Рақамли қалъа - Браун Дэн

Ден Браун

Рақамли қальа: роман

Муқаддима

«Ўлим барча сирларга ойдинлик киритади» Энзай Танкадо бу сўзларнинг айни ҳақиқат эканлигини жуда кеч англади. Оғриқдан кўксини чангаллаганча ерга қулар экан, қандай мудҳиш хатога йўл қўйганини тушуниб етди.

Ўзи томонга ёрдам учун ёпирилиб келаётган оломонни элас-элас илғаган Танкадо мажолсиз бармоқларини юқорига кўтарди ва сўнгги кучини тўплаб, «Қўлларимга қаранглар, қўлларимга» дея пичирлади. Бироқ унинг қуруқшаган лабларидан чиққан бу сасни ўзидан бошқа ҳеч ким эшитмади.

Андалузиянинг тонгги Қуёши нурлари остида бармоғида товланаётган узукка нур сўнаётган кўзларини тикаркан, Энзай Танкадо эртанги тонгни кўриш унга насиб этмаслигини сезиб, киприкларини оҳиста юмди. Қорачиқларига тўпланиб қолган чексиз изтироб ила унинг жони ҳеч кимга вафо қилмаган бу фоний дунёни тарк этди.

Биринчи боб

«Менга турмушга чиқасанми, жонгинам?»

Меҳмонхона балконидан олис тоғларга термулганича ўйлар оғушига ғарқ бўлган Сьюзаннинг хаёлларини Девиднинг қулоғи остида шивирлаб айтган сўзлари тўзғитиб юборди. Ҳаяжон ичра йигитнинг муҳаббат уфуриб турган мовий кўзларига тикиларкан, Сьюзан бутун ҳаётини бағишлаши мумкин бўлган инсон рўпарасида турганини ҳис қилиб, юраги ҳапқириб кетди. Дил розини билдиришга чоғланган маҳалида бехос жиринглаган телефон аппаратининг товушидан чўчиб ортига қаради. Кўзи билан телефонни хонадан ахтариб тополмагач, ҳайрон бўлганича савол сўраш илинжида Девидга ўгирилди. Лекин ҳозиргина қучоғида турган йигит аллақаерга ғойиб бўлганди.

Ҳамон жиринглаётган телефон қўнғироғи Сьюзан Флетчерни уйқудан бутунлай уйғотиб юборди. Ўрнидан туриб, эснаганча каравотга ўтирар экан, Сьюзан кўрганлари аслида туш эканини ўйлаб, бир муддат ширин энтикди ва эринчоқлик билан гўшакни кўтарди:

 Эшитаман, ким бу?

 Сьюзан, азизам, бу мен, Девидман. Уйғотиб юбормадимми сени?

Ошиғининг овозини эшитиб, Сьюзаннинг юзига майин табассум югурди:

 Ҳозиргина сизни тушимда кўраётган эдим, Девид. Қачон кўришамиз? Балки ҳозир келарсиз?

Девид кулиб юборди:

 Сьюзан, ахир ташқари қоп-қоронғу бўлса, ҳали тонг отмади-ку ҳатто.

 Ммм Сьюзан маъноли томоқ қириб қўйди. Айнан шунинг учун ҳам ҳозироқ келишингиз керак ёнимга. Йўлга чиққунча ухлаб олишга вақтимиз бор ҳалиям, азизим.

Гўшакдан Девиднинг чуқур хўрсингани эшитилди:

 Сьюзан, гапимни эшит. Айнан сафаримиз масаласида қўнғироқ қиляпман. Мен мен уни кечиктиришимга тўғри келади.

 Нима?!

Девиднинг гапидан кейин Сьюзаннинг кўзлари мошдек очилиб, уйқуси бутунлай ўчиб кетди.

 Кечир, кечир мени. Зудлик билан шаҳардан жўнаб кетишим керак, иш юзасидан. Лекин узоқ муддатга эмас. Эртагача қайтаман. Эртага тонгда йўлга чиқсак ҳам икки кунимиз бўларкан. Ҳечдан кўра яхши-ку бу, нима дейсан, Сьюзан?

 Лекин мен аллақачон ҳамма нарсага буюртма бериб қўйганман Чипталар, меҳмонхона Ҳаммаси бекор бўладими энди? деди Сьюзан овози титраб, йиғлаб юбормаслик учун лабини тишларкан.

 Биламан, Сьюзан, ҳолатингни ҳис қиляпман, лекин

 Бугун биз учун унутилмас кун бўлиши керак эди, ахир унаштирилганимизга олти ой тўлади бугун, Девид, эсингизда борми ўзи бу?

 Сьюзан, Девид чуқур уҳ тортди. Ҳозир узоқ гаплашолмайман сен билан, ташқарида машина кутиб турибди, кетишим зарур. Сенга самолётдан қўнғироқ қиламан ва ҳаммасини тушунтираман. Сабр қил, илтимос.

 Нима? Самолёт? Яна қанақа самолёт? Узоққа кетяпсизми? Нималар бўляпти ўзи, Девид? Университетингиз бил

 Бу университет билан боғлиқ эмас, Сьюзаннинг гапини бўлди Девид. Айтяпманку, кейинроқ қўнғироқ қиламан ва ҳаммасини тушунтираман деб. Ҳақиқатан ҳам кетишим керак, улар мени чақиришяпти. Алоқада бўлиб турамиз, ваъда бераман. Илтимос, хавотирланма.

 Девид, жин урсин, нима гап ўзи

Сьюзан бақирди, лекин гапини охирига етказолмади, чунки эшитилаётган қисқа-қисқа товушлар Девид аллақачон телефонни ўчирганини билдирарди.

Тушунмовчилик ва саволлар гирдобида уйқуси бутунлай қочган Сьюзан Флетчер Девиднинг қайта қўнғироқ қилишини кутиб соатлаб жойидан жилмади. Аммо телефон қайтиб жирингламади.

* * *

Сьюзан тушликдан сўнг ваннада ғамгин ўтираркан, атрофида сузиб юрган кўпикларни паришонхотирлик билан ўйнаб, бугунги режалари барбод бўлганини унутишга тиришарди. Бироқ барибир «Қаерда бўлиши мумкин у? Нимага қайтиб қўнғироқ қилмади?» каби миясидаги ғужғон саволлар илиқ сувдан роҳатланиб чўмилишга имкон бермасди. Ўй-фикрлар оғушида Сьюзан неча соат ўтганини пайқамади ҳам, сув совиб, этни жунжиктираётганини сезгандан кейингина ваннадан чиқмоқчи бўлиб турган маҳали қўл телефони тилга кириб унга қўнғироқ бўлаётганидан хабар берди. Юраги ҳовлиқиб кетган қиз сувни ҳар ёнга сачратганича сувдан сакраб туриб телефонга югурди.

 Девид, сизмисиз?

 Бу мен, Стратморман, таниш овоз эшитилди гўшакдан.

 Оҳ Сьюзанниннг тарвузи қўлтиғидан тушди.

 Хайрли кун, командор, деди у паст овозда, ҳафсаласи пир бўлганини яширолмасдан.

Сьюзаннинг кайфиятини сезиб, гўшакнинг нариги тарафидаги одам хандон отиб кулди:

 Ёшроқ йигитни кутаётганмидинг?

 Йўқ, жаноб, Сьюзан уялиб кетди. Бу сиз ўйлагандек

 Бу айнан мен ўйлагандек, овоз эгаси яна кулди. Девид Беккер яхши одам. Уни эҳтиёт қил.

 Раҳмат, жаноб.

Командорнинг овози жиддийлашди:

 Сьюзан, ёрдаминг керак, шу сабаб қўнғироқ қиляпман. Офисга етиб кел.

Қиз тўзғиб кетган фикрларини жамлашга уринди:

 Жаноб, бугун шанба-ку. Биз одатда

 Биламан, жавоб берди командор босиқлик билан. Бу фавқулодда ҳолат.

Сьюзан ажабланганидан ўтириб қолди. Фавқулодда ҳолат? У ҳеч қачон бу сўзни командорнинг оғзидан эшитмаганди.

Фавқулодда ҳолат? Криптода фавқулодда ҳолат? Бу нима бўлиши мумкин эканлигини қизнинг мияси ҳечам тасаввур қилолмасди.

 Х-хўп бўлади, жаноб.

Сўнг бироз ўйланиб туриб қўшиб қўйди:

 Иложи борича тезроқ етиб боришга ҳаракат қиламан.

 Ҳозироқ йўлга туш, деди командор қатъий оҳангда.

Алоқа узилди.

* * *

Сьюзан Флетчер сочиққа ўралганича бугунги сафар учун мўлжаллаб кеча кечқурун тартиб билан тахлаб қўйган кийимларига бир муддат тикилиб турди. У Шимолий Каролинанинг машҳур Смоки Маунтин тоғларига Девид билан амалга оширмоқчи бўлган сафарларини озмунча кутмаганди. Бир неча ҳафтадан бери тайёргарлик кўраётганди; ҳеч нарса ёдидан чиқмаганди. Тахланиб ётган тоғ сайрига мўлжалланган махсус шортлар, салқин оқшомларда асқатадиган иссиқ свитерлар ҳамда Девидга унутилмас кечаларни тақдим қилиш учун атайдан сотиб олган пеньюарларга қараркан, Сьюзаннинг бўғзига аччиқ нимадир тиқилди, хўрлиги келиб, кийиниш шкафи томон одимлади. Шу он унинг хаёлига командор билан бўлган суҳбат келиб, аламли хаёлларни қувиб чиқарди. «Фавқулодда ҳолат! Криптода фавқулодда ҳолат!» Шу икки сўз миясида тинмай айланган ҳолда фаромушлик билан зиналардан пастга тушаркан, Сьюзан бугун уни яна қандай янгиликлар кутаётганидан бехабар эди.

Иккинчи боб

Океан сатҳидан тўққиз минг метр баландликда Девид Беккер Learjet 60 самолётининг митти деразасидан ташқарига тикилиб ўтирарди. Кабинада телефондан фойдаланиш мумкин эмаслиги ҳақида огоҳлантиришгани учун Сьюзанга қўнғироқ қилиш имконини тополмаган йигит бироз асабийлашаётганди.

«Жин урсин, ўзи нималар қиляпман бу ерда?» ғудраниб ўзидан-ўзи сўради Девид, саволнинг жавобини яхши билса-да: рад жавобини бериб бўлмайдиган одамлар Девидни олиб кетаётган эди.

 Жаноб Беккер, радиокарнай ғичирлаб овоз берди. Ўттиз дақиқада манзилга етиб борамиз.

Беккер хўмрайганича «тушундим» дегандек бошини силкиди. Ажойиб. У дераза пардасини тушириб, ухлашга ҳаракат қилди. Лекин хаёллари йигитни беихтиёр Сьюзан томон етаклади

Учинчи боб

Сьюзан ўзининг Volvo автомобилини уч метрлик баланд пўлат панжара ёнида тўхтатди. Ёшгина соқчи машина томига қўлини қўйиб, сўради:

 Шахсни тасдиқловчи ҳужжатингизни кўрсатсангиз, илтимос.

Сьюзан индамасдан керакли ҳужжатни қўриқчига топширгач, ярим дақиқа давом этадиган компьютер сканер текшируви тугашини кутди. Ниҳоят, соқчи ҳужжатни текшириб бўлиб, бошини кўтарди ва «миннатдорман, мисс Флетчер» деб ҳужжатни қайтариб берди, шу аснода боши билан сезилар-сезилмас имо қилди ва баҳайбат дарвоза ланг очилди.

Яна тахминан саккиз юз метрдан кейин Сьюзан электр панжарага яқинлашди ва шахсни тасдиқлаш жараёни қайтадан бошланди. Бошқа вақтлари қайта-қайта текширувлар парвойига ҳам келмаган қизга бугун ҳаммаси ортиқча туйилди. «Қўйсангизчи, йигитлар, ахир мен бу ердан миллион марта ўтаман», деб ўйлади у ичида.

Ниҳоят, сўнгги текширув нуқтасига яқинлашгач, паканароқ, ёнида иккита филдек бўрибосар итни эргаштирган, автомат тақиб олган навбатчи соқчи Сьюзаннинг машина рақамига қаради ва қўли билан ичкарига киришга ишора қилди. Икки юз метрдан ошиқроқ масофани босиб ўтгандан кейин ишчи ходимлар учун мўлжалланган машина қўйиш жойига кирди. «Ишонгим келмайди, йигирма олти минг хизматчига эга, бюджети ўн икки миллиард долларни ташкил қиладиган ташкилотда қандай муаммо бор эканки, дам олиш куни ёрдамим зарур бўлиб қолди, тавба» Шу каби фикрлар билан Сьюзан машинасини доимий жойига тўхтатди ва моторни ўчирди.

Атрофи ўтлоқ билан қопланган йўлакни босиб ўтиб, асосий бинога киргандан кейин бинонинг Сьюзан ишлайдиган қисмига олиб борадиган деразасиз туннелга етиб келди. Кириш олдида ўрнатилган овоз сканери сўнгги текширув мосламаси эди.

Қуролланган соқчи Сьюзанни кўриб ажабланганини яширмади:

 Хайрли кун, мисс Флетчер. Бугун келишингиздан бехабар эдим.

 Салом, Жон. Ўзим ҳам бехабар эдим бундан, ҳорғин жилмайиб жавоб берди Сьюзан ва параболик микрофонга эгилиб, тиниқ овозда: Сьюзан Флетчер, деди. Компьютер дарҳол унинг товушини таҳлил қилиб, тасдиқлади ва эшик очилишга рухсат берилди. Сьюзан ичкарига қадам ташлади.

* * *

Цемент йўлдан ичкарига қараб кириб кетаётган қизнинг ортидан соқчи завқланиб қараб қолди. Сьюзаннинг оч жигарранг кўзлари бугун бироз толиққан кўринган бўлса-да, унинг ёноқларига қизил югурган, каштанранг сочлари яқинда ювилиб, қуритилганини сезиш қийин эмасди. Қиз ўтган йўлдан Johnsons Baby упасининг майин ифори таралиб турарди. Қўриқчи кўзларини Сьюзаннинг нозик танасига, оқ кофтасининг остидан билинар-билинмас кўриниб турган сийнабандига, тиззаси баравар юбкасига ва ниҳоят оёқларига қаратди Сьюзаннинг оёқлари

Мана шу нозик бадан 170 IQга эга эканини ўйлаб, қизнинг орқасидан узоқ вақт тикилиб турди. Сьюзан туннель ичида кўздан ғойиб бўлгачгина нигоҳини бошқа ёққа бурди.

* * *

Сьюзан йўлакнинг охирига етиб келди, чуқур уҳ тортиб, рўпарасида катта ҳарфлар билан Крипто деб ёзилган гумбазсимон шаклдаги эшикка яқинлашди, махсус қурилмага ўзининг бешта рақамдан иборат паролини киритди. Бир неча сониядан кейин ўн икки тонналик пўлат эшик аста-секинлик билан айланиб, очила бошлади. Сьюзан фикрини бир ерга жамлашга уринса-да, барибир хаёли Девидда эди.

Девид Беккер. Сьюзаннинг ягона муҳаббати. У Жоржтаун университетидаги энг ёш профессор олим, хорижий тиллар бўйича бетакрор мутахассис бўлиб, академиянинг энг кўзга кўринган аъзоси эди. Ноёб хотираси ва тилларга бўлган муҳаббати туфайли Девид испан, француз, итальян тиллари билан бир қаторда яна олтита Осиё тилини мукаммал эгаллаганди. У тилшунослик ва тилларнинг келиб чиқишига оид маъруза ўтказадиган куни залга одам шунчалик кўп тўпланардики, жой етишмаганидан тингловчилар ҳатто тик оёқда туриб бўлса-да, маъруза эшитишга тайёр эдилар, Девид эса дарс сўнггида ўзига ёғдирилган саволлар ёмғирига сабр билан жавоб қайтарарди. Унинг эътибор ва иштиёққа тўлиб сўзлаши кўпгина аёлларнинг алоҳида эътирофига ва муҳаббатига сазовор бўлганди.

Девид Беккер қорачадан келган, гавдали, яшил кўзларидан донолик уфуриб турадиган ўттиз беш ёшлардаги йигит эди. Унинг кучли жағлари, таранг мушаклари Сьюзанга ишлов берилган мармарни эслатарди. Бўйи 1,85 метр бўлган Девид сквош ўйинида устаси фаранг эди ва ҳамкасбларини ҳамиша доғда қолдирарди. Йирик ҳисобли ғалабадан кейин одатда Девид қизиб кетган баданига ором бериш учун бошини жўмрак остига тутиб, муздек сувда пишқириб юварди, кейин эса қалин қора сочларидан чаккиллаб сув томганича рақибини мевали коктейл ва пишириқ билан меҳмон қиларди.

Бошқа ёш профессорлар сингари, Девиднинг университетдан оладиган маоши ҳаминқадар эди. Шу сабабли у вақти-вақти билан Вашингтон атрофидаги ҳукумат агентликларида таржимонлик қилиш орқали қўшимча пул ишларди. Айнан мана шу машғулот унинг Сьюзан билан учрашишига сабаб бўлганди.

Кузги таътил кунлари. Аёзли тонгларнинг бирида Беккер эрталабки спорт машғулотларини бажариб, уч хонали квартирасига қайтганида, телефон аппарати унга овозли хабар қолдирилганидан сигнал бериб, ўчиб-ёнаётган эди. Ярим стакан апельсин шарбатини сипқораркан, Девид аудиони диққат билан тинглади. Бир томондан олиб қараганда, хабарнинг асосий мазмуни, ҳар доимгидек, ҳукумат идораларидан бирида бир неча соат давомида таржимонлик қилишга таклифдан иборат эди. Ягона ғалати жиҳати шунда эдики, Беккер уни ишга таклиф қилган муассаса номини олдин ҳеч қаерда эшитмаганди.

 Улар ўзларини Миллий хавфсизлик агентлиги деб таништиришди. Бу ҳақда нимадир биласанми? Девид бир неча ҳамкасбига қўнғироқ қилиб, шу саволни сўради, аммо барча жавоблар деярли бир хил бўлди.

 Миллий хавфсизлик кенгаши демоқчимисан?

 Йўқ, кенгаш эмас, айнан Миллий хавфсизлик агентлиги. МХА, жавоб берди Девид, ишонч ҳосил қилиш учун яна бир бор хабарни текшираркан.

Дўстлари ажабланиб бундай ташкилот ҳақида ҳеч нарса қулоқларига чалинмаганини айтишди.

Шундан кейин Беккер эринмасдан ҳукумат рўйхатидан ўтган муассасалар номини текширди, барибир ҳеч нарса чиқмади. Боши қотиб турганида хаёлига бирга сквош ўйнайдиган эски қадрдони келиб қолди. Ўтмишда сиёсатчи бўлган бу дўсти ҳозирда Конгрессда котиб бўлиб хизмат қиларди. Девид ундан бирор жўяли маълумот чиқишига ишониб адашмаганди. Бироқ дўстининг бу агентликка берган изоҳи Беккерни шошириб қўйди.

 МХА мавжудми дейсанми? Миллий хавфсизлик агентлиги фақат мавжудгина эмас, балки у дунёдаги энг нуфузли муассасалардан бири ҳисобланади. У дунё миқёсида электрон разведка ахборотларини тўплаш билан шуғулланади, шу билан бир қаторда ярим асрдан ошиқроқ вақт давомида АҚШ ахборот тизимини ҳимоя қилиб келмоқда. Қизиғи шундаки, Америка аҳолисининг атиги уч фоизигина бундай ташилот мавжудлигидан бохабар холос. Энди сен ҳам ана шу уч фоиз қаторига кирдинг, табриклайман, деди дўсти, кулганча хайрлашаркан.

Бу гапни эшитиб Девид иккиланиб қолди, юрагига ҳадик оралади, шундай бўлса-да, барибир қизиқиш устунлик қилиб, сирли агентликнинг таклифини қабул қилди ва Мэриленддаги Форт Мид шаҳрининг кўз илғамас ўрмонли қоялари орасига яширинган, майдони ўн беш гектарни ташкил этувчи МХАнинг бош офиси томон йўл олди. Манзилга етиб борганида Беккер ҳисобсиз хавфсизлик текширувларидан ўтказилганидан сўнггина бинога киришга ижозат сифатида олти соатга яроқли голограммали рухсатномага эга бўлди. Йигитга расмий ҳамроҳлик қилаётган ходим уни МХАнинг тадқиқот марказига олиб келди. У ерда Девидга асосий вазифаси бир неча соат давомида Криптография бўлинмасининг ишини кузатиб, сўралган вақтда зарур ёрдамни беришдан иборат эканини уқтиришди. «Криптография бўлинмаси ўйлади Девид. Номидан кўриниб турибди, ҳойнаҳой улар шифрланган кодларни ечиш билан шуғулланувчи юқори салоҳиятли математиклар гуруҳи бўлса керак. Мен қандай ёрдам беришим мумкин, ҳайронман». Ҳашаматли хонада тўпланган одамларга қараркан, йигитнинг хаёлидан шундай фикрлар ўтарди.