Historia od stworzenia Świata. …i nie ma już czasu… - Rem Wоrd 13 стр.


Na Tajnej Radzie Dolgoruki przedstawia cesarzowi fałszywy testament; przyznać prawa do tronu pannie młodej Piotra II, Ekaterinie Dolgoruce. Potężni Golicynowie rozśmieszają swoich konkurentów. Anna Ioannovna, córka brata Piotra Wielkiego, Iwana Piątego, wdowy po księciu Kurlandii, zostaje cesarzową.

W 1735 roku rozpoczyna się kolejna wojna z Turcją i Chanatem Krymskim. Armia rosyjska zdobywa Azowa i Oczakow. Trzy podróże na Krym odbywają się w odstępie roku lub dwóch. Armia dociera nawet do Bakczysaraju, stolicy chanatu, ale wraca z powodu braku jedzenia i wody. Epidemia cholery, która wybuchła w 1736 r., Redukuje znaczną część armii, a także całą populację półwyspu. Europejscy sojusznicy wycofują się z wojny. Zgodnie z traktatem pokojowym w Belgradzie z 1737 r. Rosja traci wszystkie podboje, z wyjątkiem Azowa, pod warunkiem zburzenia jej fortyfikacji. Wyjście na Morze Czarne i handel są dozwolone wyłącznie na statkach tureckich.

Śmiejąc się z Dolgoruki, próbując uczynić monarchię możliwą do zarządzania, bracia Golitsyn wpadają w niełaskę pod zarzutem zdrady stanu.


Anna Ioannovna (1693—1740), rosyjska cesarzowa, czwarta córka Iwana Piątego i Carycy Praskowej Fiodorowna


W 1740 roku Anna Ioannovna umiera na atak kamicy moczowej. Zgodnie z testamentem cesarzem zostaje syn siostry cesarzowej, dwumiesięczny Ioann Antonowicz. Dzięki regencji matki i opiece Biron dziecko rządzi rokiem. Ponadto Elizaveta Petrovna, córka Piotra Wielkiego, urodzona przed ślubem cara z Ekateriną Skavronskaya, zasiada na tronie z pomocą strażników pułku Preobrażeńskiego, którzy nie chcą walczyć w zimnej Finlandii ze Szwedami. Wszystkie portrety, księgi kościelne, paszporty, monety z wizerunkiem młodocianego króla są konfiskowane. Iwan Szósty wraz z rodzicami udaje się do Twierdzy Shlisselburg. Tutaj on, bawiąc się pająkami i szczurami, jest przetrzymywany w izolatce bez komunikacji z ludźmi.

W 1741 r. Szwecja, nie zdając sobie jeszcze sprawy, że znalazła się w kategorii drugorzędnych militarnie mocarstw europejskich, chcących zwrócić Terytoria Północne, wypowiedziała wojnę Rosji. Główne działania odbywają się w tej samej Finlandii. Rok po wstąpieniu na tron Elżbieta pochyla mieszkańców tych ziem na stronę Rosji. Główną marchewką jest możliwość stworzenia własnego stanu. Siły stron są w przybliżeniu równe. Straty są również mniej więcej takie same. Armia rosyjska 10,5 tys., Szwedzka 12 tys. W końcu wojska szwedzkie kapitulują, wracają do domu, pozostawiając artylerię rosyjską.

W 1757 roku w ramach szerokiej koalicji Rosja rozpoczęła działania zbrojne przeciwko Prusom. Powodem jest bezprawna aneksja Saksonii. Wraz z wojskami austriackimi podczas bitwy pod Kunersdorf udaje jej się pokonać wojska Fryderyka II. Z 48 tysięcy żołnierzy, według samego niemieckiego monarchy, tylko 3 tysiące pozostało przy życiu. Ale alianci wplątują się w rozkazy i zamiast natychmiastowego marszu na Berlin, rozpraszają się. Przypuszczalnie ten «cud» jest związany z Katarzyną-Fridericą, przyszłą cesarzową i jej świtą – naczelnym wodzem Apraksinem i kanclerzem Bestuzhevem, którzy prowadzą swoją tajną grę na dworze Elżbiety. Drugi «cud Domu Brandenburskiego», na który Adolf Hitler po raz trzeci liczył później, nastąpi w styczniu 1762 roku. Piotr III, który wstąpił na tron, etniczny Niemiec, fanatyczny wielbiciel Fryderyka II, złamie traktat z Austrią bez wyjaśnienia i zawrzyj oddzielny pokój.


Elizaveta Petrovna (1709—1761), najmłodsza córka Piotra Wielkiego i Katarzyny. Cesarzowa daje początek Galomanii. Od dziecka marząc o związaniu się z Burbonami pilnie uczy się języka francuskiego. Elżbieta jest w tajnym małżeństwie kościelnym z Aleksiejem Razumowskim. Księżniczka Tarakanova (imię własne – Elizaveta Vladimirskaya) podawała się za dziecko urodzone w tym małżeństwie lub tak się wydawało.


W 1761 roku bezdzietna i niezamężna Elżbieta umiera na nierozpoznaną chorobę po nagłym krwawieniu z gardła. Odziedziczył ją wnuk Piotra Wielkiego, syn jego córki Anny z drugiego małżeństwa i książę Holsztynu, dynastia książęca Holstein-Gottorp (Niemcy). Właściwie, zgodnie z dynastycznymi zasadami dziedziczenia, Anna dołącza do tego klanu. Jej dzieci nie mogą już w ogóle być «Romanowami». Ale w warunkach kryzysu politycznego na ten drobiazg nie zwraca się uwagi. Najważniejsze jest teraz przynajmniej odrobina «królewskiej» krwi.

Tak więc Karl Peter Ulrich, znany również jako Piotr Trzeci Fedorowicz, zasiada na tronie rosyjskim. Na zdrowie i wychowanie chłopca wpływa fakt, że niegdyś księcia chłostano rózgami, kolanami zakładano na groszek i poddawano bardziej wyszukanym torturom. Młody człowiek wydaje się być skłonny do spraw wojskowych. Jednak przywiązuje wagę nie do manewrów i wsparcia materialnego armii, ale do musztry i parad. W wieku 17 lat, już na dworze rosyjskim, Piotr poślubił Zofię Fryderyk Augustę, pochodzącą z niemieckiego miasta Szczecin, przyszłą Katarzynę II. Dostojnicy przydzielają nawet mentorów parze monarchów – wzorowej parze małżeńskiej. Ale to niewiele pomaga. Zamiast wypełniać obowiązki powierzone jej mężowi, według współczesnych, książę wieczorami bawi się z blaszanymi żołnierzami. Piotr jest niemile zaskoczony, gdy w 1754 roku Katarzyna nadal rodzi jego syna Pawła (przyszłego cesarza). Jednak więź emocjonalna między małżonkami pozostaje.

Za Piotra III zaczynają działać pewne rozsądne prawa, ale są one raczej pracą domową wpływowych szlachciców. Inicjatywa własna monarchy to powrót Prus Wschodnich, które od czterech lat są częścią Imperium Rosyjskiego, ich dawnemu właścicielowi, ukochanemu cesarzowi Fryderykowi II. Pomysł niezupełnie zrealizowany – redukcja majątku kościoła, zniesienie monastycznej własności ziemi, zakaz ikon. Trzecim niezwykłym pomysłem rodaka Holsztyna jest wojna dynastyczna z Danią, wieloletnim sojusznikiem Rosji, o Szlezwik (terytorium na południu Danii) przejęty od niemieckich przodków Piotra III.

Peter myśli również o poślubieniu swojej ulubionej Elizavety Vorontsovej. Relacje z jego prawowitą żoną, Katarzyną, naturalnie nieco się pogarszają. W szczególności cesarz uważa, że można ją nazwać «głupią» w obecności dworu i obcych książąt za odmowę wysłuchania toastu na stojąco.

Zainteresowane osoby szykują zamach pałacowy. Te rzeczy zwykle wymagają wysokiej jakości gotówki. Catherine zwraca się o pomoc do Francuzów i Brytyjczyków. Francuzi starają się nie rozumieć subtelnych wskazówek. Ale ambasador brytyjski z łatwością podaje żądaną kwotę: 100 tysięcy rubli złota.

Piotr Trzeci waha się przed marszem do Danii, chcąc należycie uczcić swoje imieniny (28 czerwca 1762) w Peterhofie. Jednak po przybyciu do pałacu nie znajduje oficjalnego organizatora święta – swojej drugiej połowy, Katarzyny. Jest już w Petersburgu, składając ślubowanie od św. Synod, Senat, pułki strażnicze i część ludności. Znowu wahając się katastrofalnie, monarcha pędzi jachtem do Kronsztadu. Jednak garnizon fortecy na wyspie zdołał już złożyć przysięgę wierności pani Katarzynie. Ostatnim sposobem na uratowanie tronu i siebie jest armia w Prusach Wschodnich. Ale cesarz męczy się takim rzucaniem. Piotr wraca do rezydencji i podpisuje dekret abdykacyjny.


Piotr Trzeci Fiodorowicz (1728 – 1762), książę Holsztynu, cesarz rosyjski. Ojcem monarchy jest bratanek króla Szwecji Karl Friedrich Holstein. Matka – Anna Petrovna, druga córka Piotra Wielkiego i Katarzyny Pierwszej.


Jedynym pragnieniem jest teraz, aby żona pozwoliła mężowi wyjechać do rodzinnego Holsztynu. Jest to teoretycznie możliwe. Prawie nigdy. Sytuacja wymaga całkowitej pewności.

Piotra Trzeciego znajduje się w pałacu miasta Ropsza (przedmieścia Sankt Petersburga), pod opieką wybitnych braci Orłowów. Oficerowie nie odważają się dobić cesarza własnymi rękami. Znajdują wyjście. W akcji biorą udział senator Grigorij Teplov i Fiodor Wołkow, aktor, założyciel Teatru Rosyjskiego, których Piotr III nie raz został uznany za geniusza scenicznego. Ten ostatni, jak wynika z badań historyków, jest najbardziej prawdopodobnym mordercą cesarza.

Katarzyna II wstępuje na rosyjski tron. Otwiera się epoka Katarzyny, złoty wiek szlachty. Tak, niemiecka cesarzowa, przedstawicielka suwerennego rodu Gottorpów z dynastii Oldenburskiej, która objęła tron podczas zamachu stanu. Ale to właśnie niepewność sytuacji zmusza Catherine do poszanowania interesów stron, do znalezienia równowagi, do dokładnego zbadania procesów zachodzących w społeczeństwie. Nie jest regentką pod rządami swojego syna Pawła, ale wbrew regułom, «z woli wszystkich Naszych lojalnych poddanych, wyraźnych i nieudawanych», pełnoprawną cesarzową.

Jedną z innowacji jest sekularyzacja ziem klasztornych. Wcześniej poborem podatków, zarządzaniem wsiami należącymi do kościoła zajmowali się sami duchowni. Rolnicy pracowali jako pańszczyzna, wykonywali wiele naturalnych obowiązków wprowadzonych «z przyjaźni» i popadali w niewolę za długi. Teraz chłopi, których jest milion, a to tylko mężczyźni, są uwalniani od feudałów kościelnych. Uzyskują wiele swobód, praw, nazywają się «gospodarczymi» i płacą państwu osobiście półtora rubla rocznie. Ich wioski są pod nadzorem emerytowanych oficerów. Klasztory, których liczba jest trzykrotnie zmniejszana, otrzymują kwoty na utrzymanie ze skarbu państwa.

Rosną wpływy Rosji w Polsce. Polscy i litewscy magnaci otwarcie przeciwstawiają się monarchowi Stanisławowi Poniatowskiemu, który został wybrany w 1764 roku. Stronę byłej kochanki Katarzyny II przejmuje potężny wschodni sąsiad. Na zaproszenie króla imperium wprowadza na terytorium Rzeczypospolitej kontyngent wojskowy. Konfederaci, ponosząc klęskę po klęsce ze strony wojsk Suworowa, nie znajdują nic lepszego niż zwrócenie się do Turcji (nagrodą za pomoc Turków jest Wołyń i Podole).

…W maju 1764 roku cesarzowa po konsultacji z naukowcem M. Łomonosowem wysyła wyprawę na biegun północny. Dowódcą sześciu statków wyposażonych w doskonały wówczas sprzęt był kapitan V. Chichagov. Wyprawa zatrzymuje się na północny zachód od Spitsbergenu (wyspa Grumant), osiągając szerokość 80 stopni i pięć minut, przed lodem nie do pokonania. Druga kampania wygrywa na północy tylko o jedną minutę geograficzną. Nie ma więc uzasadnienia nadzieja Łomonosowa, że «lód się rozproszy» i rosyjskie statki dotrą do brzegów Ameryki Północnej.

…Pod jakimś pretekstem władze tureckie więzią rosyjskiego ambasadora Obreskova w zamku z siedmioma wieżami. To, zgodnie ze zwyczajem osmańskim, oznacza początek wojny na pełną skalę. W odpowiedzi 29 listopada 1768 roku Katarzyna również wypowiedziała wojnę. Rosyjska flota zostaje wysłana na Morze Śródziemne pod kontrolą faworytów, braci Orłowa. Jego głównym celem jest wzniecanie antytureckich powstań wśród ludów chrześcijańskich podbitych przez Turków. Tatarzy krymscy przekraczają granicę rosyjską i atakują Noworosję. Koło wojny się kręci. Oddział rosyjski zajmuje Azow i Taganrog. Brzęk toporów i zgrzytanie pił oznacza odrodzenie flotylli Azov. Po drugiej stronie teatru działań wojennych książę Golicyn prowokuje Turków, odchodzi i dwa miesiące czeka, aż łup sam do niego dotrze. Rzeczywiście, Turcy przybywają, ale z powodu korupcji, która panuje teraz w społeczeństwie osmańskim, są wyczerpani, głodni i zdemoralizowani. W 1770 roku dojdzie do serii zaciętych bitew. Należy zwrócić szczególną uwagę na bitwę nad rzeką Cahul, na południu współczesnej Mołdawii. Siły stron: armia rosyjska – 32 tys., 118 dział, armia turecka – 150 tys. Ze 140 działami. Oddział Tatarów, 80 tysięcy bojowników przygotowuje się do ataku na wozy Rumiancewa. Dowódca wycofuje część żołnierzy, aby ich chronić. Do ogólnej bitwy pozostało tylko 17 tysięcy ludzi. W nocy 1 sierpnia żołnierze ustawiają się na kwadracie 800 żołnierzy i ruszają w przyspieszonym tempie w kierunku armii osmańskiej. Kawalerii tureckiej, podobnie jak kawalerii w ogóle, trudno jest zaatakować piechotę kadrową przygotowaną do bitwy. Rosyjskie działa są skuteczne. Zamieszanie jest spowodowane dziesięcioma tysiącami janczarów, którzy pojawili się na flance. Po interwencji funkcjonariuszy plac kontynuuje ofensywę. Oddział Kurdów w ramach armii osmańskiej, zamiast pomagać Turkom, zostaje zabrany, aby ich splądrować. Następnego dnia rosyjski oddział atakuje przeprawę przez Dunaj. Tutaj na 300 statkach resztki armii tureckiej próbują się ewakuować. Straty stron. Armia turecka liczy 8 tys. Żołnierzy, 140 dział, 4 tys. Jeńców «umiarkowanych». Armia rosyjska – 364 osoby.

Co więcej, prawie bez oporu, wojska rosyjskie po raz pierwszy zdobywają strategicznie ważną fortecę Izmail. Problemy z dostarczeniem zapasów, nawiązaniem wszechstronnych relacji z sojusznikami należą już do przeszłości. Katarzyny pozostaje na zimę w Mołdawii i Wołoszczyźnie.

Rosyjska flota przemieszcza się z Bałtyku na Morze Śródziemne, tracąc 40% sprzętu z powodu wycieków i innych incydentów. W celu zajęcia tureckich ufortyfikowanych punktów wraz z greckimi rebeliantami lądują desantowe siły desantowe. Na początku wszystko się udaje, ale po tym, jak Grecy okrutnie rozprawili się z jeńcami wojennymi – już nie. Ponadto na czele floty stoi dwóch admirałów, co może powodować pewne tarcia. Ulubiony Katarzyny II, Aleksiej Orłow pełni rolę potężnego arbitra. Po rozgrzewkowym starciu w Cieśninie Chios, gdzie straty stron są w przybliżeniu równe, dochodzi do bitwy pod Chesme. Rozwija się po prostu. Po poważnym ostrzale artyleryjskim rosyjskie okręty wypuszczają cztery statki strażackie przeciwko flocie tureckiej skulonej w zatoce. Przy dwóch takich torpedach wioślarskich załoga jest ewakuowana na łodziach zbyt wcześnie. Trzeci statek osiadł na mieliźnie w pobliżu baterii przybrzeżnej, uniemożliwiając jej prowadzenie celnego ognia. Czwarta «torpeda» zazębia się z pancernikiem, podpala go i kilka minut po tym, jak drużyna opuści statek strażacki, eksploduje.

Gruz spada na inne tureckie statki, powodując burzę pożarową. 14 tureckich pancerników, 6 fregat i niezliczona liczba małych statków płonie i tonie. Z 15 tysięcy tureckich żeglarzy ratuje się 4 tysiące. Rosyjska flota kontroluje całe Morze Egejskie. Rozpoczyna się blokada Dardaneli – wielu cieśnin między wyspami u zachodniego wybrzeża Turcji. Głównym celem w przyszłości jest zdobycie Konstantynopola. Obywatelstwo rosyjskie przyjmuje 27 wysp Archipelagu Egejskiego. Flota liczy do 50 proporczyków. W sierpniu 1773 roku rosyjska eskadra rozpoczyna oblężenie Bejrutu (wówczas Syryjskiego). Dwa miesiące później miasto kapituluje. Jest przekazywany sojusznikom, którzy przyjęli patronat Rosji. W tym samym czasie 200 000 piastrów odszkodowania, zgodnie z przepisami morskimi (nie jest to zwykła poprawna wojna dla Rosjan), jest rozdzielanych między załogi statku.

Назад Дальше