Ул әле ерак шундый.
Бүген яшә, бүген шатлан,
Гомеркәй ике килми.
Җирдәге оҗмаһ
Бигрәк көлергә яратам,
Көлеп, хәлләрем бетә.
Һәр нәрсәдән кызык табып
Күңелле яшәүгә ни җитә?
Кайда мин шунда кызык,
Башкалар аны күрми.
Кызыкны күрә белгәнгә,
Йөземнән елмаю китми.
Көлеп яшик, дуслар,
Гел шат, шаян булыйк.
Һәр кеше дә бу дөнъяда
Бәхетле яшәргә лаек.
Шатланып яшәргә кирәк,
Дөнья матур, яшәү рәхәт.
Җирдәге оҗмаһ өчен
Ходайга бик зур рәхмәт.
Шатлык биюе
Ата казның шәп кәефе,
Ул бүген әти булды.
Мондый бәхет кемгә шулай
Килеп эләгә әле?!
Бик озак көтте ул,
Тышта ялгызы басып.
Тамагына аш бармады,
Эчмәде хәтта су да.
Карлы яңгырга чыдап,
Баскан килеш йоклап,
Көтте ул өметләнеп,
Тәрәз ягына карап.
Ниһаять, кояш йылмайды,
Табигатькә төс керде.
Кинәт яшел чирәмгә
Сары йомгаклар тәгәрәде.
Тәү тапкыр ата күрде
Газиз балакайларын.
Ата казның исе китте:
«Бу бит минем балалар,
Бигрәк матур бәпкәләр,
Үзләре миңа охшаганнар».
Аяклар үзеннән үзе
Китте биюгә төшеп.
Әй, биеде тыпырдатып,
Булганчы күңелкәе.
Инә каз оялып кына
Тамашаны күзәтте.
Биеп беткәч йөгерде
Газизләре янына.
Канатларын киң җәеп,
Гаиләсен алды кочагына.
Кузеннән бер тамчы яшь
Тамды үлән өстенә.
Әйбәт, бар да әйбәт,
Ул бәхет яше генә.
Җимеш
Бакчадагы алмагачлар
Утыра ак чәчкәдә.
Табигать тынып калган,
Мөгаен, нидер көтә.
Ул бит яхшы белә,
Юкка атмаган агач.
Димәк, булыр җимеше,
Бераз көтеп торгач.
Җил урап уза агачны,
Чү, шауламагыз сез дә.
Таҗ вакытсыз коелса,
Җимеш бирми ул чәчкә.
Бала көткән ана да
Сак кына басып йөри.
Яратып сыйпап куя
Барсын да сизә бәби.
Күпме наз, мәхәббәт
Аның нурлы карашында.
Бәхетле елмаеп куя,
Матур уй килсә башына.
Аңа бар да сокланалар,
Фәрештә бу дип уйлап.
Өрмәгән җиргә утыртмыйлар,
Кадерләп, ихтирамлап.
Нинди күркәм күренеш
Тирә якта күрәм мин.
Әллә төш булды, әллә хыялым,
Ә тормышта нәкъ киресенчә.
Дөньяны үзгәртеп булмый инде,
Өмет бар тик Ходайда.
Зинһар, Аллам, ярдәм итче
Бала көткән анага.
Якты киләчәк
Урам буйлап кайтып килә,
Чак атлап бер кырмыска.
Кулбашлары сәленгән,
Башы өелгән аска.
Иртән торды кояш белән,
Ул күптән инде йоклый.
Кырмыска чак эш бетереп,
Өенә таба атлый.
Юынырга түгел, ашарга да
Хәле бөтенләй калмаган.
Кара җирдә эшли бит ул,
Кәсебе калган ата бабадан.
Юкка чыкты шым гына,
Кайда китеп югалды,
Нәкъ сигез сәгатьлек эш
Болай булмаска тиеш.
Юкка көрәшкәннәр икән
Безнең ата бабалар.
Дөрес эшләп, ял итеп,
Матур яшәсеннәр иде балалар.
Караңгыдан караңгыга кадәр,
Кырмыска кебек эшләп,
Яшьләрнең гомере уза,
Гаилә корырга да юк исәп.
Кырмыска күпкә чыдар,
Биле нечкә булса да.
Кешегә ярдәм кирәк,
Көчле дип саналса да.
Һәр кешенең хокуры бар
Сигез сәгатьлек эшкә.
Якты киләчәкне көтергә
Түземлек бир Ходай безгә.
Кеше күңеле
Кеше күңеле бигерәк нечкә,
Җеп кебек, өзелергә тора.
Каты бәрелмәгез кешегә,
Тиз төзәлми бит яра.
Бирелгән кешегә тел
Сөйләшеп яшәр өчен.
Әгәр бүре сөйләшә алса,
Усал сөйләшер иде гел.
Бүре булмыйк, дуслар,
Кеше бит акыл иясе.
Сүзнең кадерен белик,
Уйлап сөйлик сүзне.
Матур сүз әйттегезме
Әле бүген берәйсенә?
Өлгергәнсез, димәк, ул кешенең
Кояш балкый күңелендә.
Кеше шатландыра белсәң,
Үзең дә алырсың шатлык.
Җир шары әйләнгән кебек,
Бар да әйләнеп кайтыр.
Укырга өйрән
Аю күзлеген кигән,
Алдына куйган китап.
Бигрәк кызык язганнар дип,
Укып утыра, мактап.
Ә син укый беләсеңме?
Белмәсәң, тизерәк өйрән.
Китап яраткан кеше
Һәрчак булыр белемле.
Энәле алма
Керпе малае алма тапкан,
Шатланып, уйлап куйган:
«Хәзер кайтам да өйгә,
Бүлеп бирәм әти әнигә».
Алма киткән тәгәрәп,
Керпе күзе булган түгәрәк.
Тиз генә йомарланып,
Алманы куа киткән.
Ике алма тәгәрәгән,
Бүренең ушы киткән:
«Нишләп алмагачта
Энәле алма үскән?».
Иң яхшы скульптор
Көзгегә карап попугай
Соклана үзенә һәркөн:
«Нинди томшык, нинди каурый
Үәт матурмын, ичмасам!».
Дөрес яши бу кошкай,
Өйрәнгән үзен яратырга.
Ярата белсәң шулай,
Яратырсың барсын да.
Көзгедән син моңсуланып,
Санама җыерчыклар.
Зур ихтибар бирмә аңа,
Ул бит бары сызыклар.
Көзге һәрчак дөресен сөйли,
Һич үпкәләмә аңа.
Бәхетле итеп елмай,
Елмайган кеше матур була.
Бар да тели үзгәрергә,
Риза булмыйча танау, иренгә.
Төзәтмә табигатьне, белеп тор,
Алла иң яхшы скульптор!
Җиңүче
Тургай бигрәк кыен яши
Песи аңа комачаулый.
Рәхәт сулап, тыныч атлап,
Җиргә төшеп йөри алмый.
Үз кадерен белә тургай,
Ул песи өчен туган мени?
Гарләнмичә, песи азыгы
Булырга ул җыенмый!
Тургай, теләсә җиңел генә
Болытка очып менә ала.
Тели икән, тәрәзәдән кереп,
Өй эчендә оча ала.
Кем аның өчен песи,
Бер йон кисәге инде.
Тургайның ачуы килеп,
Кинәт сызгырган иде.
Песи калтырап төште,
Артка табан чигенде.
Күз ачып йомган арада
Песидән җилләр исте.
Менә шулай, дускайларым,
Яшәгез кыю булып.
Курку берүзе яшәсен әйдә,
Куркып кына тын алып.
Туган илне ташламагыз
Кыш бөтенләй булмый диләр,
Кайсы бер чит җирләрдә.
Оҗмахка охшап тора,
Әй рәхәттер инде анда.
Тәнгә җылы, һавасы саф,
Җимеш үсә ел әйләнәсенә.
Барып яшәргә шунда
Барыбер тартмый күнелем.
Чыгып китсәм, югала бит
Искиткеч дүрт мизгелем.
Кар шыгырдый аяк астында
Яуган чакта энҗе бөртекләр.
Кызарган алма кебек,
Матурланып китә битләр.
Әле яңгыр ява, әле кар,
Әле көзге җилләр исә.
Язын табигать уянса,
Үзе бер зур мөгҗизә.
Туган ягым болыннары,
Якын урман, таулары,
Чылтырап аккан чишмәләре,
Нинди матур кешеләре.
Ничек ташлап китәм барсын,
Юк, миннән булмый.
Яфрак кебек саргаермын
Сагынуга түзә алмый.
Юк, китмим, ташламыйм,
Туып үскән җиремне.
Тынычлан күңелем, борчылма,
Без калабыз монда.
Терәк кирәк Ватаныма
Әле аның авыр чагы.
Бар да үтәр, әйбәтләнер,
Нык көчле минем илем.
Авырлыклар җиңеп чыгып,
Зур дәүләткә әйләнер.
Күкрәк киереп, горурланып,
Яшәрбез әле шатланып.
Безгә сокланыр илләр,
Дуслашырга бар да теләр.
Нык тор илем, бирешмә,
Без синең белән бергә!
Акыллы песи
Бар минем шәп песием,
Беркемгә аны бирмим,
Үзе акыллы, үзе тыйнак,
Шым гына утыра карап.
Нәрсә бирсәң шуны ашый,
Холыксызланып тормый.
Минем белән чәй әчә,
Кыздырган бәрәңге ашый.
Кеше кебек утыра,
Мин сөйләгәнне тыңлый.
Нәрсә дисәң дә аңлый,
Тик җавап кына бирми,
Бик сөйләшер иде дә,
Эх, татар телен белми.
Мода
Маймыл базарга барган,
Яңа киемнәр алган.
Ертык чалбар, тишек күлмәк,
Аңлашылды, мода куа, димәк.
Кыска күлмәк
Куян кунакка килгән,
Кыска күлмәген кигән.
Аяклары кәкре икән,
Үзе шуны белә микән?
Аңлашылмаган уен
Йорт алдында күмәкләп
Өй-өй уйный бәләкәй кызлар,
Чиста итеп җыештырып,
Тәртип ясап куйганнар.
Матур табын артына
Җыелганнар кунаклар,
Тыйнак булып, шым гына,
Утыралар курчаклар.
Сугыш сугыш уйныйлар
Янәшәдә малайлар.
Бер тегеләй, бер болай,
Кычкырышып чабалар.
Агачтан ясаган мылтыктан
Пых та, пых дип, аталар.
Шундый ямьсез уеннан
Ни кызыгын табалар?
Аңламый кызлар малайларны,
Малайлар, әлбиттә, кызларны.
Аңламаса, аңламас инде,
Ин мөһиме уен ич,
Ә уйнавы шундый рәхәт.
Эх, балачак, балачак,
Кабатланмый торган чак,
Сагынып искә алам һәрчак.
Кыю бәпкә
Бәләкәй генә бер бәпкә
Бөҗәк күреп нык курккан.
Тизерәк йөгереп барган
Әти әнисе янына.
Кочаклап алды әнисе,
Газиз баласын җәлләп.
Ата казның ушы китте:
«Бу ни хәл, нинди эш,
Болай булмаска тиеш.
Мин тырышкан булам,
Кирәк булса, сугышып,
Карчыганы да җиңәм.
Яшә миннән үрнәк алып,
Кыю, батыр бул балам».
Бәпкә чыкты шым гына,
Җылы канат астыннан.
Кыю басып атлап китте
Бөҗәк ягына табан.
Барлык көчкәен җыеп,
Кычкырырга ашыкты:
«Мин синнән куркмыйм,
Бөҗәк, белеп тор шуны!».
Үзе тагын йөгерде качырга
Каз канаты артына.
Ярый, шулай булса да
Кыюлык шуннан башлана.
Икеләтә шатлык
Бүген төнлә йокламадык,
Сарык сагалап чыктык.
Туарга тиеш иде бәрән,
Бәлки, кирәк булыр ярдәм.
Юкка йөредек, йокламый
Бәрән кабаланмады.
Иртән керсәк абзарга,
Таң калдырды мөгҗизә.
Басып тора ике бәрән,
Берсе ак, берсе җирән.
Көткән идек берәүне,
Туган игезәк бәрән.
Зур рәхмәт инде Ходайга,
Шатлыкны күпләп биргән.
Түземлек зур көч
Сорама син байлык,
Сорама син дан, бөеклек.
Сора син Ходайдан
Бары тик түземлек.
Түземлек зур көчкә ия,
Түз, бирешмә, әйдә.
Әле кыен икән,
Рәхәт булыр тиздән.
Ходай күтәрә алмаслык
Авырлыклар бирми ул.
Сабыр итеп барсына,
Чын күңелдән риза бул.
Җиңеп чыксаң авырлыкны,
Үзеңә сокланырсың.
Артыр рухи байлыгың
Сабырлык төбе сары алтын.
Соңгы ветеран
Зәңгәр күкне байкап оча,
Колачын җәеп, бер кош.
Менә кайда ул рәхәтлек,
Менә нинди матур очыш.
Әй, иркен тын алулары
Ирекле булу рәхәт бит.
Башкортостан кошы ул,
Исеме аның бөркет.
Үзе кыю, үзе матур,
Оясы биек тауда.
Чал Урал кебек батыр,
Җиңеп чыга һәр яуда.
Эх, бар иде шәп егетләр,
Менә шундый бөркет кебекләр.
Яу кырында ятып калдылар,
Канатларын инде какмыйлар.
Бөек Ватан сугышыннан
Бар да кире кайтмады.
Ичмасам, яудан кайтканнар
Озак яшәсен иде.
Бер бер артлы ветераннар
Китәләр безнең арадан.
Нинди моңсу күренеш
Ашыкмагыз әле, зинһар.
Сез бит тере шаһитлар,
Кем өчен без парад эшләрбез,
Кемгә кызыл чәчкә бирербез,
Кем өчен яңгырар җырлар?
Дөнья шундый матур
Рәхмәт әйтәбез сезгә.
Ашыкмагыз әле китәргә,
Шатланып яшик бергә.
Стройда калды соңгы ветеран,
Зинһар, нык бул, бирешмә.
Яу кырында ничек тырышсаң,
Әле дә көч тап яшәргә.
Син безне үткән белән
Тоташтырган корыч җеп.
Өзелә күрмә, берүк,
Озак яшә, горурлык тоеп.
Балта остасы
Һәр авылда бар
Уңган балта остасы.
Агачтан өй сала ул
Хайран кала барысы.
Селти селти балтасын,
Иртәдән кичкә кадәр,
Мөгҗизә ясап куя,
Тезеп күп бүрәнәләр.
Ишеген дә ясый белә,
Тезә тәрәзәләрен.
Идән түшәп, башын ябып,
Бетереп куя эшен.
Җил яңгыр кермәсен
Дип, нык яхшы эшли.
Агачтан челтәр ясап,
Өйнең тышын бизи.
Эшен бигрәк ярата,
Сокланырлык бу кеше.
Авылның матур өйләре
Аның хезмәт җимеше.
Түккән тир бөртекләрен
Алмаштырсаң алтынга.
Күтәрә алмаслык булып,
Әйләнер иде тауга.
Эх, булсам иде скульптор,
Һәйкәл ясар идем үзем.
«Яшәсен балта остасы!»
Булыр иде язган сүзем.
Матур мизгел
Яз килә, яз килә,
Карлар эри, су таша
Менә сиңа бушлай тамаша.
Сыерчык кайтты көньяктан,
Ул сәлам алды барыбыздан.
Яфрак ярды каеннар,
Тиздән чәчкәсен барлар.
Тузганак чәчкә ата
Дөньяны матурлата.
Кояш елмаеп карый,
Минем күңелемә ярый.
Менә нинди шәп мизгел
Тормышның кадерен бел.
Сайра, кошчык
Бер кош сайрый һәркөн иртә,
Сокланам тавышына.
Нинди уйлар керде икән
Бәләкәй генә башына?
Бәлки, сөйләп серләрен,
Миннән киңәш көтәдер?
Мин бит белмим кош телен,
Көтеп хәле бетәдер.
Сайра кошчык, сайра әйдә,
Тыңлап торучың барда.
Шым гына тыңлый белгәннәр
Бар ул безнең арада.
Моңлы күңел
Куе урманга кердем,
Кычкырып бер җырладым.
Кайтавазга моңым охшады,
Җырның сүзләрен кабатлады.
Агыла җыр, җыр агыла,
Моң чишмәсе саф, чиста.
Чәчкә кырау төшсә дә,
Һаман җырлый килә.
Җырлыйм әле, җырлыйм әле,
Нык бирелеп хисләргә.
Җыр белән яшәүе рәхәт,
Җырлар бетсә, нишләргә?!
Һәркемнең бу донъяда
Үз эзе була.
Минем дә калыр эзем,
Ходай биргән җырларда.
Тамашачым, сиңа карап,
Рәхәтлек мин кичерәм.
Сез мине бәхетле итәсез,
Мин шуны яхшы беләм.
Җырлыйм әле, җырлыйм әле,
Нык бирелеп хисләргә.
Җыр белән яшәүе рәхәт,
Җырлар бетсә, нишләргә?!
Җырлы гомер бетмәячәк
Без туганбыз мәңгегә.
Тәбигатьтән үрнәк ал
Ата казны усал дип,
Уйлыйлар барсы да.
Усал түгел, бары тик
Гаиләнең сагында тора.
Ул бала җанлы ата,
Гаиләсен өзелеп ярата.
Якын килеп кенә кара
Калкып очынып тора.
Тәүдә ысылдый ачуланып,
Беренче кисәтү ясый.
Аннары бер кычкырып,
Тамагын куя кырып.
Әгәр аңлый белмәсәң,
Эләктереп ала аягыңнан.
Кереп качканчы өйгә,
Куып йөретә артыңнан.
Исең акылың китеп торыр,
Кем аны шулай тәрбияләгән?
Кеше булып кеше белмәгәнне,
Каз каян соң өйрәнгән?
Карыйм да табигатькә,
Торам калып гаҗәпкә.
Кошлар белән җәнлекләр
Кешедән яхшырак күренәләр.
Иң зур акыл бирелгән кешегә,
Шулай булгач хур булмыйк.
Безгә табигать үрнәк күрсәтә
Аңа ихтибар белән карыйк.
Яхшы кәеф
Бер матур саескан
Яңгыр астында калган.
Өстеннән сулар ага,
Бигрәк нык юешләнгән.
Ни хәлләр итәр икән,
Бар микән алмаш күлмәге?
Юк шул, юк башка күлмәк,
Ләкин тыныч аның күңеле.
Яңгырдан соң тирә як
Матурланган, ямьләнгән.
Табигатькә сокланып, шатланып,
Саескан сикергән дә сикергән.
Башка чарасы калмагач,
Күлмәк үзе кибеп беткән.
Җыен вак төяккә
Ихтибар бирми саескан.
Төшенкелеккә бирелми ул,
Үзеңне бик җәлләмәскә кирәк,
Бар да үтеп китәр,
Тик түзеп торырга кирәк.
Рәхмәтле булыйк
Шомырт үзенә тапкан
Бик яхшы урын.
Иптәш итеп сайлаган
Күрше алмагачын.
Алмагачка ул сыенган,
Яшәгән, рәхәтләнеп.
Эсседән качкан күләгәсенә,
Җил чыкса, ышыкланган.
Көннәр үтте, еллар узды,
Шомырт күкрәп үсте.
Кош канатын җәйгән кебек,
Ботакларын ерак сузды.
Алмагачка урын калмады,
Җайлап кына кипте.
Тәмам бәләкәйләнде,
Бөтенләй корып бетте.
Бар шундый кешеләр,
Киләләр, кирәк булсаң.
Файдаң бетсә, китәләр,
Оныталар барысын.
Ә шулай да, изгелекләр
Һәрчак күрсәтергә язсын.
Күңел, яхшылыкта булып,
Рәхәтлек кичерә алсын.
Якты уйларда булып,
Файда китереп яшәсәк,
Бу дөньяда беркем булмас
Бездән дә бәхетлерәк.
Ышан
Кояшны күрәсеңме күрәсең,
Айны күрәсеңме күрәсең,
Көндез йолдыз күрәсеңме
Күрмисең, әлбиттә.
Ә ул урынында тора,
Күренә тик төнлә.
Син Алланы да, бәлки,
Юк дип, икеләнәсеңдер?
Ә бит, ышаныр өчен,
Күрә алу кирәкми.
Килер вакыт, берәй заман,
Алла белән очрашкач,
Башың иеп торырсың,
Кызарып оятыңнан.
Бигерәк ахмак булганмын
Дип, үкенерсең шул чакта.
Дөрес яшәмәнсең икән,
Гомерең үткән бушка.
Үткәрсәң һәр көнеңне,
Аллага рәхмәт укып,
Яшәр идең бәхеттә,
Ходай җылысы тоеп.
Җирдәге матур оҗмахтан,
Күктәге рәхәт оҗмахка
Күчәр идең атлап кына,
Яшәү мәңгелек, онытма.
Үзеңнең бәяңне бел
Тирә як шаулап тора,
Күтәренке кәефтә һәммәсе.
Бүген монда үткәрелә
Таныклы песи күргәзмәсе.
Бик ерактан килгәннәр,
Матур күлмәк, костюм киеп.
Башына, муенга, хәттә койрыкка
Ефәк бант бәйләп куеп.
Хушбуй исе таратып,
Карап өстән барсына,
Тәккәбер песиләр утыра,
Медальләре ялтырап тора,
Читлекләре дә алтын гына.
Заманалар үзгәрде,
Песиләр хәзер бүтән.
Әзергә генә яшиләр,
Тычкан тотмыйлар күптән.
Хәзер инде песиләр
Ятып кына тора.
Тәмлә ашый да йоклый,
Я телевизор карый.
Үтеп китеп барышлый,
Ялгыш кына, күргәзмәгә
Килеп керде бер песи
Урамныкы, гади генә.
Йоны тырпаеп тора,
Кермәгән күптән су да,
Колагын песи тешләгән
Пыр тузып сугышты иртән.
Яхшы токымлы песиләр
Үтә нык гаҗәпләнеп,
Фу, дип, фырылдашып,
Утырдылар арт белән әйләнеп.
Гади песи һич гарьләнмәде,
Тавыш чыгарып тормады.
Горур атлап, җай гына,
Чыкты да китте ары.
Бөтен карашында язылган иде
Менә шундый сүзләр:
«Төчкердем бер мин сезгә,
Кирәкми бер нинди күргәзмә.
Песи песи инде ул,
Нәрсәгез миннән артык?
Шул ук йон, шул ук койрык,
Дүрт тәпи һәм озын мыек.
Төшеп калганнардан түгел мин,
Үз бәямне яхшы беләм мин.
Телим икән, биек агач башына
Йөгереп менеп китә алам.
Телим икән, менеп өй башына,
Атлап йөри алам хуҗаларча.
Хәтта, этне, куркып тормый,
Куып йөретәм, ушын алганчы.
Кирәк икән, хуҗабикәгә
Тычкан тотып бүләк итәм.
Кирәк булса, аягына ятып,
Авыруын үземә алам
Мин бит аны яратам.
Телим икән, кычкырып җырлыйм,
Я шым гына карап утырам.
Телим икән, өйгә керәм,
Чыгасым килсә, чыгып китәм.
Беркем бәйләп куймый чылбырга,
Мин ирекле песи, үземә баш.
Кирәкми миңа орден, медальләр,
Мин үзем белән кәнагать
Рәхмәтлемен сиңа, тәбигать».
Җиләккә әйләнде дөнья
Җиләк җыярга килдем әле
Җәйге яшел урманга.
Хайран калып матурлыкка,
Утырам чәчкәле акланда.
Пешкән җиләкнең күплеге
Сузылып ят та, җый гына,
Кызыл, матур, хуш исле
Тәлгәшләр иелгән алдыма.
Бөтен дөнья әйләнгән җиләккә,
Һәр тарафта җиләк күренә,
Күз йомсаң, хәтта анда
Җиләк пешеп утыра.
Бар да мәш килә, тырыша,
Чәчкәгә, җиләккә кунып,
Кабаланып, бал корты