Бўлақол, азизам, телефонни кўтарақол!
Қўнғироқ беш марта чалингандан кейин алоқа боғланди:
Салом. Бу Сьюзан Флетчер. Ҳозир уйда эмасман. Менга овозли хабар қолдиришингиз мумкин
Қаерда бўлиши мумкин? Мендан ранжиб, Стоун Мейнорга ёлғиз ўзи кетдимикин?
Салом, бу мен, Девидман, қисқа сигналдан кейин гап бошлади йигит. Эртароқ алоқага чиқолмаганим учун кечир Командор Стратморга қўнғироқ қил. У сенга ҳаммасини тушунтиради.
Девиднинг юраги потирлаб уриб кетди, томоғига аччиқ нимадир тиқилиб, гапини давом эттиролмади.
Мен сени севаман, Сьюзан, деди-ю, гўшакни илди. Йигит телефон қилишга ваъда бериб, ваъдасининг устидан чиқолмаганидан қаттиқ изтиробга тушганди. Шу алфозда юриб-юриб, клиникага етиб келди. Кираману чиқаман, ортиқ бир дақиқа ҳам ушланиб қолмайман бу ерда, деган ўйда йўлни кесиб ўтаётган Беккернинг хаёли ўз муаммолари билан шу даражада банд эдики, анчадан бери унинг ортидан изма-из кузатиб келаётган темир кўзойнак таққан одамни илғамади ҳам.
Ўн саккизинчи боб
Нуматака ҳар доимги жойида офисининг улкан деразаси ёнида қаршисидаги маҳобатли биноларга тикилганча Ҳавана сигарасини бурқситиб тутатиб турарди. Америкалик билан бўлган навбатдаги суҳбат ажин босган юзига чексиз табассум югуртирганди. Агар ҳаммаси тузилган битимга мувофиқ кетаётган бўлса, Энзай Танкадо ҳозиргача нариги дунёга равона қилиниб, ундаги калит сўзнинг нусхаси керакли қўлларда бўлиши аниқ эди.
Жуда ғалати, ўйлади Нуматака, Танкадо билан бўлган илк учрашувини эсларкан. Бу йигит билан йўллари қачондир қайта кесишиши етти ухлаб тушига ҳам кирмаганди. Кўп йиллар аввал, коллежни эндигина битирган ёш дастурчи йигит Numetek Corpга иш қидириб келганида, Нуматака уни қабул қилмаганди. Йигитнинг ўткир зеҳни, ноёб иқтидоридан шубҳаланмаган эса-да, эскича фикрлайдиган, консерватив Нуматака «менбоко юз ва шараф» тамойилига қаттиқ амал қиларди. Номукаммалликни ўзига ёт деб билувчи бу киши ногирон дастурчини ишга олсам, компаниям обрўсини бир пул қилган бўламан, деб ҳисоблаб, ўйлаб ҳам ўтирмасдан Танкадонинг резюмесига рад жавобини берганди.
Ўтмишни эсга олиб, паришонхотирлик билан соатига қараган Нуматаканинг юрагида хавотир учқуни чақнади. Шимолий Дакота қўнғироқ қилишга келишган вақтдан аллақанча фурсат ўтиб кетган, телефон эса ҳануз сукут сақламоқда эди. Ишқилиб тинчлик бўлсин.
Калит сўз ваъда қилинганидек бебаҳо бўлиб чиқса, Нуматаканинг қўлида компьютер асрининг энг кўзга кўринган, ечиб бўлмас деб ишонилган рақамли кодлаш алгоритмини очиш имконияти пайдо бўлади. Калитни қўлга киритгач, Нуматака алгоритмни ВСЛИ чипларга жойлаштириб, дунёдаги барча компьютер ишлаб чиқарувчиларга, ҳукуматларга ва ҳатто энг қоронғу бозор террорчиларнинг қора бозорига ҳам чиқариб, пуллашни мўлжаллаётганди.
Шичигосан омад худоларининг барчаси мен тарафда, деган хаёлда илжайди Нуматака, режасининг қанча фойда олиб келишини кўз олдига келтираркан. Numetek Corp. Рақамли қалъанинг ягона нусхасига эгалик қилиш арафасида турибди. Бунинг учун тўланаётган йигирма миллион доллар, албатта, ҳазилакам пул эмас, лекин гап қандай маҳсулот ҳақида кетаётганини ҳисобга олинса, бу маблағ писта пўчоғига айланади.
Ўн тўққизинчи боб
Яна кимдир узукни қидираётган бўлса-чи? сўради Сьюзан хаёлига келган фикрдан асабийлашиб. Девиднинг ҳаёти хавф остида қолиши мумкинми?
Стратмор бошини чайқади:
Узукнинг мавжудлигини ҳеч ким билмайди. Мен бекорга Девидни юбормадим бу ишга. Оддий тилшунос ўқитувчининг Испанияга сафар қилиши ҳеч кимда шубҳа уйғотмайди.
Девид оддий ўқитувчи эмас, у профессор, командорнинг гапини тўғрилади қиз ва дарҳол тилини тишлади. Стратмор қайлиғи ҳақида шу вақтгача ножоиз сўзламаган бўлса ҳам, Девидни барибир унга нолойиқ деб кўришини қиз сезарди.
Жаноб, гапини давом эттирди у. Бугун тонгда Девидга телефон орқали воқеани айтиб бераётганингизда, сизларни эшитишган
Бундай бўлиши эҳтимолдан жуда йироқ, Стратмор қизнинг гапини бўлди. Мен яхши ҳимояланганман, МХА директори ўринбосари бўла туриб биров мени яширинча пойлашига йўл қолдирмайман, ўзинг биласан, қатъий оҳангда гапирди командор, қўлларини елкасига чалиштириб. Агар бирор хавфни сезганимда, икки дунёда ҳам Девидни у ерга юбормаган бўлардим, деди у ва жилмайиб, қўшимча қилди: Ишон менга! Бирор муаммо чиқадиган бўлса, бутун бошли армияни Севильяга, йигитингнинг ёнига юбораман.
Шу пайт Nod 3 нинг эшиги ортида кимнингдир шарпасини сезиб, командор гапдан тўхтади ва қиз иккови баравар ўгирилиб қаради.
Техник бўлим ходими Фил Чатрукян юзини ойнаванд деворга босганча зўр бериб ичкарида нима бўлаётганини кўришга ҳаракат қилаётганди. Унинг нима деётганини овоз ўтказмайдиган шиша девор туфайли англаб бўлмасди, бироқ, афтидан, Фил арвоҳни кўргандек бесаранжом эди.
Чатрукян бу ерда нима қилиб юрибди, жин урсин-е! асабийлашди Стратмор. У бугун навбатчи эмасди-ку?
Муаммо чиққанга ўхшайди, деди Сьюзан. Ҳойнаҳой мониторни кўриб қолган.
Минг лаънат, командорнинг овози вишшиллаб чиқди. Мен атайдан бугунги навбатчи техникка қўнғироқ қилиб, ишга келмаслигини айтгандим!
Сьюзан бундан ажабланмади. Техник ходимларни навбатдан ташқари ишдан озод қилиш кўзда тутилмаган бўлса ҳам, Стратмор бугун ёлғиз бўлишни режалаштиргани шубҳасиз эди ва Филнинг кутилмаган ташрифини умуман ҳисобга олмаганди.
Менимча, биз Трансхабарни тўхтатишимиз керак, таклиф қилди Сьюзан. Мониторни қайтадан ишга туширамиз ва Филга кўрган нарсалари ҳақиқий эмаслигини тушунтирамиз.
Стратмор ўйлаб турди, сўнг бошини чайқаб:
Ҳозир эмас. Трансхабар ўн беш соатдан бери шифрни ечишга ҳаракат қиляпти. Мен у тўлиқ йигирма тўрт соат ишлашини кутаман. Ишонч ҳосил қилиш учун, деди.
Бу фикр Сьюзанга жўяли туюлди. Рақамли қалъа айланма матн билан ёзилган биринчи алгоритм эди. Балки, Танкадо қаердадир янглишгандир; балки, Трансхабар кодни йигирма тўрт соатдан кейин ечишга муваффақ бўлар
Трансхабар ишида давом этади, деди командор қатъий овозда. Мен бу алгоритм ростдан ҳам очиб бўлмас даражада мустаҳкам эканлигини билишим керак.
Чатрукян ойнага энгашиб, уни қўли билан пайпаслаб, тақиллатишни бошлади.
Биздан ҳеч нима кетмайди, мана кўрасан, деганча Стратмор чуқур нафас олди ва катта қадамлар билан эшикка йўналди. Қадам зарбидан оёқ остига ётқизилган махсус плита фаоллашди ва эшик икки ёнга сурилиб, очилди.
Эшик очилгач, бечора Фил ичкарига мункиб кетди.
Командор Жаноб Безовта қилганим учун кечиринг Бироқ ҳалиги Монитор Мен вирус бор-йўқлигини текшириб кўрдимва
Фил, Фил, Фил, қувноқлик билан хитоб қилди командор йигитнинг елкасига дўстона қўл ташларкан. Ўзингни бос. Нима гап ўзи? Қани буёққа юр-чи, деди у ва Чатрукянни ичкарига етаклади. Техник йигит остона хатлаб кирди, Nod 3 нинг сирли деворлари ортига яширилган манзарани кўриб, бир муддат ваҳимасини унутди. Кўринишидан, Фил бу ерга биринчи марта кираётган эди. У хонадаги ҳамма нарсага ҳашаматли диванлар, китоб жавонлари, қимматбаҳо қандиллар, терминаллар қаторига бирма-бир кўз югуртириб чиқаркан, ногаҳон нигоҳи Крипто қироличаси, Сьюзан Флетчерга тушди ва шу заҳотиёқ кўзларини олиб қочди. Қизнинг тиниқ фикри, жисмоний гўзаллиги ёнида ўзини ожиз ҳис этган Фил Чатрукян Сьюзандан жуда ҳайиқарди, унга дуч келганда ўзини йўқотиб, бирор сўз айтолмай қоларди.
Хўш, Фил, нима муаммо бўляпти? овозидаги ҳушчақчақликни сақлаган ҳолда деди Стратмор музлатгични очаркан. Бирор нима ичасанми?
Стратморнинг ҳозирги овозини эшитган киши бу одамнинг бутун дунёси ағдар-тўнтар бўлиб кетиш арафасида турганини икки дунёда ҳам сезмасди.
А? Ҳа йўға, раҳмат жаноб, каловланди йигит. Менимча, Трансхабар билан нимадир юз беряпти, шеф.
Стратмор музлатгичдан ниманидир қидираркан, йигитга ўгирилмасдан, бепарволик билан деди:
Мониторни назарда тутяпсанми?
Чатрукян командорнинг реакциясидан шокка тушди ва шошилиб сўради:
Бундан хабарингиз борми, жаноб?
Стратмор музлатгич эшигини ёпди, йигитга ўгирилиб, эътиборсизлик билан деди:
Албатта, Трансхабар тахминан ўн олти соатдан бери ишлаяпти адашмасам.
Бечора техник баттар ажабланди:
Худди шундай, жаноб. Ўн олти соатдан бери. Лекин бу ҳали ҳаммаси эмас. Мен вирус борми деб текшириб кўрдим ва жуда ғалати нарсага дуч келдим.
Ростданми? Стратморнинг парвойи фалакдек кўринди. Қанақа нарса экан у?
Сьюзан командорнинг қойилмақом қилиб ижро этаётган томошасини кўриб лол қолди.
Фил тутилиб-тутилиб жавоб берди:
Трансхабар Трансхабар жудаям мукаммал шифр устида ишлаётгандек гўё. Фильтрлар олдин бунақасини кўрмагани аниқ. Қўрқаманки қўрқаманки, унга вирус тушган.
Вирус? кулиб юборди Стратмор. Фил, хавотир олганинг учун раҳмат, умуман, ходимимнинг бундай ҳаракатини мен жуда қадрлайман. Лекин бу ерда ташвишланадиган ҳеч нарса йўқ. Флетчер хоним билан биргаликда янги диагностика ўтказаётгандик. Мен сени огоҳлантирган бўлардим, шунчаки, бугун навбатчи эканингдан хабарим йўқ эди, деди командор мулойим оҳангда.
Биз Сейденберг билан ўрин алмашгандик. Бу ҳафта унинг ўрнига мен навбатчи бўлишим керак эди, шоша-пиша изоҳ берди Фил ҳамкасбининг айбини яшириш мақсадида.
Стратморнинг қошлари чимирилди:
Бўлмаган гап! Мен Сейденберг билан кеча тунда гаплашиб, бугун келиши шартмаслигини айтдим. У ўрин алмашганингиз ҳақида индамади менга!
Чатрукян юраги шувиллаб, бирор сўз айтишга кучи етмади. Ўртага жимлик чўкди.
Яхши, давом этди Стратмор. Тушунмовчилик бўлганга ўхшайди, ва яна эски, дўстона овозга қайтди. Яхши янгилик шундаки, бугун навбатчилик қилишинг шарт эмас. Сьюзан хоним ва мен кун бўйи шу ерда бўламиз. Сен эса бориб, дам олиш кунини мароқли ўтказ, деди командор илгаригидек дўстона оҳангда ва Филнинг елкасидан қучиб, эшик томон бошлади.
Чатрукян иккиланаётган эди.
Жаноб, бироқ, ўйлашимча, биз Трансхабарни
Фил, Стратморнинг овози қаттиқроқ жаранглади. Трансхабарда ҳаммаси жойида. Сен текширганингда чиққан ғалати нарсани биз қўйганмиз у ерга. Энди эса, қарши бўлмасанг, биз ишимизни давом эттирамиз, деганча йигитни эшиккача кузатиб қўйди.
* * *
Диагностикамуш, ўргилдим, тўнғиллади Чатрукян ортга, лабораторияга қайтиб кириш чоғи. Уч миллион процессорни ўн олти соатдан бери тинмасдан ишлатаётган қандай диагностика бўлди бу? Жин ургур криптографлар хавфсизлик нималигини тушунмайди умуман. Балки бош техникни чақиришим керакдир? тизим хавфсизлиги назорати бўлимига ишга қабул қилинганда ичган қасами Филнинг миясида чарх урарди. У ўзининг бутун билими, маҳорати ва инстинктини МХАнинг мультимиллион долларлик бойлигини ҳимоя қилишга қаратишини айтиб онт ичганди.
Ички ҳиссиётим алдамайди, ишонч билан қайтарди у. Бу ҳеч қанақанги диагностика эмаслигини сезиш учун ўта бефаҳм бўлиш керак.
Фил шаҳд билан терминал сари юрди ва Трансхабарни тўлиқ таҳлиллаш дастурини ишга туширди.
Командор, Трансхабар хавф остида, қовоғи уйилганча деди йигит. Сиз ички инстинктга ишонмайсизми? Мен сизга буни исботлаб бераман!
Йигирманчи боб
Дастлаб қурилганида ўрта мактаб вазифасини бажарган Салюд клиникасининг аҳволи ҳавас қилгудек эмасди. Ғиштдан барпо этилган узун, бир қаватли бинодаги катта деразалар ва занг босган панжараларга нохуш назар ташлаган Девид нураб кетган зинадан кўтарилиб, кириш эшигига йўналди. Пешоб ҳиди анқиб турган касалхонанинг бир неча ўн метрга чўзилган энсиз, ним қоронғу коридори йўлкаси ваҳимали туюлиб, Ҳолливуд фильмларидаги қўрқинчли саҳналарни ёдига солди, эти увушганча йўлакнинг охирига тез-тез юриб етиб келди. Чап томонидаги қия очиқ эшикни итариб, ичкарига қаради; хонада териси суягига ёпишган қари бемор аёл тувакка ўтириб ҳожат чиқармоқда эди.
Ажойиб, тўнғиллади Девид эшикни ёпиб. Қабулхона қаерда экан?
Қаерга боришини билмай боши қотиб турган йигитнинг қулоғига залнинг бошқа бурчагидан одамларнинг товуши чалиниб, ўша томонга юрди, бироз ўтгач, олдидан чиққан ойнаванд эшикдаги «Бош қабулхона» деган ёзувни ўқиб, кўнгли ёришиб кетди. Ичкаридан келаётган бақир-чақир овозлардан ажабланиб эшикни очди, бош суқди-ю, ҳафсаласи пир бўлди. Қабулхонада ўнтадан ошиқ одам тўпланиб, навбат кутиб турарди, уларнинг барчаси дардини бараварига айтиб, бақириб, қий-чув кўтарган, хона бурчагидаги курсида ўтирган навбатчи ходим ғазабланган беморларни тинчлантиролмай овора эди. Девид кўнгилчанлик қиладиган бўлса туни билан бу ерда ишини битиролмасдан қолиб кетишини сезди, вазиятни бир дақиқа таҳлил қилгач, хаёлига ажойиб фикр келди.
Con permiso! буйруқ оҳангида қичқирди йигит қўли билан одамлар орасини ёриб ўтаркан.
¿Dónde está el teléfono? сўради йигит оҳангини ўзгартирмай. Навбатчи ходим унга қараб, индамасдан қўшалоқ эшикни кўрсатди ва яна ўз иши билан банд бўлди. Девид эшикдан ичкарига ўзини урди ва жуда катта хонага кириб қолди. Бу ер олдин спорт зали вазифасини ўтаганини деворларга осиб қўйилган баскетбол савати айтиб турарди. Полга маҳкамланган пастак койкаларда ўнлаб беморлар ётқизилган эди. Залнинг нариги бурчагидаги алмисоқдан қолган телефон автоматига кўзи тушди ва у томонга қараб юрди, йўл-йўлакай ҳамширага табассум ҳадя қилиб, чўнтагини кавлади. Таксидан қайтган етмиш беш песета иккита маҳаллий қўнғироқни амалга ошириш учун етарди. Гўшакни қўлига олиб, клиниканинг бош офиси рақамини билиш учун маълумотлар бюросига қўнғироқ қилди. Бир неча сониядан кейин ўзига керакли маълумотга эга бўлди.
Қайси мамлакатда бўлишидан қатъий назар, барча офисларда бир ҳақиқат бор эди: тинимсиз жиринглаётган телефон котибаларнинг асабини шу даражада бузадики, қўнғироққа жавоб бериш учун барча ишини ташлаб бўлса ҳам етиб келишади. Беккер клиника бош офисининг рақамини тераркан, бугуннинг ўзида билаги синиши ва бош чайқалиши билан касалхонага келган канадалик сайёҳнинг маълумотномасини топишга кўп вақт кетмаслигига ишончи комил эди. Котиба дуч келган нотаниш одамга беморнинг шахсий маълумотларини очиқ-ойдин айтишга иккиланишини ҳисобга олиб, Девид бунинг чорасини ҳам топиб қўйганди.
Телефон жиринглай бошлади. Узундан-узоқ давом этган ўн тўққиз гудокдан кейин котибанинг жаҳлдор овози эшитилди:
Салюд халқ клиникаси эшитади.
Беккер французча-америкача оҳанг испан тилида гап бошлади:
Мен Девид Беккер бўламан. Сизни Канада элчихонасидан безовта қиляпмиз. Фуқароларимиздан бири бугун шифохонангизда кўрикдан ўтган экан. Элчихона беморга суғурта масаласи бўйича боғланиши учун унинг маълумотлари зарур бизга.
Яхши, деди аёл. Мен маълумотномани элчихонага душанба куни юбораман.
Зудлик билан бугун ахборот қўлимизда бўлиши керак, бу жуда ҳам муҳим! босим ўтказди йигит.
Иложи йўқ, жаҳл қилди аёл. Ишим бошимдан ошиб ётибди.
Беккер иложи борича овозига расмий тус беришга интилди:
Бу кечиктириб бўлмас масала. Сайёҳнинг билаги синиб, бошидан жароҳат олган ва унга бугун, эрталабки соатларда муолажа кўрсатилган. Унинг маълумотномаси энг тепада турган бўлиши керак.