\oddsidemargin=0
хатолик беради.
5.2. Balandligi
Yuqori xoshiya bilan yuqori kolontitul orasidagi kattalik \topmargin parametri bilan ornatiladi (uslub bilan taminlangan). Sahifaning yuqori qismida qoshimcha ravishda bosh joy boladi, uning kattaligi sarlavha uchun ajratilgan maydonga teng. \headheight parametri kolontitul kengligini belgilaydi. Matn balandligi \textheight parametri bilan ornatiladi. Ushbu olchamni hisoblashda na sahifa raqamlari, na yuqori va kolontitullar hisoblanmaydi, sinf tomonidan taqdim etilgan bolsa, sahifadagi matnning toliq balandligi \textheight dan katta boladi.
Nazorat savollari
1. \textwidth vazifasi nima?
2. \textwidth buyrugini umumiy korinishini ifodalang.
3. \oddsidemargin buyrugi vazifasi nima?
4. \topmargin buyrugi vazifasi nima?
Topshiriqlar
1. Ixtiyoriy bir betlik matnni kiritib chap, ong, yuqori va pastki hoshiyalarini turli qiymatlarga ozgartirib, chop etishga hujjat tashkil eting. Xar bir ozgarishni sinab koring.
5.3. Sahifani bir butun sifatida almashtirish
Sahifani bir butun sifatida almshtirish chop etish natijalariga qarab boshqarish uchun zarur. Haqiqiy masofalar matnni bosib chiqarganingizda aniqlanishi mumkin. Matndan varaqning chetiga qadar \topmargin kabi parametrlar bilan belgilanadigan kabi bir xil emas. Gap shundaki, siz foydalanayotgan printerda qogoz varagining chekkasi qayerda ekanligi togrisida turli xil fikrlar bolishi mumkin. Ushbu namoyishlar haqiqatga mos kelishi uchun siz chop etish uchun foydalanadigan printerni dvi-drayverni sozlashingiz kerak boladi. Agar buni amalga oshirishni xohlamasangiz, bosilgan varaqdagi butun sahifaning ornini butunlay ozgartirishingiz mumkin. Buning uchun (preambulada) ikkita TEX buyruqlari \hoffset va \voffset parametrlarining qiymatlarini ornatiladi. Masalan, agar preambulada quyidagilar keltirilgan bolsa: alshtirish
\hoffset=-5mm
\voffset=4.2mm
keyin butun sahifani butunlay (barcha sarlavhalar va kolontitullar bilan, sahifa raqamlari bilan va hokazo) bosib chiqarishda 5 chapga, 4.2 pastga siljiydi.
Rasm 5. Sahifa strukturasi.
Nazorat savollari
1. \hoffset buyrugi vazifasi nima?
2. \voffset buyrugi vazifasi nima?
3. Keltirilgan buyruqlar umumiy korinishini korsating.
4. Hujjatni shakillanishida zarur bolgan buyruqlarni sanang.
Topshiriqlar
1. Ixtiyoriy bir betlik matnni kiritib \hoffset, \voffset buyruqlari asosida chapga va pastkga surishni turli qiymatlarga ozgartirib, chop etishga hujjat tashkil eting. Xar bir ozgarishni sinab koring.
5.6. Hujjatlarni tartiblash
LATEX bilan ishlashda sarlavhalar va bolimlarni raqamlash maqsadga muvofiqdir. Hujjatni raqamlash, qolda emas, balki maxsus buyruqlar yordamida. Dastlab, misol sifatida \section buyrugidan foydalanib, ulardan qanday natija olishni korib chiqamiz.
5.6.1. \section buyrugi
Siz hujjatning sarlavhali qismini boshlashingiz kerak deylik « Кое-что о слонах». Buning uchun buyruq quyidagicha yozilishi mumkin:
\section {Fillar togirisida}
\section buyrugi bitta majburiy argumenti bor bolim nomi (xuddi shu kolontitullar, agar siz «yaratish» buyrugini bersangiz). Bolimlar orasidagi boshliqlar, ularning raqamlanishi, bir xil sarlavhalar va kolontitullar bularning barchasi avtomatik ravishda amalga oshiriladi. \section buyrugi majburiy argumentdan tashqari, majburiy bolmagan argumenti ham bor.
Majburiy bolmagan argument majburiy argumentdan oldin keladi, u toldiruvchi bolib, sarlavxani qisqartirilgan korinishi bolishi mumkin.
Misol:
\section [Fill mavzusi] {Fillar togirisida}
Sarlavhaning qisqartirilgan versiyasiga ehtiyoj qachon paydo boladi,
qachonki sarlavha uzunligi kolontitulga mos kelmaydi. U korinib turadi. Quyidagi yozuv (xabar) korsatib turadi:
Overfull \hbox has occurred while \output was active.
Bolimni \label buyrugi bilan belgilash mumkin. Undan keyin \ref buyrugi bolim nomerini beradi. Misol:
\documentclass [12pt] {article}
\usepackage [T2A] {fontenc}
\usepackage [russian] {babel}
\begin {document}
\section {Нималар филлар тўғрисида}
\label {elephants}
Бизни китобни ушбу бўлимида
Асосан филлар тўғрисида сўз боради.
Филлар (бўлим аниқловчисига
қаранг.~\ref {elephants}) ~
улкан ва кучли хайвон.
\end {document}
Hujjat kompanovka qilingandan keyin ekranda quyidagi xosil boladi:
5.6.2. Hujjatni taxrirlash
Endi standart LATEX sinflari tomonidan taqdim etilgan hujjat bolimlarini belgilash boyicha barcha buyruqlarni sanab otamiz. Ularning aksariyati aynan \section buyrugi kabi ishlaydi. Bolimlarni taxrirlash uchun quyidagi buyruqlar mavjud:
\part (\ qism), \chapter (\ bolim), \section (\ qism), \subsection (\ kichik bolim), \subsubsection (\ kichik qism), \paragraph (\ paragraf), \subparagraph (\ kichik paragraf)
Ushbu royxatda har bir keyingi buyruq avvalgisiga nisbatan kichikroq bolimni belgilaydi. \chapter buyrugi proc va article sinflarida aniqlanmaganligiga etibor bering (ushbu holat tufayli maqola osongina kitob bobiga aylantirilishi mumkin), qolgan buyruqlar tortta asosiy sinfda aniqlangan.
Ushbu jadval tushuntirishlarni talab qilmaydi, faqat bitta istisno: agar hujjat sinfi article yoki proc bolsa, unda royxatning ruscha nomini olish uchun malumotnomalarni, siz \refname buyrugini ozgartirishingiz kerak, agar report yoki book keyin \bibname buyrugiga. Ushbu ikkita holatni chalkashtirmang, aks holda LaTeX xatoni aniqlaydi va sizning buyrugingizni bajarishni rad etadi.
Nazorat savollari
1. \section buyrugi vazifasi nima?
2. \section buyrugi argumentini tushintiring.
3. \label buyrugi vazifasi nima?
4. \section buyrugi majburiy bolmagan argumentini tushintiring.
Topshiriqlar
1. Ixtiyoriy uch betlik matnni kiritib matnda bolimlar tashkil etish buyriqlari yordamida bob, kichik bob, paragraf, paragraf punkit osti korinisidagi sarlavxalarni ozgartirib, chop etishga hujjat tashkil eting. Xar bir ozgarishni sinab koring.
2. Kiritilgan matindagi sarlavhalar shriftini ozgartirib chop etish hujjatini tashkil eting.
3. Kiritilgan matnni turli olchamdagi qogozlarda chop etish uchun matn chet chegaralarini ozgartirib hujjatlar tashkil eting va sinab koring.
4. Kiritilgan matnni abzaslarini tashkil eting.
6. Jadvallar bilan ishlash
tabular muhitini (okrujeniya) LaTeX da foydalanish jadvallarni tashkil etishda muhim axamiyatni kasb etadi. U avtomatik tarzda tekislash, ustunlarga bolish simmetriyani saqlash imkoniyatini beradi. Agar jadval formulalardan iborat bolsa array muhitidan foydalaniladi.
6.1. Oddiy jadvallar
tabular muhiti jadvalni yaratadi. Muhitni umumiy korinishi quyidagicha: