Dobroczynności, rok drugi, s. 162 i Tamże, s. 584, oraz Mapę Nieświeżską Klasztorów Bernardyńskich przez Hirsę Lejbowicza. [przypis autorski]
52
Jerzy Pac, zabity () od Szwedów w Białymstoku ob[acz]: Niesiecki, t. VII, s. 223. [przypis autorski]
53
smakownie dziś popr.: ze smakiem; gustownie. [przypis edytorski]
54
starożytny obraz N. Panny słynący cudami () znany z wielu obrazków rozsianych pomiędzy ludem zasługuje tu na wzmiankę obrazek Matki Boskiéj Trockiéj rytowany na blasze przez Bartłomieja Strachowskiego. [przypis autorski]
55
Hołowczyce, Droboły i Czubajowka dla tych to snadź wiosek w powiecie pińskim starał się o plebanię trocką w 1788 sławny historyk polski Adam Naruszewicz rodem Polesianin (obacz: Znakomici mężowie polscy, przez J. Bartoszewicza, s. 50). Nie wiedząc o tém polskiém uposażeniu trockiéj parafii, nie mogliśmy pojąć, o jakich tu Trokach mowa i rumieniliśmy się naszéj niewiadomości o probostwie trockiém czyniącém rocznie 30 000 dochodu i leżącém całkiem w powiecie pińskim; aż zajrzenie do kroniki kościelnéj trockiéj oświeciło nas. Nie dziwimy się, napotykając nieraz u literatów warszawskich małą znajomość rzeczy litewskich; ale kiedy taki historyk jak p. Julian Bartoszewicz Troki przenosi na Poleś, to już uważamy za niedarowaną niebaczność. [przypis autorski]
56
Połowa funduszu szła na proboszcza i szkołę () obacz: Dzieje Dobroczynności, t. I, s. 254. [przypis autorski]
57
Eustachy Wołłowicz () ołtarz Najświętszej Panny obacz: Akta kapituły wileńskiéj. [przypis autorski]
58
W r. 1718 mury kościoła () Obacz: [Adam Benedykt] Jocher, Obraz bibliogr[aficzno-historyczny literatury i nauk w Polsce, od wprowadzenia do niej druku po rok 1830 włącznie], nr 9051, [uzup. red. WL]. [przypis autorski]
59
Skarbiec kościelny () posiada () dwoje dużych złotych zausznic () obacz: Kronikę Kościoła w rękopiśmie. [przypis autorski]
60
Skarbiec pościelny () posiada () czterdzieści dziewięć sztuk rozmaitych kosztowności ze złota () obacz: Dzieje dobroczynności, rok III, s. 1281. [przypis autorski]
61
buława hetmańska złożona jako votum przez Michała Paca, hetmana wielkiego litewskiego obacz: testament Paca w Wizer[unki] i rozstrz[ąsania naukowe], tomik 18. [przypis autorski]
62
maroder dziś: maruder. [przypis edytorski]
63
ustawnie (daw.) nieustannie, stale, uporczywie. [przypis edytorski]
64
zawarty (daw.) zamknięty. [przypis edytorski]
65
lubo (daw.) chociaż. [przypis edytorski]
66
sztuczny (daw.) wymyślny, stosowny do zasad jakiejś sztuki (kunsztu); sprytny. [przypis edytorski]
67
snadź (daw.) widocznie. [przypis edytorski]
68
lubo (daw.) choć, chociaż. [przypis edytorski]
69
szlachta zezwoliła () na erekcję kościoła () zastrzegłszy sobie () prawo hałasowania podczas sejmików () To ciekawe laudum województwa trockiego odszukał uczony hr. Eustachy Tyszkiewicz. [przypis autorski]